Нақты мағына көрсеткіші – біркелкі және көптеген өлшеммен анықталған. Мысалыға: екі үлгінің сапасын бағалау кезінде сары майдың құрамында біріншіден – 80,5% майлылық анықталады. Алынған нәтижелер майдың майлылығы нақты мағына көрсеткішіне жатады.
Уақыт мөлшерлеу көрсеткіші – нақты нормативті құжаттармен орналастырылған. Сары майдың құрамында (массаның бөлігі) майлылық 82% ГОСТ-қа сәйкес қойылады.
Шекті мағына көрсеткіші – сапа көрсеткіш мағынасы, көтерілу немесе төмендеу уақыт мөлшеріне НД сәйкес келмейді.
Сапа көрсеткішінің шекті мағынасы минималды, максималды немесе диапазонды болуы мүмкін. Максималды шекті мағынада НД уақыт мөлшерлеу – кем емес, максималды да – көп емес, ал диапазонда – көп және кем де емес болып орнатылады.
Минималды шекті мағына көрсеткіштерін сапа көрсеткіші жақсарған жағдайда ғана қолданады. Жоғарыда келтірілген мысалда сары майдың құрамындағы майлылық оның сапа шешіміне әсер етеді, мағына көрсеткіші көбейген сайын тауардың бағасы сапалы болады. Мағына көрсеткіші кезінде төмен минималды болса, тауар сапасы төмендейді.
Максималды шекті мағына сапасы төмен көрсеткіш үшін қолданылады. Пайда болған қиын дефектілерге алып келуі мүмкін, ол тауарды белгілеуі бойынша қолдану немесе шығын қауіпсіздігіне алып келеді. Бұл жағдайда тауар белгілеуі бойынша қолдану үшін жарамсыз градацияға қайта келеді, тұтыну үшін қауіпті болғандарды өңдеуге және жоюға болады, сонымен қатар басқа да топ көрсеткіштер бар, олар сапаны төмендетсе, оның мағынасы жоғары шектіден қолдану үшін тауар қауіпті емес. Осындай көрсеткішке көптеген өнімді қоректену кезінде судың белгілі массалық бөлігі жатады, құрамындағы көтерілген кезде тағамдық өнім құндылығы төмендейді. Су тікелей қауіпсіздікке әсер етпейді, бірақ кейбір тауарларда судың құрамы жоғары болғандықтан микробиологиялық порчасы қауіпті болады.
Диапазонды шекті мағына тек мынадай орналасады жағдайларда уақыт мөлшердің көтерілуі мен төмендеуі сапасы нашарлайды. Мысалы: жеміс тамырының өлшеміне жоғары емес не төмен емес (сәбіздің тамыры 2 см төмен емес және 6 см жоғары емес) кіші жеміс тамыры желінген бөліктің шығуы төмен және олар аз сақталады, ал ірілері (6 см жоғары) тағамдық құндылығы төмен сипатталады.
Достарыңызбен бөлісу: |
