«Әлем эпицентрі» атты кітабындағы қазіргі заман мәселелерінің ұлттық қауіпсіздік пен территориялық тұтастық мәселесіне әсері

«Дүниежүзілік эпицентр» орталығы ядролық сынақтар мен ядролық әлеуетті бөлшектеу тарихы туралы ғана емес, оқырманды ядролық қарудан азат әлем құру туралы ойлауға шақырады », - деп атап өтті қазақстандық дипломат. Белгілі норвегиялық саясаткер, бұрынғы премьер-министр Кжел Магне Бондевик «ядролық қару - мағынасыз қару, сондықтан оларды апатты салдарсыз пайдалану мүмкін емес» деп санайды. Оның пікірінше, Қазақстан және оның Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев алғашқылардың бірі болып, «Әлемнің эпицентрі» кітабында «ядролық қаруды жою жөніндегі жұмысты күшейте алатын білім мен ресурстарға ие болу керек» деп жазылған. Бейбітшілік эпицентрімен сипатталған Қазақстанның тәжірибесі өте пайдалы, өйткені Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін ядролық қарулар мен ядролық қондырғылар елден шығарылды, бұл басқаларға жақсы үлгі болып табылады », - деп атап өтті беделді саясаткер. Қазақстанның ядролық әлеуетін бөлшектеу және таратпау режимінің негізгі проблемаларына шолу Елші Қайрат Абусейітов, Тұңғыш Президент Қорының халықаралық бағдарламаларының жетекшісі Эльбасы және Норвегия сыртқы саясат институтының (NUPI) бұрынғы директоры Сверре Лодгардпен өтті. Көрермендер Семей облысы тұрғындарының қайғы-қасіреті және антиядролық қозғалыс белсендісі және суретші Кәріпбек Куюковтың қоршаған ортаға тигізетін зияны туралы эмоционалды баяндамамен таңданды, ол Қазақстан халқының ядролық сынақтарды тоқтату жолындағы күресі және Н.Назарбаевтың полигонды жабу туралы тарихи шешімі туралы айтты.

1980 ж. аяғы ССРО құлауының басы ретінде белгілі. Халық депутаттарының съездерінде және партия форумдарында егемендік идеялары, экономикалық, жаңа одақ келісімін құру туралы талқыланды. Елдің экономикасы мен мемлекеттік билік жүйесінің үдемелі түрде құлауы шартында Қазақстанда президенттік басқаруды енгізу заңдылық болды. 1990 ж. 24 сәуірде республикада Жоғарғы Кеңес сессиясында Қазақ ССР Президент посты берілді, 1990 ж. 25 қазанда Н.Ә.Назарбаев сайланды. Қазақстан Жоғарғы Кеңесті «Қазақ ССР егемендігі туралы Деклорация» қабылданды.

Егемендіктің пайда болуы Қазақстанда демократияландыру үдірістері тездетті. Берілген құжат жаңа Конституцияны жасау мен басқа заң актілерінің негізі ретінде егеменді мемлекет ретінде Республика статусын іске асырушы ретінде роль атқарды.

Республикада белгілі бір өзгертулер енгізілді: прокуратура органдарынын департизациясы, КНБ, Ішкі істер, юстиция, сот. Президенттің мемлекеттік мекемелер мен ұйымдардың одақтық бағынудың Қазақ ССР билігіне енгізілуі, республиканың сыртқы экономикадағы дербестікті қамтамасыз ету, республиканың алтын қорын және Қазақстанда Алмаз фондын құру туралы жарлықтар шықты. 1986 ж. 17-18 желтоқсанда Алматыдағы оқиғаны бағалау бойынша арнайы комиссия құрылды. Республика Президентінің Семей полигонын жабу туралы Жарлығына қол қойды. Қазақстан үшін өте ауыр мәселе шешілді, ол ядросыз зонаға айналды. Бұл туралы Н.Ә.Назарбаев өзінің «Әлемнің эпицентрі» деген еңбегінде толығымен жазды.