2. Бірінші орыс-иран соғысы (І804ж.)және Екінші орыс-иран соғысы
жүктеу/скачать 40,2 Kb.
|
Баяхметова Аружан 5 апта
- Бұл бет үшін навигация:
- Бабидтер көтерілісінің ішкі және сыртқы алғышарттары
- 1848 жылдың жазы
- 1848 жылдың қыркүйегінде
- 1849 ж. Мамыр
| 1848-1852ж - Бабидтер көтерілісі
Иранның шетелдік капиталдың құлдыққа түсуіне қарсы. «Баб» - бұл махди адамдарға өз еркін жеткізетін қақпа. Әли Мұхаммед өзін Баб деп атады. Ол Құранның ескіргенін және жеке адамдар меншігінің құқықтарын қорғайтын жаңа қасиетті кітап болатынын жариялады. Сейид Әли Мұхаммед Ширази Бабид дінінің негізін қалаушы және пайғамбар. Ираннан шыққан Бахаилер арасында оны әдетте «Жоғары мәртебелі» немесе «Жоғары мәртебелі қасиетті» деп атайды). Бабтың барлық шығармалары мен аяндары Байан деп аталады. 1844 жылы ол өзін Баб деп жариялады, ал оның ізбасарлары Бабидтер деп атала бастады. Ол өзінің көзқарасын Беянн (Аян) кітабында жария етті. Баби ілімі Зайырлы заңдардан бас тартуды және жалпыға бірдей теңдікті уағыздаған Бабидің ілімін Мұхаммедтің ішкі саясатына наразы болған халық қабылдады. Мұхаммедтің орнына келген Шах Насер ад-Дин (1848-1896) бүкіл күшін күреске , елдегі армияның пайдасына жаңа салықтарға жұмсады. Шираздағы Баб үйі Иранның Шираз қаласындағы үйде Баб өзінің Аянды алғаш жариялаған, Бахайлар Баб үйін қасиетті орын ретінде қастерлейді, бірақ 1979 жылы оны Революциялық Сақшылардың қатысуымен фанатик тобырлар қиратады. Бабидтер көтерілісінің ішкі және сыртқы алғышарттары Ирандағы капитуляция режимі; Тең емес шарттар жасасу; Шетелдік капиталдың Иранға енуі; Иранның қолөнері мен отандық өнеркәсіптері құлдырауға ұшырады; Иранда капиталистік мануфактуралардың дамуына жол жабық; Феодалдық жерге иелік дағдарысы; Аштық, эпидемиялар. Себептері ХІХ ғасырдың басында көптеген жойқын жаулап алулар, ішкі соғыстар + көшпенділердің шабуылдары болды. Иран феодалдық және жартылай феодалдық-жартылай патриархалдық қатынастар үстемдік еткен артта қалған ел болып қала берді. Осы уақытқа дейін Иран әлі отарлық ел де емес, шетелдік державаларға тәуелді де ел болған жоқ: шетелдіктердің ұстанымдары сауда жеңілдіктерін сұраумен шектелді. 19 ғасырдың басына қарай. Иранның артта қалуы Еуропа капиталының елге енуіне қолайлы жағдай жасады. Көтеріліс кезеңдері (1848-1850) 1848 жылдың жазы - Бедашттағы (Шахруд ауданы) Бабилер кездесуі: заңдар, салықтар және т.б. жою, жалпы меншік пен гендерлік теңдікті енгізу. Билік оларды таратты. Бірақ 1848 жылдың қыркүйегінде - Мазендерандағы Бабидтердің 1-ші көтерілісі. Билікке қарсы тұрды, Талар өзенінің маңында қоныстанып Шейх Табарсидің мазарының жанына бекініс тұрғызды. 2000 адам, негізінен шаруалар мен қолөнершілер, жетекшілері - Мұхаммед Әли Барфоруш мен Хоссейн Босшруйе . Олар жеке меншікті жойып, адамдардың теңдігін жариялады . 1849 ж. Мамыр - көтеріліс басылды, бағынғандар өлтірілді. 1850 ж. Мамыр - Зенджандағы 2-ші бабидтер көтерілісі, басшысы - Молла Мұхаммед Әли Зенджан. Негізінен жергілікті шаруалар + қолөнершілер мен ұсақ саудагерлер; көптеген әйелдер. Ұрандар, басу үшін - атыс. Олардың Ирандағы әсері 1850 жылдың шілдесінде баб Тебризде атылды. Көмектеспеді. жүктеу/скачать 40,2 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|