2. ДӘріс тезистері

ГП ғылымында жүк тасымалдау шарты тараптарының есебінен өз пікірі бар. Кейбіреулер бұл келісім үшінші тараптың пайдасына жасалған деп санайды, енді біреулері келісім үш жақты деп санайды, ал басқалары келісім-шартта 2 тарап деп санайды: тасымалдаушы – 1 тарап, жүк жөнелтуші, жүк алушы – 2 тарап, төртіншісі жүк тасымалдау шартын – тасымалдау шартының ерекше түрі ретінде санайды.

3 шарттағы тараптар-жүк жөнелтуші, тасымалдаушы, жүк алушы.

Егер жүк жөнелтуші, жүк алушы тасымалдаушының функцияларын орындаса-бұл тасымалдау шарты емес, деректерге жеткізу шартының талаптары қолданылады.

Мердігерліктің келесі түрлері бар:

* тұрмыстық мердігерлік;

* құрылыс мердігерлік;

* жобалау және іздестіру жұмыстарын орындауға мердігерлік;

* мемлекеттік және муниципалдық қажеттіліктер үшін мердігерлік жұмыстар.

Белгілі бір жұмысты орындауды тапсыратын тапсырыс беруші және осы жұмысты орындауға міндеттенетін мердігер, мердігерлік шарттағы тараптар болып табылады, олар мердігерліктің қандай да бір түріне байланысты жеке және заңды тұлғалар, сондай-ақ жеке кәсіпкерлер бола алады.

Мердігердің затты дайындау, сондай-ақ оны өңдеу (бар заттың сапасын жақсарту немесе тұтынушылық қасиеттерін өзгерту) немесе қайта өңдеу (бар затты жою нәтижесінде жаңа затты жасау) не тапсырыс берушінің тапсырмасы бойынша өзге де жұмысты орындау жөніндегі қызметінің нәтижесі мердігерлік шарттың нысанасы болып табылады.

Шартта жұмысты орындаудың бастапқы және соңғы мерзімдері көрсетілуге тиіс. Онда сондай-ақ жұмыстың жекелеген кезеңдерін аяқтау мерзімдері (аралық мерзімдер) көзделуі мүмкін.

Заң шартта бағаны тікелей көрсетудің орнына оны анықтау тәсілдері көрсетуі мүмкін, ал тиісті талаптар болмаған кезде шартты орындау әдетте ұқсас жұмыстар үшін алынатын баға бойынша төленуі тиіс деп белгілейді.

Шарттың бағасы мердігердің жұмысты орындау кезінде шеккен шығындарын өтеуді және оған тиесілі сыйақыны қамтиды. Әдетте, бұл ақша сомасында көрсетіледі, бірақ ол басқа қарсы ұсыныста болуы мүмкін, мысалы, мүлікті беру немесе қызмет көрсету.

Шарт нысаны

Әдетте, келісім қарапайым жазбаша түрде жасалады. Егер жұмыс тапсырыс берушінің қатысуымен орындалса, мәміле оның жасалғанын растайтын құжат (мысалы, кассалық чек) беріле отырып, ауызша жасалуы мүмкін.

Шартты орындау:

* мердігердің міндеттері мен жауапкершілігі;

* тапсырыс берушінің міндеттері мен жауапкершілігі.

Шартты тоқтату

Мердігерлік шарт мердігер жұмысты аяқтағанға дейін және тапсырысшы заңда немесе шартта көзделген негіздер бойынша оның нәтижесін қабылдағанға дейін тоқтатылуы мүмкін. Бұл ретте тапсырысшы аяқталмаған жұмыстың нәтижесін өзіне беруді, ал мердігер — оны орындауға байланысты жұмсалған шығындардың өтемақысын талап етуге құқылы.

Талап қою мерзімі

Мердігерлік шарты үшін белгіленген талап қою мерзімі туралы арнайы ережелерге сәйкес тапсырысшының шарт бойынша орындалған жұмыстың кемшіліктеріне байланысты талаптары мердігерге бір жыл ішінде қойылуы мүмкін. Ғимараттар мен құрылыстарға қатысты үш жыл жалпы мерзім қолданылады.

* мүліктің кездейсоқ жойылу қаупі;

* жұмысты аяқтай алмау қаупі;

* жұмыс бағасының өсу қаупі;