Қарастырылатын сұрақтар (дәріс жоспары):
Шарт- әмбебап құқықтық нысаны ретінде
Жеткізу шарты.
Жалдау шарты.
Тасымалдау шарты.
Мердігерлік шарты.
Дәрістің қысқаша мазмұны:
Шарт-кәсіпкерлік қатынастарға қатысушылардың өзара құқықтарын, міндеттері мен жауапкершілігін неғұрлым толық анықтауға мүмкіндік беретін экономикалық қатынастарды ұйымдастырудың және реттеудің әмбебап құқықтық нысаны. Шарттың болу қажеттілігі оның азаматтық айналым субъектілерінің тіршілік әрекетінің әртүрлі салаларына әсер ететіндігімен байланысты. Шарт - бұл экономикалық (азаматтық) айналымның құқықтық нысаны.
Азаматтық кодекс шарттардың мынадай нұсқаларын көздейді:
Ауызша форма - Келісім тараптары мәміле жасалатын шарттар туралы сөзбен келіседі. Шарттың бұл түрінде тараптардың бірінің өзіне алған міндеттемелерін сақтамау, орындау мерзімдерін кешіктіру, жұмысты сапасыз орындау және т. б. ықтималдығы жоғары;
Жазбаша нысан-шарттың тараптары шарттың мәнін, талаптарын, әрбір тараптың міндеттері мен құқықтарын қағазда баяндайды, шарт тараптардың қолдарымен бекітіледі. Тек екі тарап қол қойған шарт заңды күшке ие болады. Бұл форма жақсырақ, өйткені ол келісімшарт тараптарына өз мүдделерін қорғау үшін сотқа жүгінуге мүмкіндік береді.
Экономикалық келісім әрқашан негізгі экономикалық мақсатқа – пайда табуға бағытталған, өйткені кәсіпкерлік қызметтің мақсаты жүйелі түрде пайда табу болып табылады.
Шаруашылық келісімшарттардың тақырыбына сүйене отырып, үш топ бөлінеді, осы топтар аясында Азаматтық кодекс тарауларының атауларына сәйкес келетін келісімшарттардың жеке түрлері бөлінеді.
1. Жеткізу шарты.
2. Жалдау шарты.
3. Тасымалдау шарты.
4. Мердігерлік шарты.
Жеткізу шарты - кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын бір тарап (жеткізуші-сатушы) екінші тарапқа (сатып алушыға) жеке, үй, отбасылық тұтынуға байланысты емес мүлікті белгілі бір мерзімде беруге міндеттенеді, ал сатып алушы бұл үшін белгілі бір бағаны төлеуге міндеттейтінңғ шарт.
Жеткізу шарты-бұл сатып алу-сату шартының бір түрі, ол тек кәсіпкерлік салада жасалады.
Шарттың мәні-кәсіпкерлік салада пайдалануға арналған мүлік.
Шарттың тараптары: жеткізуші-сатушы және сатып алушы.
Шарттың елеулі талаптары:
* тауардың атауы мен саны;
* жеткізу мақсаты;
* тараптар негізгі ретінде белгілеген шарттар.
Шарт екі жақты, консенсуалды, өтеулі болып табылады
Жалдау шарты-бір тарап (жалға беруші) екінші тарапқа (жалға алушыға) белгілі бір мүлікті уақытша иеленуге және пайдалануға беруге міндеттенетін шарт, ал жалға алушы бұл үшін жалдау ақысын төлейді.
Тараптар: жалға беруші (меншік иесі) және жалға алушы.
Шарттың мәні:
* жер және басқа да табиғи ресурстар;
* ғимараттар, құрылыстар, көлік құралдары, құрал-саймандар, жұмыс малы;
* кәсіпорындар.
Шарттың елеулі талаптары:
* шарттың мәні;
* жалдау ақысы;
* тараптар елеулі ретінде айқындаған шарттар.
Жалдау шартының нысаны: ауызша және жазбаша. Шарт 1 жылдан астам мерзімге жасалады-егер шарттың тарапы заңды тұлға болса, жазбаша нысан жасалады. Жылжымайтын мүлікті жалдау шарты міндетті мемлекеттік тіркеуге жатады, бұл талап сақталмаған кезде шарт маңызсыз болып есептеледі.
Жалдау шарттарының түрлері:
* жалға беру;
* көлік құралын жалға алу;
* кәсіпорындарды жалдау;
* жылжымайтын мүлікті жалға беру (мысалы, қойманы жалға алу);
* лизинг шарты.
Тасымалдау шартының мәні осы шартқа сәйкес объект жүкті, жолаушыларды, багажды тасымалдау қызметі болып табылатындығында.
Достарыңызбен бөлісу: |