Типтік нұсқаның шешуі
1 Функцияның туындысын табыңыз:
а) ә)
Шешуі:
а) күрделі функцияның туындысының формуласы бойынша табамыз:
ә) алымының туындысын бөлек табамыз:
2 Параметрлік түрде берілген функцияның туындысын табыңыз:
Шешуі:
Параметрлік түрде берілген функцияның туындысын формуласы бойынша табамыз:
болғандықтан,
3 функциясының нүктедегі екінші ретті туындысын табыңыз.
Шешуі:
4 функциясы үшін
а) анықталу облысы және үзіліс нүктелерін табыңыз;
ә) функцияның графигінің асимптоталарын табыңыз;
б) функцияның графигінің координаталық өстермен қиылысу нүктелерін табыңыз;
в) жұп, тақтығын анықтаңыз;
г) монотондық интервалдарын, экстремумдарын табыңыз;
д) ойыс, дөңес аралықтарын, иілу нүктелері табыңыз;
е) графигін сызыңыз.
Шешуі:
а) – үзіліс нүктесі, өзінің анықталу облысында функция үзіліссіз: .
Үзіліс нүктедегі біржақты шектерін анықтаймыз:
ә) – вертикаль асимптота.
түзуі – көлбеу ассимптота, мұндағы
Демек, – көлбеу ассимптота;
б) – үзіліс нүктесі болғандықтан, функцияның графигі OX өсімен қиылыспайды.
, демек функцияның графигі OY өсімен қиылыспайды;
в) , демек функция тақ, яғни оның графигі координаталар басына қарағанда симметриялы.
үшін , сондықтан график бірінші және үшінші ширекте орналасқан.
Функция периодты емес.
Функция шексіз өседі, себебі
.
г) Функцияның бірінші ретті туындысын табайық:
мәндерінде , демек бұл нүктелер – стационар нүктелер.
Функцияның анықталу облысында бірінші ретті туындысы бар. Әрбір интервалда функцияның туындысының таңбасын анықтаймыз:
үшін - функция кемімелі,
үшін - функция өспелі,
нүктеде функция минимумға ие:
үшін - функция өспелі,
үшін - функция кемімелі,
x=-1 нүктеде функция максимумға ие:
д) , . Функцияның анықталу облысында екінші ретті туынды бар:
үшін – график ойыс;
үшін – график дөңес;
иілу нүктелері жоқ;
е) функцияның графигі 1 суретте келтірілген.
1 сурет
5 Лопиталь ережесін пайдаланып, шекті табыңыз:
а) ; ә) .
Шешуі:
а) Лопиталь ережесі немесе түрдегі анықталмағандықтарға қолданылады:
ә) мәнінде түріндегі анықталмағандықты аламыз, сондықтан бөлшектерді ортақ бөлімге келтіріп, шексіз аздардың эквиваленттігін қолданамыз:
№3 есептеу-сызба жұмысы. БІР АЙНЫМАЛЫ ФУНКЦИЯНЫҢ ИНТЕГРАЛДЫҚ ЕСЕПТЕУІ
Тапсырмалар
1 Интегралды табыңыз
1.1
|
|
1.16
|
|
1.2
|
|
1.17
|
|
1.3
|
|
1.18
|
|
1.4
|
|
1.19
|
|
1.5
|
|
1.20
|
|
1.6
|
|
1.21
|
|
1.7
|
|
1.22
|
|
1.8
|
|
1.23
|
|
1.9
|
|
1.24
|
|
1.10
|
|
1.25
|
|
1.11
|
|
1.26
|
|
1.12
|
|
1.27
|
|
1.13
|
|
1.28
|
|
1.14
|
|
1.29
|
|
1.15
|
|
1.30
|
|
2 Интегралды табыңыз
2.1
|
|
2.16
|
|
2.2
|
|
2.17
|
|
3.3
|
|
2.18
|
|
2.4
|
|
2.19
|
|
2.5
|
|
2.20
|
|
2.6
|
|
2.21
|
|
2.7
|
|
2.22
|
|
2.8
|
|
2.23
|
|
2.9
|
|
2.24
|
|
2.10
|
|
2.25
|
|
2.11
|
|
2.26
|
|
2.12
|
|
2.27
|
|
2.13
|
|
2.28
|
|
2.14
|
|
2.29
|
|
2.15
|
|
2.30
|
|
3 Интегралды табыңыз
3.1
|
|
3.16
|
|
3.2
|
|
3.17
|
|
3.3
|
|
3.18
|
|
3.4
|
|
3.19
|
|
3.5
|
|
3.20
|
|
3.6
|
|
3.21
|
|
3.7
|
|
3.22
|
|
3.8
|
|
3.23
|
|
3.9
|
|
3.24
|
|
3.10
|
|
3.25
|
|
3.11
|
|
3.26
|
|
3.12
|
|
3.27
|
|
3.13
|
|
3.28
|
|
3.14
|
|
3.29
|
|
3.15
|
|
3.30
|
|
4 Интегралды табыңыз
4.1
|
|
4.16
|
|
4.2
|
|
4.17
|
|
4.3
|
|
4.18
|
|
4.4
|
|
4.19
|
|
4.5
|
|
4.20
|
|
4.6
|
|
4.21
|
|
4.7
|
|
4.22
|
|
4.8
|
|
4.23
|
|
4.9
|
|
4.24
|
|
4.10
|
|
4.25
|
|
4.11
|
|
4.26
|
|
4.12
|
|
4.27
|
|
4.13
|
|
4.28
|
|
4.14
|
|
4.29
|
|
4.15
|
|
4.30
|
|
5 Интегралды табыңыз
5.1
|
|
5.16
|
|
5.2
|
|
5.17
|
|
5.3
|
|
5.18
|
|
5.4
|
|
5.19
|
|
5.5
|
|
5.20
|
|
5.6
|
|
5.21
|
|
5.7
|
|
5.22
|
|
5.8
|
|
5.23
|
|
5.9
|
|
5.24
|
|
5.10
|
|
5.25
|
|
5.11
|
|
5.26
|
|
5.12
|
|
5.27
|
|
5.13
|
|
5.28
|
|
5.14
|
|
5.29
|
|
5.15
|
|
5.30
|
|
6 Интегралды табыңыз
6.1
|
|
6.16
|
|
6.2
|
|
6.17
|
|
6.3
|
|
6.18
|
|
6.4
|
|
6.19
|
|
6.5
|
|
6.20
|
|
6.6
|
|
6.21
|
|
6.7
|
|
6.22
|
|
6.8
|
|
6.23
|
|
6.9
|
|
6.24
|
|
6.10
|
|
6.25
|
|
6.11
|
|
6.26
|
|
6.12
|
|
6.27
|
|
6.13
|
|
6.28
|
|
6.14
|
|
6.29
|
|
6.15
|
|
6.30
|
|
7 Интегралды табыңыз
7.1
|
|
7.16
|
|
7.2
|
|
7.17
|
|
7.3
|
|
7.18
|
|
7.4
|
|
7.19
|
|
7.5
|
|
7.20
|
|
7.6
|
|
7.21
|
|
7.7
|
|
7.22
|
|
7.8
|
|
7.23
|
|
7.9
|
|
7.24
|
|
7.10
|
|
7.25
|
|
7.11
|
|
7.26
|
|
7.12
|
|
7.27
|
|
7.13
|
|
7.28
|
|
7.14
|
|
7.29
|
|
7.15
|
|
7.30
|
|
8 Интегралды табыңыз
8.1
|
|
8.16
|
|
8.2
|
|
8.17
|
|
8.3
|
|
8.18
|
|
8.4
|
|
8.19
|
|
8.5
|
|
8.20
|
|
8.6
|
|
8.21
|
|
8.7
|
|
8.22
|
|
8.8
|
|
8.23
|
|
8.9
|
|
8.24
|
|
8.10
|
|
8.25
|
|
8.11
|
|
8.26
|
|
8.12
|
|
8.27
|
|
8.13
|
|
8.28
|
|
8.14
|
|
8.29
|
|
8.15
|
|
8.30
|
|
9 Интегралды табыңыз
9.1
|
|
9.16
|
|
9.2
|
|
9.17
|
|
9.3
|
|
9.18
|
|
9.4
|
|
9.19
|
|
9.5
|
|
9.20
|
|
9.6
|
|
9.21
|
|
9.7
|
|
9.22
|
|
9.8
|
|
9.23
|
|
9.9
|
|
9.24
|
|
9.10
|
|
9.25
|
|
9.11
|
|
9.26
|
|
9.12
|
|
9.27
|
|
9.13
|
|
9.28
|
|
9.14
|
|
9.29
|
|
9.15
|
|
9.30
|
|
10 Интегралды табыңыз
10.1
|
|
10.16
|
|
10.2
|
|
10.17
|
|
10.3
|
|
10.18
|
|
10.4
|
|
10.19
|
|
10.5
|
|
10.20
|
|
10.6
|
|
10.21
|
|
10.7
|
|
10.22
|
|
10.8
|
|
10.23
|
|
10.9
|
|
10.24
|
|
10.10
|
|
10.25
|
|
10.11
|
|
10.26
|
|
10.12
|
|
10.27
|
|
10.13
|
|
10.28
|
|
10.14
|
|
10.29
|
|
10.15
|
|
10.30
|
|
11 Интегралды есептеңіз
11.1
|
|
11.16
|
|
11.2
|
|
11.17
|
|
11.3
|
|
11.18
|
|
11.4
|
|
11.19
|
|
11.5
|
|
11.20
|
|
11.6
|
|
11.21
|
|
11.7
|
|
11.22
|
|
11.8
|
|
11.23
|
|
11.9
|
|
11.24
|
|
11.10
|
|
11.25
|
|
11.11
|
|
11.26
|
|
11.12
|
|
11.27
|
|
11.13
|
|
11.28
|
|
11.14
|
|
11.29
|
|
11.15
|
|
11.30
|
|
12 Интегралды есептеңіз
12.1
|
|
12.16
|
|
12.2
|
|
12.17
|
|
12.3
|
|
12.18
|
|
12.4
|
|
12.19
|
|
12.5
|
|
12.20
|
|
12.6
|
|
12.21
|
|
12.7
|
|
12.22
|
|
12.8
|
|
12.23
|
|
12.9
|
|
12.24
|
|
12.10
|
|
12.25
|
|
12.11
|
|
12.26
|
|
12.12
|
|
12.27
|
|
12.13
|
|
12.28
|
|
12.14
|
|
12.29
|
|
12.15
|
|
12.30
|
|
13 Интегралды есептеңіз
13.1
|
|
13.16
|
|
13.2
|
|
13.17
|
|
13.3
|
|
13.18
|
|
13.4
|
|
13.19
|
|
13.5
|
|
13.20
|
|
13.6
|
|
13.21
|
|
13.7
|
|
13.22
|
|
13.8
|
|
13.23
|
|
13.9
|
|
13.24
|
|
13.10
|
|
13.25
|
|
13.11
|
|
13.26
|
|
13.12
|
|
13.27
|
|
13.13
|
|
13.28
|
|
13.14
|
|
13.29
|
|
13.15
|
|
13.30
|
|
14 Меншіксіз интегралды табыңыз
№
|
а)
|
ә)
|
№
|
а)
|
ә)
|
14.1
|
|
|
14.16
|
|
|
14.2
|
|
|
14.17
|
|
|
14.3
|
|
|
14.18
|
|
|
14.4
|
|
|
14.19
|
|
|
14.5
|
|
|
14.20
|
|
|
14.6
|
|
|
14.21
|
|
|
14.7
|
|
|
14.22
|
|
|
14.8
|
|
|
14.23
|
|
|
14.9
|
|
|
14.24
|
|
|
14.10
|
|
|
14.25
|
|
|
14.11
|
|
|
14.26
|
|
|
14.12
|
|
|
14.27
|
|
|
14.13
|
|
|
14.28
|
|
|
14.14
|
|
|
14.29
|
|
|
14.15
|
|
|
14.30
|
|
|
15 Берілген сызықтармен шектелген D облысының ауданын табыңыз
15.1
|
|
15.16
|
|
15.2
|
|
15.17
|
|
15.3
|
|
15.18
|
|
15.4
|
|
15.19
|
|
15.5
|
|
15.20
|
|
15.6
|
|
15.21
|
|
15.7
|
|
15.22
|
|
15.8
|
|
15.23
|
|
15.9
|
|
15.24
|
|
15.10
|
|
15.25
|
|
15.11
|
|
15.26
|
|
15.12
|
|
15.27
|
|
15.13
|
|
15.28
|
|
15.14
|
|
15.29
|
|
15.15
|
|
15.30
|
|
16 Параметрлік теңдеулермен берілген қисықтың ұзындығын есептеңіз
16.1
|
|
16.16
|
|
16.2
|
|
16.17
|
|
16.3
|
|
16.18
|
|
16.4
|
|
16.19
|
|
16.5
|
|
16.20
|
|
16.6
|
|
16.21
|
|
16.7
|
|
16.22
|
|
16.8
|
|
16.23
|
|
16.9
|
|
16.24
|
|
16.10
|
|
16.25
|
|
16.11
|
|
16.26
|
|
16.12
|
|
16.27
|
|
16.13
|
|
16.28
|
|
16.14
|
|
16.29
|
|
16.15
|
|
16.30
|
|
Типтік нұсқаның шешуі
1-3 Тапсырмалардағы интегралдарды интегралдау ережелерін, интегралдар кестесін, интеграл таңбасы астындағы функцияны түрлендіру арқылы табамыз.
1 Интегралды табыңыз:
Шешуі:
2 Интегралды табыңыз:
Шешуі:
3 Интегралды табыңыз:
Шешуі:
4 Интегралды табыңыз:
Шешуі:
5 Интегралды табыңыз:
Шешуі:
6 Интегралды табыңыз:.
Шешуі:
Бұл интегралға бөліктеп интегралдау формуласын қолданамыз:
7 Интегралды табыңыз: .
Шешуі:
Бұл интегралға айнымалыны ауыстыру тәсілін қолданамыз:
8 Интегралды табыңыз:.
Шешуі:
Бұл интегралда квадрат үшмүше бар болғандықтан, толық квадратын ажыратамыз:
3.9. Интегралды табыңыз:.
Шешуі:
Интегралданушы функция – дұрыс рационал бөлшек, оны анықталмаған коэффициенттер тәсілі арқылы жай бөлшектерге жіктейміз:
Теңдіктің оң жағындағы бөлшектерді ортақ бөлімге келтіріп, екі жағының алымдарын теңестіреміз:
үшін
Қалған коэффициенттерді анықтау үшін жақшаларды ашамыз және алынған өрнектің екі жағындағы -тің бірдей дәрежелерінің коэффициенттерін теңестіреміз:
Сонымен, .
Демек,
10 Интегралды табыңыз: .
Шешуі:
Интегралданушы функция бұрыс рационал функция (алымындағы көпмүшенің дәрежесі бөліміндегі көпмүшенің дәрежесінен артық), сондықтан алымын бөліміне «бұрыштап» бөлу арқылы көпмүше мен дұрыс бөлшектің қосындысы түріне келтіреміз:
.
Дұрыс бөлшекті анықталмаған коэффициенттер тәсілімен жай бөлшектерге жіктейміз (9 тапсырма):
Сонымен,
11 Анықталған интегралды есептеңіз: .
Шешуі:
12 Интегралды табыңыз: .
Шешуі:
Бөліктеп интегралдау формуласын қолданамыз:
13 Интегралды табыңыз: .
Шешуі:
14 Интегралды есептеңіз (немесе жинақсыз екендігін дәлелдеңіз):
Шешуі:
демек интеграл жинақты.
б)
демек интеграл жинақсыз.
15 сызықтарымен шектелген D облысының ауданын табыңыз.
Шешуі:
D фигурасын сызамыз (2-сурет):
2-сурет
16 Параметрлік теңдеулермен берілген қисықтың ұзындығын есептеңіз:
Шешуі:
Қисықтың ұзындығын мына формула бойынша есептейміз:
Әдебиеттер
Хасеинов К.А. Математика канондары. – Алматы, 2004.
Айдос Е.Ж. Жоғары математика.–Алматы, 2004.
Данко П.Е. и др. Высшая математика в упражнениях и задачах. Ч.1,2. 2005.
Индивидуальные задания по высшей математике: Комплексные числа. Неопределенные и определенные интегралы. Функции нескольких переменных. Обыкновенные дифференциальные уравнения. Ч.2: Учеб. пособие под ред. А.П. Рябушко – Мн. :Выш.шк., 2007.
5. Искакова А.Қ., Есботаева Э.С. Математика 1. 5B070200 Атоматтандыру және басқару мамандығының студенттері үшін дәрістер жинағы. Алматы: КеАҚ АЭжБУ. 2017.
Мазмұны
Кіріспе
|
3
|
№1 есептеу-сызба жұмысы. Талдауға кіріспе. Шектер теориясы. Тапсырмалар
|
3
|
Типтік нұсқаның шешуі
|
8
|
№2 есептеу-сызба жұмысы. Бір айнымалы функцияның дифференциал дық есептеуі. Тапсырмалар
|
12
|
Типтік нұсқаның шешуі
|
16
|
№3 есептеу-сызба жұмысы. Бір айнымалы функцияның интегралдық есептеуі. Тапсырмалар
|
21
|
Типтік нұсқаның шешуі
|
37
|
Әдебиеттер
|
44
|
Достарыңызбен бөлісу: |