Тесттік тапсырмалардың типтері

2.2.2 Тесттік тапсырмалардың типтері

Тестілеу жүйесінде 4 түрлі тесттік тапсырмалар қолданылады:

1. 
   ашық типті
   
2. 
   жабық типті
   
3. 
   сәйкестікте орнатылған тапсырмалары
   
4. 
   реттпен орнатылған тапсырмалары
   

Ашық типтіге екі түрлі тапсырмалар – қосымша тапсырмалар және еркін мазмұнды тапсырмалар. Еркінді мазмұнды тапсырманың ерекшелігі – сынақтағылар өздері бір немесе бірнеше сөз жазады (сандар, әріптер, сөз тіркестер, тіпті сөйлемдер). Олар тапсырма бойынша өз еркінмен жауап жазады. Жауапқа белгілі бір шектері де қойылмаған. Бірақ тапсырманың нысаны бір жауап қана қайтаратындай болу керек. Мұндай еркін мазмұнды тапсырмалар психологиялық, әлеуметтану, сонымен қатар интеллектік тесттерде қолданылады.

Ашық типті тапсырмаларды құру кезіндегі ең басты мәселесі – бір мағыналы дұрыс жауаптарының болуы. Жауаптарды бір мағыналы етіп нысандандыратын бірнеше тәсілдері бар. Қосымша тапсырмаларды құрудың жағымды жақтары:

1. 
   . ықшамдық және бір мағыналық;
   
2. 
   . жауаптарды еске түсіру;
   
3. 
   . бірнеше нұсқалы жауаптарды іздеудің керексіздігі;
   
4. 
   . сұрақтарды нысандандырудың қарапайымдылығы;
   
5. 
   . тексерудің қарапайымдылығы;
   
6. 
   . жауапты табудың мүмкінсіздігі.
   

Бұл жердегі сұрақтың қателігі келісім шарттың «қандай» емес «не» болу керектігі немесе жауаптар нұсқаларын дұрыс құру керек.

Бұл жерде сыналушылар сұрақты түсінбеуі мүмкін: қандай сұраққа жауап беру керек «қалай орындалу керек» әлде «кім орындау керек».

Сонымен, әрбір сұрақты оқығаннан кейін бастапқыдан-ақ түсінікті болуы қажет.

Бұл тапсырмада 3 символдық фасет анықталып тұр, мұнда Джоуль-Ленц заңының қолдана алуын тексеру үшін берілген нұсқаларда ток күші, уақыт пен кедергіге кез-келген комбинацияларды қоя беруге болады. Мұндай фасеттерді барлық физикалық заңдылықтарды тексеру, сонымен қатар практикалық және лабораториялық жұмыстарды орындау үшін қолдануға болады.

- тапсырмалардың мазмұн бойынша параллельденуі;

- мазмұн және форма бойынша параллельденуі;

- мазмұн, форма және тапсырманың қиындығы бойынша параллельденуі.

Тапсырмалардың мазмұн бойынша параллельдігі фасеттік принципін және қайтымдық принципін қолдану арқылы жетілдіріледі.

ІV. Қайтымдық принципі. Мысалға:

(5) функцияның туындысын табу – болып табылады

Қайтымдық:

Тағы бір мысал:

Қайтымдық:

Кейде бір тесте қайтымдық тапсырмалар қайталана береді:

Егер сыналушылар оқу материалынан хабардар болса мұндай жағдайда бірдей жауаптарын ұсына алады.

Тапсырмалардың дербестігін сақтай отырып мұндай жағдайдан құтылуға болады. Мысалы:

(11) әр түрлі нейтрондар саны бар ядролар мынаған жатады –

(12) изотоптарға әртүрлі саны бар ядролар жатады –

Осы тапсырмалардың біреуін былай өзгертуге болады:

Сөйтіп, 1 тапсырмадан 3 параллельді тапсырма болып шықты.

Тағы бір мысал:

(13) А. Байтұрсыновтың туған қаласы –

(14) А. Байтұрсыновтың туған қаласы

- Торғай

- Алматы

- Верный

- Көкшетау

- Ақмола
Немесе:

(15) Волга мына теңізге құяды –

(16) Волга_____теңізге құяды

- Каспий

- Балтық

- Қара

- Азов

Егер бірнеше фактілерді тексеру қажет болса, онда сәйкестіктерді орнату тапсырмасын қолдану керек:

Бірақ банканы тек омыртқаға ғана емес, басқа дене бөлшектеріне қойылмайды.

Бұл тапсырмада логикалық ережелер бұзылып тұр. Сыналушылар нүктенің иісі, салмағы, дәмі, ұзындығы т.с.с. болмайды деп жауап жазуы мүмкін.

Автор бұл сұраққа Гагарин деп жауап береді деп күтуде, алайда сыналушылар жауап ретінде «орыс адам», «кеңес азаматы», «Тоқтар Әубәкіров» және т.б. жауап беруі мүмкін. Сондықтан ашық типті тесте тапсырманы нақты етіп құру керек: «Әлемдегі тұңғыш космонавттың аты».

Ашық типті тапсырмалардың құрылымында міндетті түрде келесідей элементтері болуы керек:

1. сыналушыларға арналған нұсқаулар. Бұл «толықтыру», «ілік септікте көрсету», «үтір арқылы көрсету» т.с.с. сөйлемшелері болуы мүмкін.

2. тапсырманың мағыналық негізі.

3. сұрақтарға жауап. Салыстырыңыз:

Жабық типті тапсырмаларға: альтернативті жауаптар және көптік таңдаулар жатады. Жабық типті тестік тапсырмаларда бірнеше жауаптар қарастырылады: бірнеше жауаптардың ішінен тек дұрысы таңдалады. Дұрыс емес жауаптар бірақ дұрыс жауапқа өте жақын болатын тесттер дистрактор деп аталады. Бұл ағылшын тілінен аударғанда – алаңдату. Алайда дұрыс жауапқа ұқсайтын дұрыс емес жауаптардың саны біреу болу керек. Атап айтқанда, бір дұрыс жауап оған тағы бір жауап ұқсайды делік, екеуінің арасында қарама-қайшылық туындайды, ал егерде үшінші жауап ұқсайтын болса, онда сыналушылар барлық «жауап дұрыс» немесе керісінше «дұрыс жауап жоқ» деп жауап беруі мүмкін [23].

Мысалы: