2 Кешенді емтихан сұрақтары «Химияны оқыту әдістемесі» (6В01507- «Химия») «Химияны ағылшын тілінде оқытудың әдістемесі»


Факультатив сабақтарды өткізу әдістемесі



бет15/31
Дата11.06.2023
өлшемі202,02 Kb.
#178606
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   31
Байланысты:
6В01507-6В01515-«Химия пед 2 компл.экзамен» қазақша

Факультатив сабақтарды өткізу әдістемесі
Факультатив сабақтарда әртүрлі әдістер мен тәсілдер қолданылады: дәріс беру, әңгімелесу, семинарлар, қорытындылар пайдаланылып, әр түрлі жаттығулар жүргізіледі, көрсетілімді және зертханалық тәжірибелер қойылады. Сабақтарды өткізу үрдісінде қолданылатын түрлі әдістер материалдың мазмұнына, сабақтардың мақсатына және олардың ұйымдастырылуына қарай түрліше ұштастырылып отырады.
Теориялық мәселелер көбінесе дәрістерде баяндалады. Жоғары оқу орындарындағы дәрістер мектептегі дәрістен айырмашылығы мынада: мектептегі дәрістер жеке мәселелер баяндалғаннан кейін, материалды қаншалықты түсінгендіктерін анықтау және мәселелерді шеше білуді оқушылардың білімін байқау мақсаттарында әңгімеге көбірек қатыстырады.
Факультативтік сабақтарда семинарлар үлкен рөл атқарады. Олар оқушылардың әдебиетті өз бетінше оқып-зерттеуіне қозғау салып, білімдерін қорытындылап және пысықтауға көмегін тигізеді.
Химияның негізгі курсын тереңдетуге байланысты факультативтердің құрылысы
Факультативтік курсты негізгі оқу пәнімен қатар өту оның мазмұнын іріктеп алуға өзіндік ерекшелік енгізеді. Материалды іріктеп алудың жалпы ұстанымдарымен қатар, ғылымның даму логикасын, оның жетістіктерін, маңызымен түсіндіруге лайықтылығын есепке алу. Мына төмендегідей теориялық, практикалық мәніне баса назар аударылады.

  1. Факультатив курс үшін іріктеп алынатын материал химияның мектептік курсында қарастырылатын ұғымдарды терең оқып-үйренуді қамтамасыз етуі тиіс.

  2. Факультативтік курс көптеген бөлек-бөлек, әрі ұсақ мәселелерден тұрмауы тиіс, ол бейорганикалық және органикалық химияның белгілі бір теориялық терең негіздері мен оның басты-басты іс-жүзінде қолданылуын ашып көрсететіндей біртұтас курс болуы тиіс.

  3. Факультативтік курстың сабақтарында беруге болатын білім көлемі, қайсыбір дәрежеде, оның өзі ойлау жағынан байланысты болатын бейорганикалық және органикалық химияның мектептік бағдарламасымен және оны оқып үйренуге берілген уақыт мөлшерімен қарайлас болады. Химияны тереңдетіп оқуға байланысты факультатив сабақтарының мақсаты мен міндеттері өтілетін тақырыптарлың мазмұны мен құрылысына байланысты әр түрлі сипатта болады.

32. Жаңартылған мазмұндағы оқу бағдарламасына сәйкес Химия пәнінен оқулықтар мен оқу әдістемелік кешендер. «Атамұра», «Мектеп» баспасынан шыққан химия оқулықтарының мазмұны, құрылымы.


Қазіргі тұлға әр түрдегі және түрлі сападағы ақпаратты артығымен мол ақпараттық қоғамда өмір сүруде. Осы жағдайда білім беру жүйесінің алдында құзырлы, белсенді және жеке шығармашыл тұлғаны оқыту мен тәрбиелеу міндеттері тұр.
Мұндай міндетті шешу педагогтан ерекше, басқа бағытты талап етеді. Мұғалім қазіргі кезеңде, оқушылар үшін жеке тұлғалық мәні бар нақты мәселелерді шешу шеңберінде, оларға мектепте іс-әрекет жасау тәжірибесін алуға мүмкіндіктер жасауда қабілетті болуы тиіс. Бұл жеке тұлғаның ойдағыдай әлеуметтенуіне ғана емес, сонымен қатар, өзінен-өзі шыңдалуына да мүмкіндік туғызады, өйткені «білім құзырлығы, оқушының болашақтағы толыққанды өмірі үшін, оның іс-әрекетін моделдейді». Бұл болашақта оқушыға ақпараттық білім беру кеңістігінде оның еркін бейімделуіне, өмірлік мәселелерді еркін шешіп, қажет нәтижеге қол жеткізуіне мүмкіндік береді. [4]
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғырту» атты мақаласында білімді, көзі ашық, көкірегі ояу болуға ұмтылу басқалардың ең озық жетістіктерін қабылдай білу, бұл – табыстың уілті, әрі ашық зерденің басты көрсеткіштерінің бірі деп жастарды тәулік сайын түрленген технологиялық дәуірдің қарқынынан қаймықпай, білім кеңістігінде мемлекет ұсынған мүмкіндіктерден құр қалмай, бәсекеге қабілеттілікті арттыруға қауқарлы болуында деп атап өтті. [2]
Бұл, технология, коммуникация мен ғылым салалардағы елеулі өзгерістер әлемдік экономияға айтарлықтай ықпал ете отырып, әрбір азаматқа ХХІ ғасырда табысты болу үшін қажетті білім мен дағдыларды алға тартады. Қарқынды жаһандану, сондай-ақ, ұлттық экономияға да ықпал етуде және қазіргі уақытта экономикалық дамуды қамтамасыз етуге бағытталған халықаралық бәсекелестікті артты . [3]
Демек, білім беру жүйесін жаңартуға арналған бұл экономикалық дәлелдерге қоса, қазіргі жиырма бірінші ғасырда басқа да негіздер бар: өзара қарым-қатынастың арттыру; әлеуметтік өзгерістер; ауа райының өзгеруімен байланысты проблемалар; бүкіл әлемдегі халық санынның қарқынды өсуі; шектеулі ресурстарға деген сұраныстың өсуі; осылардың барлығы мектеп оқушылары қазіргі заманда және келешекте табысқа қол жеткізу үшін бұрынғыға қарағанда анағұрлым көп дағдыларды меңгеруі қажет екенін көрсетеді.
Бүкіл әлемде білім беру жүйелерінің келешек ұрпаққа қандай білім беретіні туралы мәселе қайта қаралуда. Осы мәселе аясында «Балалар ХХІ ғасырда табысты болу үшін нені үйрену керек?» және «Оқытудың тиімді әдістері қандай?» деген сияқты негізгі сауалдар туындайды. Бұл сауалдар білім беру бағдарламасымен және білім беру бағдарламасын жүзеге асыруда пайдаланылатын педагогикалық тәсілдермен тығыз байланысты.
Оқытудың бұл моделі «Қазақстан Республикасының әлеуметтік, экономикалық және саяси өміріне тиімді қатысуға дайын құзырлы жеке тұлғаның» қалыптасуын қамтамасыз етуге міндеттелген. Елдің
Саясатымен үндескен бағдарлама «Мәңгілік Ел» жалпыұлттық идеясының құндылықтары, сонымен қатар пәннің құрылымында мазмұны бойынша өзге пәндердің байланысы, сыныптан сыныпқа өткендегі білім мен дағдылары қайталанып, одан әрі дамытып отыратын спиральді білім беру бағдарламасы моделіне критериалды бағалауға, жалпы мектеп оқушыларының функционалдық сауаттылығын қалыптастыруға негізделген. Осы орайда «Өрлеу», БАҰО Ақ филиалы БҚО ПҚ БАИ «Химия» және «Жаратылыстану» пәндері бойынша педагог кадрлардың біліктілігін арттыру курстарында «Химия» және «Жаратылыстану» пәндері бойынша бағдарламаны жаңарту және критериалды бағалау жүйесін енгізу мәнмәтінінде мұғалімдердің педагогикалық шеберлігін жетілдіру мақсаты қойылды.
Білім жетілдіру курстары барысында «Химия» пәнін табысты оқыту мұғалімнің тікелей кәсіби тәжірибесі мен құзыреттілігіне, оқу үдерісі нәтижелеріне басым көңіл бөлуіне байланысты екені айқын көрінеді.
Қазіргі кезде табысты болу үшін оқушыларға білім қандай қажет болса, дағды да сондай қажет. Бұл оқушылардың ақпаратты есте сақтап, алған білімдерін ұғынуын, түсінуін және әртүрлі салада қолдана білуін талап етеді. Білімді дәл осылай қолдану оқушыларға «ХХІ ғасыр дағдысы» деп жиі айтылып жүрген кең ауқымды құзыреттілікті меңгеруге мүмкіндік береді.
Жаңартылған жалпы білім беру бағдарламаларында оқушылардың бойында қалыптастыр уқажет келесі құндылықтар мен дағдылар анықталады.
Құндылықтар:

  • Шығармашыл және сыни тұрғысынан ойлау;

  • Қарым - қатынас жасау қабілеті;

  • Өзгелердің мәдениетіне және көзқарастарына құрметпен қарау;

  • Жауапкершілік;

  • Денсаулық, достық және айналадағыларға қамқорлық көрсету;

  • Өмір бойы оқуға дайын болу;

Дағдылар:

  • Сын тұрғысынан ойлау;

  • Білімді шығармашыл тұрғыда қолдана білу қабілеті;

  • Проблемаларды шешу қабілеті;

  • Ғылыми - зерттеу қабілеті;

  •  Қарым қатынас дағдылары (тілек дағдыларды қоса алғанда);

  • Жеке және топпен жұмыс істей білу қабілеті;

  • АКТ саласындағы дағдылар.

Пәні бойынша білім, дағдылар мен құзыреттіліктерді анықтайтын оқу бағдарламаларында жоғарыда келтірілген құндылықтар мен дағдылар ескерілген. Мұны осы құндылықтар мен дағдылардың барлығы қарастырылған «Химия» пәнінің оқу бағдарламаларынан көруге болады.
Оқушылардың нені білуі және істей алуы керектігін анықтаудағы мұндай нақтылық бүкіл Қазақстан бойынша барлық оқушылардан жоғары нәтиже күтілуін қамтамасыз етуге және мұғалімдердің білім беру бағдарламасын тиімді іске асыруына мүмкіндік береді.
«Химия» пәнін оқыту басымдықтары оқу үдерісі мен оның нәтижесіне бағытталған мұғалімнің тәрибесі арқылы жүзеге асырылады.
Жоғыры көрсеткіштерге жеткен білім беру жүйелеріне жасалған талдау білім беру бағдарламасының «үйлесімділігі» бүкіл елдегі білім беру стандарттарын жетілдіру үшін аса маңызды болып табылатынын көрсетіп отыр (Schmidt and Prawart, 2006). Білім беру бағдарламасын жаңарту тұрғысынан «үйлесімділік» білім беру бағдарламасы қалай қабылданып, қалай іс жүзінде орындалатынына қатысы бар барлық компоненттер бірлесіп әрекет етіп, бір бірін толықтырып, нығайтады дегенді бңлдңреді.
Бұл мұғалімдердің тиімді оқытудың түйінді үш компоненті білім беру бағдарламасы, педагогикалық тәсілдер мен бағалау жүйесінің оқушылар үшін бірлесіп қалай тиімді қолданылатынын толық түйсінуінің маңызды болып табылатынына назар аудартады.
«Химия» пәнінің білім беру бағдарламаларының негізгі мақсаты пәннің мазмұнын сапалы меңгеруде қамтамасыз ету, оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру, санымен қатар, басқа пәндермен сабақтастық арқылы жалпыадамзаттық құныдылықтар мен ұлттық мәдениеттің үздік дәстүрлерінің негізінде оқушылардың зияткерлік деңгейін дамыту болып табылады.т
Қоршаған ортада әртүрлі құбылыстар мен үдерістер болып жатады, олардың көпшілігі химия ғылымы түсіндіретін заңдар мен заңдылықтарға бағынады. Химия пәні оқушыларға Жерде адамның тіршілік әрекетіне өте маңызды көптеген табиғи заттар бар екендігін және табиғат байлықтарына ұқыпты қарау қажеттілігін түсінуге мүмкіндік береді. Бұл пән оқушыларға заттардың әртүрлілігі мен олардың өзгерістерінің маңыздылығын түсінуге көмектеседі; жаңа заттарды алу мүмкіндіктерін аша отырып, оқушыларды қоршаған ортаның экологиялық жағдайын берілген мәліметтер негізінде нақты бағалауға үйретеді. Химия оқушылардың дүниетанымын дамытуға, әлемнің тұтас ғылыми бейнесін қалыптастыруда маңызды орын алады. Мектепте химияны оқу оқушыларды қоршаған ортада болып жатқан құбылыстардың мәнін түсінуге жетелейді. Химия оқушылардың сыни және сындарлы ойлауын, сонымен қатар көптеген эксперименттік және тәжірибелік дағдыларын дамыта отырып, проблеманы шешуде шығармашылдық тәсілдерді қолдануды қолдайды. Бұл пәнді оқу барысында оқушылардың зертханалық құрал - жабдықтарды қолдану және эксперимент жүргізу дағдылары дамиды.
Негізгі және жалпы орта білім деңгейлерінде «Химия» пәні бойынша оқу мақсаттары бес бөлімге бөлінеді. Бұл бөлімдер меңгерілетін білік пен дағды, тақырып, білім мен түсінік деңгейіне қарай бөлімшелерге бөлінеді. Оқу мақсаттары осы бөлімшелер аясында топтастырылған. Әрбір бөлімшенің ішінде бірізділікті сақтай отырыпқұрастырылыған оқу мақсаттары бөлімше аясында оқушылардың қаншалықты алға ілгерілегенін көрсетеді, бұл мұғалімдерге жұмысын жоспарлап, оқушыларды баңалап және алдағы уақытта олардыңқандай шешім қабылдаулары қажеттігін анықтап, оны оқушыларға жеткізуге негіз болады. Сонымен қатар осы пәндер бойынша әзірленген оқу бағдарламаларына негіз болған маңызды қағидат білім беру бағдарламасының спиральдік қағидаты болып табылады.
Спиральдік қағидаты бойынша құрылған білім беру бағдарламасы Джером Брунердің «Білім беру үдерісі» атты еңбегінде қарастырылған танымдық теорияға негізделеді. Оның пікірінше, ең күрделі материалдың өзі дұрыс құрылымдалып, дұрыс ұсынылатын болса, оны тіпті кішкентай балалар да түсіне алады. Сонымен қатар, «жұмыстау негізіне баланың бұрынғы өз тәжірибесі перне қоры, мағлұматы салынып, дәл айтқанда , балаға танымал жақын нәрседен басталғаны» (Ж. Аймаутұлы 1929) абзал.
Брунер адамның танымдық қабілеті шартты түрде бөлінген үш сатыдан тұрады деп тұжырымдайды.

  • Белсенді (жұмыс үдерісінде білім алу);

  • Бейнелік (суреттер мен бейнелердің көмегімен білім алу);

  • Таңбалық (сөздер мен сандардың көмегімен білім алу);

Бұл спиральді білім беру бағдарламасы тұжырымының дамуына себеп болған. Брунердің жұмысына негізделген спиральді білім беру бағдарламасының негізгі ерекшеліктері:

  • Оқушы мектепте оқыған кезде тақырыпты немесе пәнді бірнеше рет қайталап оқиды;

  • Әрбір қайталап оқыған сайын тақырыптың немесе пәннің күрделілігі арта түседі;

  • Жаңа білім алдыңғы біліммен тығыз байланысты және бұған дейін алынған ақпарат тұрғысынан қарастырылады.

Спиральді білім беру бағдарламасы төмендегідей басымдылықтарына назар аударады.

  • Оқушы пәнді қайталап оқыған сайын ақпарат толықтырылып бекітіліп отырады;

  • Спиральді білім беру бағдарламасы қарапайым идеялардан анағүрлым күрделі идеяларға қисынды жолмен ауысуға мүмкіндік береді;

  • Оқушыларды межеленген оқу мақсаттарына қол жеткізу үшін бұрын алған білімдерін қолдануға жетелеу ұсынылады.

Орта білім мазмұнын жаңарту аясында әзірленген оқу бағдарламалары оқушылардың бір ыныптан екінші сыныпқа өтуі кезінде білімі мен дағдылары қайталанып, одан әрі дамытылып отыратын спиральді білім беру бағдарламасы моделіне негізделген. Оқушылардың сыныптан сыныпқа көшу барысында алға ілгерілеуіне орай, олар өздерінің дағдыларды меңгеріп, түсінуіне анағұрлым сенімді бола түседі.
Сыныптан сыныпқа өткен кезде алға жылжу арқылы оқушылар оларға дүниетанымдар аясын кеңейтуге көмектесетін, оларды қалай және неліктен пайдаланатыны тұрғысынан мойындап және бағалап, олар сүйенуі мүмкін дереккөздер аясын кеңейтуге көмектесетін көбірек тәжірибе мен терең білімдер алады.
Әр пәннің өзіндік тілдік стилі бар, оны нақты пәннің «академиялық тіл» деп аталады. Академиялық тіл пән мазмұнын меңгеру, ойлау және осы пәнде қолданылатын ұғымдармен жұмыс істеу қабілетін жақсартуға арналған басты құрал болып табылады.
Сондай – ақ, тілдік мақсаттар мұғалімдер мен оқушыларға оқуға деген ынтасын арттырып, қолдауға көмектеседі. Пән мұғалімдері оқушылардың пән мазмұнын меңгеріп, академиялық тілдерін дамытуына қолдау көрсетеді.
Егер пәннің тілі анық әрі оқушыларға түсінікті болса, бұл олардың пән бойынша оқу мақсаттарына ғана емес, тілдік мақсаттарға да қол жеткізуіне көмектеседі.
Химия пәніне байланысты ғылыми тілді қолдану оқушылардың ықшам және түсінікті сөйлеу дағдыларын дамытуға, химиялық үдерістер мен тетіктерді сипаттау үшін тілдік құралдарды тиімді таңдап пайдалануға мүмкіндік береді.
Оқу бағдарламалаларының ерекшелігі ретінде олардың тек пәндік білім мен білікке ғана емес, сонымен қатар кең ауқымды дағдылардың қалыптасуына бағытталғанын атауға болады. Оқу мақсаттарының жүйесі білімді фунционалдық және шығырмашылық қолдану, сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу, ақпараттық – коммуникациялық технологияларды пайдалану, қарым – қатынас жасаудың түрлі тәсілдерін қолдану, топпен және жеке дара жұмыс істей алу, проблемаларды шешу жәнен шешім қабылдау сияқты кең ауқымды дағдыларды дамытуға негіз болады.
Ақпараттық қоғамға көшу әлем елдерінен, сонымен бірге Қазақстаннан әлемнің тез өзгермелі жағдайында өзін-өзі дамытуға, барынша дұрыс және өнегелі – жауапты шешімдерді өз бетінше қабылдауға қабілетті азаматтардың болуын талап етеді. Осы айтылғандар шеңберінде Қазақстанның қазіргі білім беру жүйесі үшін жеке тұлғаның шығармашылық әлеуетін қамтамасыз ететін жағдайлар жасау мәселесі өзекті мәселе болып тұр. [4]
Шын мәнінде, көз іліспес шапшаңдықпен дамып, жедел өзгеріп дамыған мына дүбірлң дүниеде, Елбасы айтқандай, сана сезіміміз бен дүниетанымымызға әбден сіңісіп кеткен қағидалардан арылып, рухани жағынан серпілуіміз, жаңаруымыз қажет. [1]
Жаңа жағдайда жаңғыруға деген ішкі ұмтылыс –ұмтылыс біздің дамуымыздың ең басты қағидасы. Қазіргі заманғы мұғалімдер информатор, бақылаушы, тексеруші, ізденуші, технолог, өнертапқыш, шығармашылықпен жұмыс істейтін жаңашыл болып өзгеру керек.
Өмір сүру үшін өзгере білу керек.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   31




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет