2 ҚҰЛАҚтандыру
жүктеу/скачать 1,47 Mb. Pdf көрінісі
|
alash kosemsozi 10 tom
Бауыржан Омарұлының кітабына рецензия
| Жас Алаш
ЖАЛПЫ ҚАЗАҚ-ҚЫРҒЫЗ СИЕЗІ 2-ші жалпы қазақ-қырғыз сиезі Орынборда 3-5 декабрьде болып өтті. Қазіргі заманның күйіне қарай бүл сиезде қаралған мәселелер зор болды. Мұнда қазақ-қырғыз өз тізгіні өзінде, айбынды халық болуы үшін автономия алу мәселесі қаралды. Сиезде мұнан соңғы қаралған зор мәселе бүліншіліктен халықты қорғау үшін милиция құру жайы болды. Бүкіл алаштан сиезге 81 өкіл келді. Сиезде қаралатын мәселелер зор болғандықтан өкіл емес кісілер де көп келді. Барлығы 200- ден аса адам жиналды. Алаш баласының тілегі, мұңы тоғыз күндей кеңес болып, ерсілі-қарсылы армансыз тексерілді. Ардақты ақсақалдар, ұлтшыл жастар, діндар моллалар, қазилар, атақты зиялылардан пәленше келмей қалды дерлік болған жоқ. Сиездің толық қаулысын келер номерде басуға қалдырып, қазірге байланған сөздің ұлы жобасын тана айтып өтеміз. Уақыттың көбін автономия мәселесі алды. Бұл туралы өкілдердің пікірі екіге айырылды: бір жағы автономияны күні бүгін ресми (жұрт атынан бүкіл дүниеге) жария қылуды қуаттады; екінші жаты милициямызды құрып қамданғанша һәм арамыздағы көрші орыстармен сөйлесіп келіскенше ресми иғлан етуді тоқтата тұралық дейді. Ақырында екі жақ келісіп, қазір өзара автономия алдық делік, ал ресми жария қылуды сиез атынан сайлап қалдырған қазақ-қырғыз ісін басқарушы 15 кісіге тапсыралық дегенге тоқтады. Қазір Россия жүгенсіз кетіп, хәкімшілік жығылғандықтан бұл 15 кісі біздің Уақытша Хүкіметіміз есебінде болсын, Алашорда аталсын деді. Алашордаға сайланған кісілер Уәлитхан Танашев, Халел Досмұхаммедов, Айдархан Тұрлыбаев, Ахмет Бірімжанов, Халел Ғаббасов, Садық Аманжолов, Мұстафа Шоқаев, Әлихан Бөкейханов, Жиһанша Досмұхаммедов, Жақып Ақбаев, Әлімхан Ермеков, Мұхаметжан Тынышбаев, Базарбай Мәметов, Отыншы Әлжанов һәм Бақыткерей Құлманов. Алашордаға председательдікке Әлихан сайланды. Алашорда уақытша Семейде тұратын болды. Алашорда бір айдың ішінде Түркістан автономиясына қосылған қазақтармен сөйлесіп, оларды алашқа қосып алмақ болды. Егер Түркістан қазағы Түркістаннан шықпаймыз десе, Алашорда қалған қазақ-қырғызға оз алдына автономия иғлан етуге міндетті болды. 27 Қазақ облыстары қазірден 15 мың милиция құрмақ болды. Мұның шығыны 70 миллион сом шамасында болмақ. Милиция құруға, оған керекті пулды жинауға тоқтаусыз кірісуге қаулы қылынды. Жұрттың жұрттығы, қара қазан, сары баланың қамы үшін милиция құрып, бас қорғау керектігіне қарсы келген жан болмады. Автономия мәселесі қаралғанда бүкіл алаш баласы «өлсек бір шұңқырда, тірі болсақ бір төбеде болалық, бөлінбелік, жарылмалық» деп сиез бірауыздан қаулы қылды. Сөйтіп, Алашорда құрылды, алаш туы көтерілді, алаш ураны шақырылды. Ұранға, намысқа қызбайтын алаш баласы болмас, Түркістан қазағы да, иншалла, алтын бесік ақ ордаға келіп кірер деген үміттеміз. Автономия иғлан ету мемлекет болды дегенмен бірдей. Біз енді оз алдымызға мемлекет боламыз деп турмыз. Бірақ боламыз бен болудың екі арасы жер мен көктей. Сондықтан боламыз деген соң болуға аянбай қам қылу керек. Боламыз деп бола алмай қалсақ, дүниеде онан артық қорлық жоқ, кез келгеннің қолында кеткеніміз. Қолдан келмейтін іске арамтер болудың қажеті жоқ. Қолымыздан келеді деп тәуекелге бел байлаған соң, сол жолда я өлу керек я көздеген мақсатқа жету керек. Егер біз осыны ойлап, бүгіннен бастап кәріміз, жасымыз, молламыз, қарамыз, байымыз, жарлымыз алаш туының астына жиналсақ, иншалла, дегенімізге жетерміз, жұрт қатарына қосылармыз. Жоқ, әрқайсымыз өз басымыз қамын ойлап, бетімізбен жайылып кетсек, Алашорда ойран болғаны, алаш туы құлағаны. Онан соң бізге жұрттық жоқ, азып-тозып кеткеніміз. Жасасын алаш! Құтты бол сын алаш автономиясы! жүктеу/скачать 1,47 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|