2013 Мазмұны 1 Глоссарий 2 Дәрістер 3 Тәжірибелік сабақтар 4 Студенттің өздік жұмыстарының тақырыптары 5 Өзгерістерді тіркеу парағы 6 Әріптестердің танысуы 1 глоссарий журналистика

Ақпарат агенттiктерi. Ұлттық ақпарат агенттiктерi ұлттық газеттердi басып шығарады және де мемлекеттiң меншiгi болып есептеледi. Олардың жұмыстары Шура кеңесiмен бақылауға алынады. Орталық шығыстың жаңалықтар агенттiгi – прессаның тәуелсiз институты. Бүгiнгi таңда аталмыш агенттiк аумақтық агенттiктер арасында елеулi орын алады. 1998 ж. алғаш рет 6-9 наурыз аралығында Қазақстанға Мысыр Араб Республикасының журналистер делегациясы келiп кеттi. Олардың мақсаты – Қазақстан жайында ақпараттық материалдар дайындау болатын.

1. 
   Наполеон баспасөзі қандай мақсатты көздеді?
   
2. 
   «Әл­ахрам» газеті туралы не білесіз?
   

1. 
   Халиль А. Ежедневная печать Египта. М., 1976.
   
2. 
   Рамазан А.Ә. Шетел журналистикасының тарихы. - Алматы, 2006.
   

№ 1 семинар. Тақырыбы: «БАҚ эволюциясы».

1. Журналистиканың бастау көздері.

2.Еуропадағы кітап басу ісінің дамуы.

3.Ұлы Француз революциясы тұсындағы публицистика.

4.Ағылшын буржуазиялық революциясы тұсындағы баспасөз.

Сабақтың мақсаты: Бұқаралық ақпарат құралдарының эволюциясы туралы түсіндіру.
Бақылау сұрақтары:

1. 
   Журналистиканың дамуына түрткі болған жағдайларды атаңыз.
   
2. 
   Қоғамдағы саяси жағдайлардың журналистикаға әсері қандай болды?
   
3. 
   Ұлы Француз революциясы тұсындағы баспасөздің рөлін көрсетіңіз.
   

1.Журналистиканың дамуы, қоғамдағы жағдайы туралы түсінік.

2. Қоғамдағы саяси жағдайлардың журналистикаға әсерін анықтау.
Ұсынылатын әдебиеттер:

1. История печати : Антология : Т. 11. / Сост. Я.Н. Засурский, Е.Л. Вартанова. – М., 2001.

2. Беспалова А.Г., Корнилов Е.А., Корченский А.П., Лучинский Ю.В., Станько А.И. История мировой журналистики. М., 2003.

3.Попов Ю. В. Публицисты Великой французской революции.М.,1989.

1.Баспасөзді біріктіру мен монополиялаудың жалпы тенденциялары.

2. Қазіргі БАҚ-тың экономикалық негізі.

3 БАҚ-тағы жарнаманың маңызы.

4. БАҚ-ты саяси бақылаудың негізгі типтері.
Сабақтың мақсаты: Баспасөз жұмысын жүргізудің түрлі формалары жайлы түсіндіру.
Бақылау сұрақтары:

1. 
   БАҚ­қа иелік етудің түрлері қандай?
   
2. 
   Трансұлттық монополиялардың айырмашылығы неде?
   
3. 
   Шетелде жарнама қанша пайыз беріледі?
   
4. 
   БАҚ ­бизнес көзі дегенді қалай түсінесіз?
   

БАҚ жұмысын жүргізудің түрлі формаларына шолу жасау.

1. Михайлов С.А. Современная зарубежная журналистика: правила и парадоксы.Спб., 2002.

2. Назайкин А.Н.Рекламная служба газеты. М., 1996.

3. Андрунас Е.И. Информационная элита: корпорация и рынок новостей. М., 1991.

4. Журналистика в мире политики / Под редакцией док. Полит. наук, проф. С.Г. Корконесенко. СПб., 2004.
№ 3 семинар. Тақырыбы: Мемлекет және журналистика.

Сабақтың жоспары:

1. БАҚ туралы заңдар:әр елдегі ерекшеліктері және жалпы тенденциялары.

2.Сот және орындаушы биліктің БАҚ-на ықпалы.

3.Саяси партиялар және баспасөз.

4.Клерикальды-католиктік журналистика.
Сабақтың мақсаты: Мемлекеттің БАҚ­қа, БАҚ­тың мемлекетке ықпалы.
Бақылау сұрақтары:

1. 
   Мемлекет тарапынан бақылау қалай жүргізіледі?
   
2. 
   Мемлекет тарапынан бақылау жасау сөз бостандығын шектемей ме?
   
3. 
   Мунит сектасының иелігіндегі АҚШ ­тың «ЮПИ» агенттігінің болашағы қалай деп ойлайсыз?
   
4. 
   Ватикан басылымдары туралы не білесіз?
   

Тақырыпты ашу үшін, жұмысты жүйелі орындау үшін, жұмысты орындау барысында көрсетілген мәселелер жайлы мәліметтер мен әдебиеттерді, басылымдарды оқып қарулану керек.

1. 
   Шетелдің БАҚ туралы заңдары.
   
2. 
   Михайлов С.А. Журналистика Соединенных Штатов Америки. СПб., 2004.
   
3. 
   Журналистика в мире политики. СПб., 2004.
   
4. 
   Интернет парақтары.
   

№4 семинар. Тақырыбы: Шетелдердегі бұқаралық ақпарат құралдары жүйесі.

1. Ғаламдану және БАҚ. Пікірталас.

2. Сапалы және сары басылымдар ерекшеліктері.

3. Ақпарат агенттіктерінің қызметі.

4. Қазақстандық сапалы және сары басылымдарға анализ жасау.
Сабақтың мақсаты: Шетелдік БАҚ­тың құрлымдық өзгешеліктері туралы түсіндіру.

Бақылау сұрақтары:

1. 
   «Сапалы» газеттер дегеніміз не?
   
2. 
   «Аралас» газеттер дегеніміз не?
   
3. 
   Бәсекелестен қайтіп озып шығуға болады?
   
4. 
   Шетелдік басылымдардың оқырман тартудағы әдіс­тәсілдері қандай?
   

Шетелдік БАҚ жүйесіне жалпы сипаттама. Сапалы, танымал және аралас газеттер бөлінісі, олардың спецификасына назар аудару. Шетел журналдарының типологиясы, ақпарат агенттіктері мен БАҚ-тың құрылымдық өзгешеліктері туралы мағлұматтары қарастыру.

1. 
   Воснобойников Я.С. Журналист и информация. Профессинальной опыт западной прессы. М., 1993.
   
2. 
   Михайлов С.А. Современная зарубежная журналистика: правила и парадоксы. СПб., 2002.
   
3. 
   Сапунов В.И. Зарубежные информационные агентства. Спб., 2006.
   
4. 
   Қазақстандық басылымдар: «Егемен Қазақстан», «Жас Алаш», «Айғақ»,т.б. сараптама жасау.
   

№ 5 семинар. Тақырыбы: Дамыған елдердегі баспасөзі.

1.Сапалық газет – «Таймс».

2. Ірі баспасөз монополиялары.

3.Ағылшын баспасөзінің бүгінгі күні.

4.«Таймс», «Гардиан», «Файненшл таймс» газеттерінің электронды беттерінің материалдарын талдау.
Сабақтың мақсаты: Дамыған елдердегі баспасөзі туралы мағлұмат беру.

Бақылау сұрақтары:

1. Ағылшынның алғашқы газеттерінің негізгі тақырыптары қандай?

2. АВС­1 тобына қандай газеттер жатады?

3.«Сан» газеті қандай газет?

4.«Нью­Йорк таймс» газетінің әлем журналистикасыныңдағы орны қандай?
Әдістемелік нұсқау:

Ұлыбритания баспасөзінің тарихы мен басылымдарына ерекше назар аудару.

1. Михайлов С. Современная зарубежная журналистика: правила и парадоксы. СПБ., 2002.

2 . Соколов В.С., Виноградова С.М. Периодическая печать Великобритании. СПБ., 2000.

3. Интернет парақтары.

1.Француз апталықтарының ақпарат рыногындағы орны.

2. Францияның ірі медиа – империялары.

3. Француз БАҚ-ның бүгінгі жағдайы.

1. 
   «Гавас» агенттігі қай жылы дүниеге келді?
   
2. 
   «Ашетт» тобы қандай өнімдер шығарады?
   
3. 
   «Монд» газетінің ұстанымы қандай?
   
4. 
   Эрсан тобының басылымдары қандай?
   

Франция баспасөзінің қалыптасу тарихы мен бүгінгі жағдайы туралы мәліметтерге тоқталу.

1. 
   Сухорукова Л.Н. Еженедельники в системе средств массовой информации Франции . М., 1990.
   
2. 
   Шарончикова В.СМИ Франции. М., 1985.
   
3. 
   Рамазан А. Шетел журналистикасы. А., 2006.
   

№ 7 семинар. Тақырыбы: АҚШ БАҚ-ның дәстүрлері.

1. Америка БАҚ-демократия сақшысы.

2. Беделді басылымдарының ұстанымдары

3. Журналистік зерттеулер – АҚШ журналистикасының ерекше тәсілі.

4. «Нью-Йорк таймс», «Вашингтон пост», «Ю-эс-эй-тудей» басылымдарына сараптама жасау.
Сабақтың мақсаты: АҚШ БАҚ туралы мәлімет беру.
Бақылау сұрақтары:

1. 
   «Уотергейт» оқиғасының маңызы неде?
   
2. 
   «Нью­Йорк таймс» газетінің ұстанымы қандай?
   
3. 
   «Ю­эс­эй тудей» газетінің жетістікке жету себебі неде деп ойлайсыз?
   
4. 
   О.Уинфри бағдарламалары несімен ерекшеленеді?
   
5. 
   К.Грэммнің АҚШ журналистикасындағы орны қандай?
   

1.Америка баспасөзінің пайда болуына шолу жасау.

2.Американың беделді газеттерінің баспасөз әлеміндегі орнын анықтау. 3.Р.Мэрдоктың баспасөз империясын қарастыру.

4.«Ассошиэйтед пресс», «Юнайтед пресс», «ЮСИА» агенттіктерінің қызметтері туралы конспект жасау.

1. 
   Михайлов С.А. Журналистика Соединенных Штатов Америки. СПб.,2004.
   
2. 
   Селиверстов А.А. Тенденция развития американской журналистики. М., 1996.
   
3. 
   Журналистика в США: время перемен.ЮСИА,
   
4. 
   1996.
   

№ 8 семинар. Тақырыбы: Германия баспасөзінің даму ерекшеліктері.

1.Баспасөз концерндерінің әлемдік ақпарат рыногындағы рөлі.

2.Баспасөздің қазіргі жағдайы.

3.Г.Вальрафтың публицистикасы.

4.А.Шпрингер монополиясы.
Сабақтың мақсаты: Германия баспасөзінің өткені мен бүгіні туралы мәлімет беру.
Бақылау сұрақтары:

1. 
   Бурда тобы туралы не білесіз?
   
2. 
   Г.Вальраф журналистік зерттеуді қалай жүргізді?
   
3. 
   Шпрингер оқырман тартуда қандай әдіс­тәсілдер қолданды?
   

Тақырыпты ашу үшін, жұмысты жүйелі орындау үшін, жұмысты орындау барысында көрсетілген мәселелер жайлы мәліметтер мен әдебиеттерді, басылымдарды оқып қарулану керек.

1.Вальраф Г.Г. Репортер обвиняет.М., 1988.

2.Ворненкова Г.Ф. СМИ Германии в 90-е годы. М., 1998.

3.Орлов Ю.Я. Печать ФРГ. М., 1976.

4. История мировой журналистики. М., 2003.
№ 9 семинар. Тақырыбы: Италия бұқаралық ақпарат құралдары.

Сабақтың жоспары:

1. Италия БАҚ-ның ерекшеліктері.

2.С.Берлускони-баспасөз магнаты.

3. Италия баспасөзінің бүгінгі бет- бейнесі.

1. 
   Италиялық «аралас» газеттердің тақырыптары қандай?
   
2. 
   С.Берлускони монополиясы жайында не білесіз?
   
3. 
   Италиядағы діни басылымдардың рөлі қандай?
   

1.Ежелгі Рим шежірелері қарастыру.

2.ХVII ғасырдағы басылымдарының баспасөз тарихына шолу жасау.

3. Италия журналдарының типологиясы, аудиториясына назар аудару.

4. Италиядағы діни басылымдарындағы басты мәселелер туралы конспект жасау.
Ұсынылатын әдебиеттер:

1. 
   Михайлов С.А. Современная зарубежная журналистика: правила и парадоксы. СПб., 2002.
   
2. 
   Урина В.Н. СМИ Италии. М.,1990.
   
3. 
   Рэндалл Д. Универсальный журналист. А., 1996.
   
4. 
   Интернет парақтары.
   

№ 10 семинар. Тақырыбы: Азия елдерінің журналистикасы. Жапония баспасөзі.

1.Беделді басылымдарының ұстанымдары, әдіс-тәсілдері

2.Баспасөз монополиялары

3. Жапон баспасөзінің бүгінгі бет-бейнесі

1. 
   «Асахи симбун» газеті туралы не білесіз?
   
2. 
   Ірі концерндері қандай?
   
3. 
   Ақпарат агенттіктерін атаңыз.
   

Жапония басылымдарының ұстанымдарына, әдіс-тәсілдеріне, баспасөздің бүгінгі бет-бейнесіне, ерекшелігіне шолу жасау.

1. 
   Лазарев А.М., Полякова Н.А.,Смирнов Б.В. Печать,радио и телевидение японии.М., 1974.
   
2. 
   Актуальные проблемы журналистики Азии, Африки и Латинской Америки. М., 1989.
   
3. 
   Интернет парақтары.
   

№ 11 семинар. Тақырыбы: «Түркия баспасөзінің өткені мен бүгіні».

1.Ататүрік және баспасөз.

2. «Тамашаланатын газеттердің» ақпарат рыногындағы рөлі.

3. Түріктің ірі медиа –империялары.

4.Беделді басылымдары.
Сабақтың мақсаты: Түрік БАҚ туралы таныстыру.
Бақылау сұрақтары:

1. 
   Түрік жеріне тараған француз басылымдарының мақсаты не?
   
2. 
   М. К. Ататүріктің түрік баспасөзін дамытуға қосқан үлесі қандай?
   
3. 
   Беделді түрік басылымдарын атаңыз.
   
4. 
   «Заманның» бағыты қандай?
   

Түрік баспасөзінің қалыптасуында француздардың атқарған рөлі. Түрік мерзімді басылымдары дамуының негізгі кезеңдері. Түрік журналдарының типологиясы. М. К. Ататүріктің баспасөзге жасаған көмегі.

Беделді басылымдары: «Ақшам», «Хюрриет», «Заман». Түркиядағы БАҚ-ты бақылайтын холдингтер: «Доган холдинг», «Ихлас холдинг», «Меди» групп. Агенттіктер - баспасөз хабарларының қайнар көзі.

1980 жылдан кейінгі түрік баспасөздегі өзгеріспен танысу.

1. 
   Ибрагимов А. Х. Печать Турции. М.,1965.
   
2. 
   Рамазан А. Шетел журналистикасы. А., 2006.
   
3. 
   Интернет парақтары.
   

№ 12 семинар. Тақырыбы: «Қытай баспасөзінің даму жағдайы».

1. Мәдени төңкеріс және баспасөз.

2.Экономикалық реформалардан кейінгі журналистикадағы өзгерістер.

3. Қытайдағы қазақ басылымдары.

1. 
   Мәдени төңкеріс тұсындағы баспасөздің жағдайы қандай болды?
   
2. 
   «Жэнминь жибао» қандай газет?
   
3. 
   “Синьхуа“ ақпарат агенттігі туралы не білесіз?
   
4. 
   Қытайдағы қазақ басылымдары туралы не білесіз?
   

ҚХР-дың жаңа жүйедегі БАҚ-ның қалыптасуы. Қытай БАҚ-ның ақпараттар берудегі өзіндік ерекшеліктері. Басылымдар арасындағы тақырыптық бөлініс. Экономикалық реформа тұсындағы журналистика. Компартияның бас басылымы – «Жэнминь жибао» газетінің рөлі. Газет-баспа корпорацияларының пайда болуы. «Синьхуа» ақпарат агенттігі. Қытайдағы қазақ басылымдарының даму деңгейіне ерекше назар аудару.

1. 
   Сергеев Г.И. От дибао до «Жэньминь жибао»: путь в 1200 лет. М., 1989.
   
2. 
   Информационные службы для зарубежной аудитории Китая. Пекин, 1998.
   
3. 
   Чжан Лигуан. Основные этапы эволюции китайской журналистики. / Вопросы гуманитарных наук. 2007, № 1.
   

№ 13 семинар. Тақырыбы: «Оңтүстік Корей баспасөзі».

1.Корей басылымдарына тән ерекшеліктер

2. Корей баспасөзінің бүгінгі бет - бейнесі
Сабақтың мақсаты: Оңтүстік Корей баспасөзі туралы таныстыру.
Бақылау сұрақтары:

1. 
   Корей баспасөзінің қилы тарихы туралы не білесіз?
   
2. 
   Корей басылымдарының ұстанымдары қандай?
   

Оңтүстік Корей баспасөзінің тарихы мен басылымдарына ерекше назар аудару.

1. 
   Назаров М.М. Массовая коммуникация в современном мире.М., 2000.
   
2. 
   Нуртазина Р.А. Проблематика корейской журналистики. А.,1996.
   
3. 
   Интернет парақтары.
   

№ 14 семинар. Тақырыбы: «Үнді елінің баспасөзі».

1. Үнді басылымдарына тән ерекшеліктер

2. Р.Рай – азат журналистиканың негізін салушы.

3. Беделді басылымдары

1. 
   Үнді баспасөзінің ерекшелігі неде?
   
2. 
   Ағылшын тілінде шығатын газеттер мен жергілікті ұлт тілінде шығатын газеттердің айырмашылығы, ұқсастығы қандай?
   
3. 
   “Таймс оф Индиа“,“Индиан экспресс“ газеттері туралы не білесіз?
   

Тақырыпты ашу үшін, жұмысты жүйелі орындау үшін, жұмысты орындау барысында көрсетілген мәселелер жайлы мәліметтер мен әдебиеттерді оқып қарулану керек.

1.Ермошкин Н.И.,Сучков И. В. Печать,радио и телевидение Индии.М., 1971.

2.Актуальные проблемы журналистики Азии,африки,Латинской америки.М., 1989.

3.Рамазан А.Шетел журналистикасы. А., 2006

1. Наполеон және баспасөз.

2. Мұғажырлық басылымдардың маңызы.

3. Беделді басылымдары.

1. 
   Наполеон баспасөзі қандай мақсатты көздеді?
   
2. 
   «Әл­ахрам» газеті туралы не білесіз?
   

Жұмысты орындау үшін Араб елдері баспасөзі мен газеттері туралы мәлімет алу керек, яғни тақырыпқа қатысты еңбектермен танысу керек.

1. 
   Халиль А.А. Ежедневная печать Египта. М., 1976.
   
2. 
   Рамазан А. Шетел журнгалистикасы. А., 2006.
   
3. 
   Интернет парақтары.
   

• 
  Өздігінен білім алу үшін, алдымен сол жұмысқа қажетті нақты дағдыларға (іштей жылдам оқи білу, библиографиялық дағдылар, түрлі анықтама әдебиеттерді пайдалана білу, оқығандарды жазып алу т.б.) ие болу керек.
  
• 
  Біліммен жемісті шұғылдану қолайлы жағдайларды (уақыт, тиісті әдебиеттер мен құралдардың болуы) керек етеді, ең дұрысы кітапханаларда, оқу залдарында біліммен шұғылдануға дағдылану.
  
• 
  Алғашқы кезден оқытушылардан, тәжірибелі адамдардан, кітапханалардан ақыл кеңес алудың пайдасы зор.
  
• 
  Оқыған материалды мұқият ұғатындай етіп оқып, түсінбеген жерлерді қалдырмай, қайталап оқып, оның негізгі жақтарын жазып алу керек.
  
• 
  Анықтама әдебиеттерді, энциклопедияларды, түрлі сөздіктерді қоса пайдаланып отыру керек.
  

Қойылатын талаптар:

1. 
   СОӨЖ, СӨЖ оқытушы белгіленген мерзімінен кешіктірмей, уақытында барлық талаптарға сәйкес орындалуға тиіс;
   
2. 
   СОӨЖ, СӨЖ өзі орындауы қажет, оны басқадан көшіруге, яки болмасы басқаға көшіруге беруге болмайды (ондай жұмыс бағаланбайды, сол себепті ұпай төмендетіледі).
   

4.2.1 Журналистиканың қоғамдағы маңызы.

4.2.2 Шетелдік БАҚ-тың монополиялану процесі.

4.2.3 Саяси партиялардың бұқара санасы мен іс-әрекетіне әсер ету механизмінде БАҚ-тың алатын орны (шетел мен Қазақстан мысалын салыстыра жазу).

4.2.4 Сапалы, танымал және аралас газеттер бөлінісі, олардың спецификасы.

4.2.5 Ағылшын бұқаралық ақпарат құралдарына трансұлттық корпорациялардың ықпалы.

4.2.6 Франциядағы ірі газет-баспа топтары.

4.2.7 Американың беделді газеттерінің баспасөз әлеміндегі орны.

4.2.8 Неміс журналистикасының қазіргі бет-бейнесі.

4.2.9 Италия газеттеріне тән ерекшеліктер.

4.2.10 Жапонияның беделді басылымдары.

4.2.11 Түркияның беделді басылымдары.

4.2.12 Шектен тыс идеологияланған Қытай баспасөзі.

4.2.13 Корей басылымдарының дәстүрлері.

4.2.14 Көп тілді үнді баспасөзінің ерекшеліктері.

4.2.15 Египет баспасөзінің ерекшеліктері