3 Практикалық жұмыс Тақырыбы

1. 
   ER диаграмма
   
2. 
   ER диаграмма көмегімен деректерді өңдеу
   
3. 
   Қолдану нұсқаларының диаграммаларынын куру
   

Деректер базасын басқару жүйесі – бұл қолданушыларға деректер базасын анықтауға, құруға және сүйеуге мүмкіндік беретін, сонымен бірге оған қадағаланытын рұқсатты беретін бағдарламалық қамтама. ДББЖ қолданушының қолданбалы бағдарламалары және деректер базасымен өзара әрекеттесіп, келесі мүмкіндіктерге ие:

1. 
   Деректер базасын анықтау, әдетте деректер базасын анықтау тілі (DDL — Data Definition Language) арқылы іске асырылады. DDL тілі қолданушыларға деректер типін және олардың құрылымын көрсету құралдарын, сонымен бірге деректер базасында сақталатын ақпараттар үшін шектеулер қою құралдарын ұсынады.
   
2. 
   Деректер базасына ақпарат қою, жаңарту, жою және басқа да амалдарды орындауға мүмкіндік береді. Әдетте бұл амалдар деректерді басқару тілі (DML — Data Manipulation Language) арқылы орындалады. Барлық деректер және олардың сипаттары үшін ортақтандырылған қойманың болуы DML тілін сұраныстарды ұйымдастырудың жалпы қүралы ретінде қолдануға мүмкіндік береді.
   
3. 
   Деректер базасына қадағаланатын рұқсатты келесі құралдар арқылы пайдалануға береді:
   

• 
  бекітілмегін қолданушыларға деректер базасына рұқсат бермейтін қауіпсіздікті қадағалау жүйелері;
  
• 
  сақталатын деректердің өз-өзіне қайшы келмейтін күй-жағдайын қамтамасыз ететін бүтіндікті сақтау жүйелері;
  
• 
  деректер базасына ортақ рұсат беру үрдісін қадағалайтын қосымшалардың параллель жұмысын басқару жүйелері;
  
• 
  аппараттық не бағдарламалық қамтаманың жұмыстан шығу нәтижесінде бұзылған деректер базасын алдыңғы қайшы келмеу жағдайына дейін қалпына келтіруге мүмкіндік беретін қалпына келтіру жүйелері;
  
• 
  деректер базасында сақталатын ақпараттардың сипаттамалары енгізілген қолданушылар үшін каталог.
  

• 
  Қосымша деңгейлі қауіпсіздікті қамтамасыз етеді. Бейнелер кейбір қолданушылардан деректердің кейбір мәліметтерін жасыру мақсатында құрылуы мүмкін. Мысалы, бөлімдердің іс жүргізушілері және есеп-қисап бөлімінің есептеу секторының қызметкерлеріне барлық қызметшілер және олардың жалақылары туралы бейне құруға болады. Сонымен бірге, деректерге басқа қолданушылардың мүмкіндігін шектеу мақсатында тағы бір, мысалы, жалақылары туралы ақпарат алып тасталған бейне құруға болады. 
  
• 
  Деректер базасының сыртық интерфейсін баптау механизмін ұсынады. Мысалы, келісім-шарт бөлімінің қызметкерлері Ай сайынғы жалдық төлем атты өріспен жұмыс істеп, оған қарапайым Төлем деген атау бере алады.
  
• 
  Деректер базасының сыртқы интерфейсін оның құрылымына өзгерістер, мысалы, өрістерді қосу не жою, байланыстарды өзгерту, файлдарды бөлу, оларды қайта құру не атын өзгерту, енгізгенде де қайшы келмеуге және өзгеріссіз қалуға мүмкіндік береді.
  

• 
  деректер базасының администраторы;
  
• 
  деректер базасын құрушылар;
  
• 
  қолданбалы бағдарламаушылар;
  
• 
  ақырғы қолданушылар.
  

• 
  Кез келген қызметкер бір уақыттың өзінде сатылатын не жалға берілетін жиырмадан артық жылжымайтын объекттерге жауап бере алмайды.
  
• 
  Кез келген қызметкердің өзінің жеке жылжымайтын мүлігін сату не жалға беру құқығы жоқ.
  
• 
  Сенімді тұлға бір уақыттың өзінде сатып алушы да, мүлікті сатушы да бола алмайды.
  

• 
  деректердің логикалық моделін кестелер жиыны және деректердің бүтіндік шектеулеріне өзгертеді;
  
• 
  деректер базасымен жұмыс кезінде қажетті өнімділіктің деңгейін ұстап тұруды қамтамасыз ететін сақтаудың нақты құрылымдарын және деректерге рұқсаттық әдістерін таңдайды;
  
• 
  деректерді сақтауға кез-келген қажетті іс-шараларды жобалайды.