4 тақырып. Металтану

4.1 Металдарқұрылысы.

Металтануметалдар мен қорытпалардың қасиеттері және олардың құрамы мен құрылымынатәуелдіболуытуралығылымиретінде көрсетілуі. Металдар мен қорытпалардызерттеу әдістері. Металдардың атомкристалдық құрылысы. Кристалдық торлардың түрлері. Металдаранизотропиясы.

Нақты кристалдардың құрылысы. Ақаулар түрлеріжәнеолардыңметалдарқасиеттерінеәсері. Металдардыңкристалдануы. Фазалықөзгерістердіңтермодинамикалықнегіздері. Кристалдық туындылардың түзілуі және өсуі. Таза металдаркристалданукезіндегісуытудың термиялық қисықтары. Сұйықметалдытүрлендіру. Құйма металдың құрылысы. Металдардағыболатынполиморфтықөзгерістері.

4.2 Серпімдіжәнепластикалық деформация.

Серпімді деформация. Моно жәнеполикристалдардыңпластикалықдеформациясы. Пластикалықдеформацияныңмеханизмдері. Металдардың құрылымына пластикалық деформацияның әсері. Деформация текстурасы. Металл қасиеттеріне пластикалық деформацияның әсері. Суықжәнеыссы деформация. Деформацияланған материал қасиеттеріне қыздырудың әсері.

4.3 Қорытпалартеориясы.

Қорытпа, жүйе, компонент, фаза. Фазаларережесі. Қаттыертінділер. Химиялық қосылыстар. Қоскомпоненттікқорытпалардыңкүйдиаграммасы. Қаттыкүйдекомпоненттерітолықертілгенжүйесініңкүйдиаграммасы. Компоненттеріндеполиморфтықөзгерістерболатынқорытпалардыңкүйдиаграммасы. Фаза жәнекесінділерережелерінқолдану. «Темір-цементит» және «темір-графит» күй диаграмма.

5.1 болаттытермиялыөндеудіңтеориясы.

Болаттықыздырукезіндеболатың өзгерістері. Аустенит түйіршігінің өсуі. Болаттың механикалық және технологиялық қасиеттеріне түйіршік молшерінің әсері. Аса қыздыру және аса күю. Асырасуытылғанаустениттегіөзгеріс. Асырасуытылғанаустениттіңизотермиялықыдыраудиаграммасы. Перлиттікайналу. Асырасуытылғанаустениттіңизотермиялықыдырауыналегірлеушіэлементтердіңәсері. Мартенситтің құрылымы мен қасиеттері. Аралық өзгеріс. Асырасуытылған аустенит өзгеруініңтермокинематикалықдиаграммасы. Шынықтырылғанболаттықыздырукезіндеболатын өзгерістер (жұмсарту).

5.2 Болаттытермиялықөндеудіңтехнологиясы.

Болаттытермиялықөндеупроцесініңжалпысипаттамасы. Біріншітектіжасыту. Екіншітектіжасыту (фазалыққайтакристалданупроцесі). Болаттықалыптандыру. Шыңықтыру. Шынықтыру үшінкөміртектіжәнелегірленгенболатардықыздыру. Шынықтыруортасыжәнеоғанқойылатынталаптар. Шынықтыру әдістері. Болаттардың шыныққандағы және оғанәсерететіңфакторлар. Болаттың шынығу қабылеті. Болаттыжұмсарту. Жұмсартудың түрлері мен қолданылуы. Болаттыжетілдіру. Болаттытермомеханикалықөндеу. Беттікшынықтыру, оныңтүрлері мен қолданусалалары.

5.3 Болатты химия-термиялықөндеу.

Химия-термиялықөндеудіңфизикалықнегіздері. Көміртектендірудің түрлері және қолданылуы. Қаттыкарбюризатордакөміртектендіру. Газбенкөміртектіндіру. Көміртектендіруденкейінтермиялықөндеу. Болаттынитроцементтеу. Диффузиялықметалдау. Қатты, тозуға төзімді, коррозияғатөзіді, карбиттікжәненитридтікқаптамалар алудың әдістері. Беттікбекімдеу.

6 тақырып. Арнайықасиеттері бар қорытпаларжәнеболаттар.

Жалпытүрдеқолданылатынконструкциялықболаттар. Төменлегірленгенболаттар. Көміртектіжәнелегірленгенболаттар, олардытермиялық өндеу. Шарикоподшипниктержасауғаарналғанболаттаржәнеолардытермиялықөндеу. Жоғарымарганецтітозуғатөзімдіболат. Конструкциялық коррозияға төзімді жәнеыстыққатөзімдіболаттар мен қорытпалар. Хромдытоттанбайтынболаттар. Конструкциялықыстыққаберікболаттар мен қорытпалар. Құралдықболаттар мен қорытпалар. Құралдықболаттардыңтоптастырылуыжәнетаңбалауы. Құрал жасауға арналған қатты ұнтақтық қорытпалар. Суықкүйдедеформацияланатынқұралжасауғаарналғанболаттар. Ыссыкүйдедеформацияғаұшрайтын штамп жасауғаарналғанболаттар. Қысымменжәнебаспалауменқұюғаарналғанқалыптаржасауүшінқолданылатынболаттар.

Алюминий және оның қорытпалары. Алюминийлы қорытпаларды термиялық өндеу. Мыс және оның қорытпалары. Негізгі мыс қорытпаларды термиялық өндеу. Мырыш және оның қорытпалары. Қалайы және оның қорытпалары. Магний және оның қорытпалары.

8.1 Жаңа металл материалдардыңтехнологиясы.

Конструкциялықматериалдар. Композициялық материалдардың түрлері. Талшықтыкомпозициялықматериалдар. Алюминий, никель жәнебасқаметалдарнегізгі бар дисперсиялық – беріктелгенкомпозициялықматериалдар. Қабаттыкомпозициялықматериалдар. Конструкциялықұнтақтыматериалдар. Кеуектіжәнетығызұнтақтыматериалдар. Сүзгілер. Алюминий негізгі бар конструкциялыққорытпалар (САС, түйіршіктенген қоорытпалар). Машина тетіктерінжасауғаарналғаннегізгітемірдентұратынұнтақтықорытпалар.

8.2 Металл емесматериалдартуралыжалпы мағлұматтар. Пластмассалар. Металл емесматериалдартуралыжалпы мағлұматтар. Металл емесматериалдардыңқолданылукелешегі. Полимерлікматериалдардыңтоптастырылуы. Термопластикалықполимерліматериалдар. Термореактивтікполимерлержәнеолардың қасиеттері. Толтырғыштар, олардың түрлері және қолданылуы. Қатты, ұнтақты, талшықты және табақ түріндетолтырғыштары бар пластмассалар. Пластмассалардың қасиеттері мен қолданусалалары. Композициялықматериалдар (карбоволокниттер, бороволокниттер, органоволокниттер).