Адамгершілік қатынас мектебі
Басқарудың адамгершілік қатынас мектебінің белгілі өкілдері Мери Паркер және Элтон Мэйо. Олар өндірісті ғылыми жолменбасқару мектебінің өкілдері ұсынған жақсы еңбек ақы, әрбір жұмыс операциясын нормалау, әрдайым еңбек өнімділігін арттыра бермейтінің сезді. Жұмыскерлерге бастықтың қалауы мен материалдық ынталандыру жүйесіне қарағанда топтағы өз әріптестерінің қысымы күштіәсер ете алатындығы анықталды.
Басқарудың төртінші мектебі –ғылыми басқару мнектебі (1950 жылдан осы кезге дейінгі мерзімді қамтиды).
Бұл мектептің мәні екі жағдаймен анықталыды:
Үлгілерді пайдалану арқылы басқарудың күрделі проблемасың түсінуді терендету;
Бастықтар күрделі ситуация жағдайында шешім қабылдағанда көмек болатың сандық тәсілді дамыту.
Қорытындылай келе : Денсаулықты басқару кез-келген күрделі үдеріс ретінде толық және жан-жақты диагностиканы, алынған нәтижелердің талдауын, оларды түзету мен оның тиімділігін мониторингілеу бойынша іс-қимылдар жоспарын көздейді.
50.Денсаулыққа қауіпті мінез-құлық факторлары
Қауіп факторлары - бұл адам денсаулығына теріс әсер ететін және аурулардың пайда болуы мен дамуына қолайлы жағдай жасайтын сипаттама, жағдай немесе әдет.
Адам денсаулығының деңгейі мен жағдайына көптеген факторлар әсер етеді:
адамның биологиялық, психологиялық қасиеттері (тұқым қуалаушылық, Конституциялық ерекшеліктері және т. б.);
табиғи жағдайлар (климат, флора, фауна және т. б.);
экологияның жай-күйі (ластану немесе қоршаған ортаның тазалығы дәрежесі);
белгілі бір елде қолданылатын әлеуметтік-экономикалық, саяси жағдайлар;
денсаулық сақтаудың даму деңгейі, медицина кадрларының даярлық және біліктілік дәрежесі.
Денсаулықты анықтайтын тікелей факторлар мен жағдайлардан басқа, денсаулыққа қауіп факторларының тобын, яғни аурудың пайда болуы мен дамуына ықпал ететін, бірақ олардың дамуының тікелей себебі болып табылмайтын аурудың дамуына қолайлы жағдай жасайтын факторларды ажыратуға болады: аурудың пайда болуы үшін белгілі бір себеп факторының әрекеті қажет.
Өз табиғаты бойынша қауіп факторлары бастапқы болуы мүмкін, бастапқыда әрекет етеді және денсаулықтың бұзылуына ықпал етеді; қайталама, аурулардың дамуына себепші болады; сондай-ақ үшінші және т.б. үлкен немесе негізгі қауіп факторларын ажыратады.
ДДҰ мамандары үлкен бастапқы қауіп факторларының қатарына жатады:
Жеке қауіп факторларынан басқа, қауіп топтары да бөлінеді, яғни популяция топтары оның негізгі бөлігіне қарағанда әртүрлі патологиялық процестердің дамуына бейім. Адамдардың бұл санатына әртүрлі жастағы, әлеуметтік, кәсіби топтағы адамдар кіруі мүмкін. Бұл балалар, қарт адамдар, жүкті әйелдер, жалғызбасты адамдар, зиянды жағдайларда жұмыс істейтін адамдар және т. б. Мұндай топтарды бөлу, қауіп факторларын анықтау медициналық персоналдың жұмысына көмектеседі, бұл белгілі бір қауіп тобына кіретін адамдардың денсаулығын сақтау және нығайту шараларын жасауға мүмкіндік береді.
Халықтың көпшілігі тұқым қуалаушылықты, экологияны, медицинаны өз ауруларында айыптайды. Алайда Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының сарапшылары денсаулыққа әсер ететін факторлардың болжамды арақатынасын анықтады:
• биологиялық факторлар - 15-20 %
• сыртқы орта шарттары - 20 – 25 %
• Денсаулық сақтау жүйесі қызметтері - 10 – 15%
• өмір салты мен мінез - құлқы – 50-55%.
Достарыңызбен бөлісу: |