Қысқа мерзімді жоспар Сабақтың тақырыбы: №9 Зертханалық жұмыс «Бір валетті ионның электр зарядын өлшеу»
Білім беру ұйымының атауы
Пәні:
Бөлім:
Электростатика
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
№9 Зертханалық жұмыс «Бір валетті ионның электр зарядын өлшеу»
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:
10.4.3.6 - электролиз үдерісіндегі электронның зарядын эксперимент арқылы анықтау;
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар істей алады: Электролиз құбылысын түсінеді.
Көптеген оқушылар істей алады: Электролиз заңын қолдана алады
Кейбір оқушылар істей алады:Электролиз заңын қолданып зертханалық жұмыс жасайды
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі//уақыты
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Ұйымдастыру
Өзін-өзі тексеру
Сабақтың басы
10 минут
Өткен білімді еске түсіру
Жаңа білім
10 минут
Оқушылармен сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
Зертханалық жұмыс кезіндегі техника қауіпсіздік ережесін сыныппен қайталау.
Жұмыс барысы 1. Катод ретінде қолданылатын мыс пластинканы 10 минут электрпе ішінде кептіріп, таразда тарту керек. Өлшенген М1массаны 1-кестеге жазыңыз.
2. Анод пен катод ты шыны қауызға орналастырыңыз. Ток көзінің теріс клемасына катодты, оң клемасына анодты жалғаңыз.
3. Ток көзі мен секундомерді бір уақытта қосыңыз. Токты электролит арқылы 10-20 минут өткізіңіз.
4. Ток көзі мен секундомерді өшіріңіз. Катодты электр пешінде кептіріп таразыда М2массасын анықтаңыз. М1–М2массаларының айырымын анықтап кестеге жазыңыз.
5. (7) теңдеу арқылы электронның зарядын анықтаңыз. ( =63,510-3 кг/моль)
сурет 1 Есептелген мәндерді 1-кестеге жазыңыз.
1-кесте
М1, кг
М2, кг
М,
кг
I,
А
t,
c
К, кг/Кл
F, Кл/моль
е,
Кл
Теориялық сұрақтар Бірінші және екінші ретті өткізгіштер деп қандай өткізгіштерді айтамыз?
Электролиздің екі заңын тұжырымдаңыз.
Фарадей саны мен заттың электрохимиялық валенттілік арасында қандай байланыс бар?
Фарайдей санының физикалық мағынасын түсіндіріңіз.
5. Қауыз арқылы айнымалы ток өткізу арқылы заттың электрохимиялық валенттілігін анықтауға болады ма?
6 Бұл жұмыста қателіктің болу себептерін көрсетіңіз.
Қорытынды жазыңыз
№ 9 Зертханалық жұмыс
Бір валентті ионның электр зарядын өлшеу Зертханалық құралдардың жоқтығына байланысты тест жұмысын орындаймыз
1. Электролиттер және газдарда электр тогын қандай заряд тасымалдаушылар тудырады?
а) электролиттерде де, газдарда да тек иондар;
б) газдарда тек иондар, электролиттерде –иондар және электрондар;
в) газдарда тек электрондар, электролиттерде - иондар және электрондар;
г) газдар да, электролиттерде тек электрондар;
д) газдарда иондар және электрондар, электролиттерде тек иондар.
2. Вакуумдік диодта катодтан электрондардың ұшып шығуына себепші:
а) фотоэффект;
б) анод пен катод арасындағы кернеу;
в) катодтың тотығу химиялық реакциясы;
г) термоэлектрондық эмиссия;
д) радиоактивті бета ыдырау.
Әр түрлі ортадағы электр тогы
3.Ток күші 1А болғанда 50 мин ішінде электролиттік хромдау кезінде шардың массасықаншаға артты?
Хромның электрохимиялық эквиваленті 0,18 ·10 кг/Кл.
а) 0,09г; б) 0,17г; в) 0,54г; г) 0,27г; д) 0,18г.
4. Электролиз кезінде оң иондар 10с ішінде катодқа қарай +10 Кл заряд, ал теріс иондар осы уақыт ішінде шамасы осындай, бірақ теріс зарядтарды тасымалдайды. Тізбектегі ток күші неге тең?
а) 0,5А; б) 1А; в) 2А; г) 10А; д) а-г жауаптар ішінде дұрысы жоқ.
5. Қандай ортада электр тогы тек электрондардың реттелген қозғалысы нәтижесінде пайда болады?
а) вакуумде; б) газдарда; в) электролиттерде; г) жартылай өткізгіштерде; д) металдарда.
6. Сыртқы ионизатордың әсерінен газдың иондалады.Осы кезде қандай физикалық құбылыс жүреді?
а) атомнан электрондық қабықшаның бөлінуі;
б) газ молекулаларының оң және теріс иондарға ыдырауы; в) атом немесе молекуладан бір немесе электрондардың жұлынуы; г) атом ядросының нейтрон мен протонға ыдырауы;
д) разрядты түтікшенің катодынан электрондардың ұшып шығуы.
7. Электр тогы жүріп жатқан кезде электролитті қыздырады. Осы кезде электролиттің кедергісі ...
а) кемиді; б) артады; в) өзгермейді; г) жауап электролиттің түріне байланысты;
д) электролиттің кедергісі электролиттің температурасына тәуелсіз, оның концентрациясына тәуелді.
8. Вакуумдік диод арқылы 0,1А ток жүреді. Электрондық лампа арқылы 10с ішінде қанша электрондар өтеді?
9. Рельфті заттардың көшірмесін электролиттік жолмен дайындауды қалай атайды?
а) электролиз; б) аккумуляторды зарядтау; в) гальваностегия; г) рекомбинация; д) гальванопластика.
10. Электролиз кезінде ток күшін 2 есе арттырса, электролит ерітіндісінен катодта бөлініп шығатын заттың массасы қалай өзгереді?
а) 2 есе артады; б) 2 есе кемиді; в) өзгермейді; г) нақты жауап беру мүмкін емес, себебі бұл токтың жүру уақытына байланысты; д) а-г жауаптар ішінде дұрысы жоқ.
Оқушылар үй тапсырмасы бойынша сұрақтарға тез-тез жауап беріп белсене қатысып отырады
Оқушылар жаңа тақырыпты меңгереді Оқушылар бекіту тапсырмаларын орындайды
Дескриптор
Сұрақтарға жауап береді
Есептің шешімін слайдттан қарап тексереді
2-балл
Дескриптор
1.Қорғау тәртібін сақтайды: Уақыт және әдептілік;
2. Мазмұнның толық ашады; 3. Өмірден мысалдар келтіреді. 5 балл
ФИЗИКА 10 сынып
«Дидактикалық материалдар Смайликтер
Бекіту
10 минут
1- нұсқа 1. Еркін электрондардың бағытталған қозғалысы
А) металдардағы электр тогы
В)газдардағы электр тогы
С) вакуумдегі электр тогы
2. Электрондар мен қарама – қарсы таңбалы иондардың бағытталған қозғалысы
А) металдардағы электр тогы
В)газдардағы электр тогы
С) вакуумдегі электр тогы
3. Электр тогының газ арқылы өту процесі
А) Электролиттер В) меншікті өткізгіштік С) Газ разряды
4. Жеткілікті жоғары температурада электрондардың металдан шығу құбылысы
А) термоэлектрондық эмиссия
В) Электролиттік диссоциация
С) шалаөткізгіштердегі электр тогы
5. Термоэлектрондық эмиссия нәтижесінде алынған электрондардың бағытталған қозғалысы
А) металдардағы электр тогы
В)газдардағы электр тогы
С) вакуумдегі электр тогы
6. Газдардың, қышқылдардың және сілтілердің ерітінділері сонымен қоса тұздар мен металдардың қорытпалары
А) Электролиттер В) Газ разряды С) қоспалық өткізгіштік
7. Су ерітінділерінде зат молекулаларының иондарға ыдырауы
А) электролиттер
В) Электролиттік диссоциация
С) газдардағы электр тогы
8. Электролит арқылы электр тогы өткенде, элетродтарда зат бөліну процесі
Рeфлексия пирамидаcы:Қарастырылған мәселелерді қаншалықты ұққандығыңды өзің бағалап, пирамиданы толықтыр:
Сабақ соңында әр тапсырманың бағалау критериилері бойынша жалпы баллдық жүйемен бағалау
-Тақырып соңындағы сұрақтарға жауап жазу.
Оқушылар кері байланыс береді
Формативті бағалай 10 балл
Қысқа мерзімді жоспар Сабақтың тақырыбы: Газдардағы электр тогы. Вакуумдегi электр тогы. Электронды-сәулелік түтікше
Білім беру ұйымының атауы
Пәні:
Бөлім:
Электростатика
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сынып:
Қатысушылар саны:
Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Газдардағы электр тогы. Вакуумдегi электр тогы. Электронды-сәулелік түтікше
Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:
10.4.3.7 - газдардағы және вакуумдағы электр тогын сипаттау;
10.4.3.8 - электронды-сәулелік түтікшенің жұмыс істеу принципін және қолданылуын түсіндіру;
Сабақтың мақсаты
Барлық оқушылар істей алады: Газдардағы және вакуумдегі электр тогының өтуін біледі
Көптеген оқушылар істей алады: Электр тогының пайда болу шарттарын, токтың әсерлерін түсінеді. Кейбір оқушылар істей алады: Газдардағы және вакуумдегі электр тогының сипаттамаларын ажырата алады
Сабақтың барысы
Сабақтың кезеңі//уақыты
Педагогтің әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Ұйымдастыру
Өзін-өзі тексеру
Сабақтың басы
10 минут
Өткен білімді еске түсіру
Жаңа білім
10 минут
Оқушылармен сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
Тапсырма Әр түрлі ортадағы электр тогы
1-топ Газдарда электр тогының пайда болу табиғатын зерттейді;
2-топ Вакуумде электр тогының пайда болу табиғатын зерттейді;
Оқушыларға зерттеу бағыттарына байланысты қосымша бейнематериал бер
Жаңа тақырып Газдарда электр тогының пайда болу табиғаты
https://www.youtube.com/watch?v=g0WOkaJlmWA&index=71&list=PLJKEfP9PRnx51uXsvIyI_wExH3qXIwdGC Вакуумде электр тогының пайда болу табиғаты
https://www.youtube.com/watch?v=p9hW2Qqm0hg&index=72&list=PLJKEfP9PRnx51uXsvIyI_wExH3qXIwdGCіледі
Жаңа сабақ. (Видеофрагмент арқылы түсіндіріледі). Джигсо әдісі (Мәтінді оқып, топ болып талдау, презентация жасап, қорғау) Қыздырғанда газ атомдарының не молекулаларының жылдамдығы артады. Соған сәйкес олардың кинетикалық энергиясы да артады. Осындай атомдар не молекулалар соқтығысқанда олардан электрондар үзіліп шығып, газда бос электр зарядтары – электрондар мен оң иондар түзіледі. Мұндай процесс газдың иондану деп аталады.
Электр тогы жоқ кезде газдағы электрондар мен иондар хаосты қозғалыс жасайды. Олар соқтығысқан жағдайда қайтадан бейтарап молекулалар түзілуі ықтимал. Осы процесті рекомбинация деп атайды.
Егер иондалған газда электр өрісін тудырса, онда иондар мен электрондар реттелген қозғалысқа келеді де, тізбекте электр тогы пайда болады.
Газдардағы электр тогы дегеніміз –электрондар мен оң және теріс зарядталған иондардың бағытталған қозғалысы болып табылады.
Егер иондалған газда электр өрісінің кернеулігін артырса, онда электр өрісінен екпін алған электрондар бейтарап молекулалармен соқтығысып, электрондарды жұла, оларды бейтараптайды. Ал, олар өз кезегінде электр өрісінен екпін ала газдың басқа молекулаларының иондалуын тудырады. Электрондар мен иондар санының тасқын тәріздес артуы байқалады. Газдың осындай иондалуы екпінді иондалу деп аталады. Екпінді иондалу нәтижесінде тізбектегі ток күрт өседі.
Егер иондалған газда екпінді иондану есебінен еркін электрондар мнн иондардың саны күрт өссе, онда мұндай газ плазма деп аталады.
Вакуум – сиретілген орта, онда молекулалар санының аз, олардың соқтығысу ықтималдығы өте аз.
Барынша жоғары температура кезінде металдан электрондардың ұшып шығу құбылысын термоэлектрондық эмиссия деп атайды.
Вакуумдағы электр тогы термоэлектрондық эмиссия нәтижесінде алынған
элеткрондардың бағытталған қозғалысы түрінде болады.
Термоэлектрондық құбылыс қолданылатын қарапайым құралдарға электрондық шамдар жатады.
Электрондық-сәулелік түтік деп электр сигналдарын көрінетін кескінге түрлендіретін вакуумдық электронды аспапты айтады.
Оқушылар үй тапсырмасы бойынша сұрақтарға тез-тез жауап беріп белсене қатысып отырады
Оқушылар жаңа тақырыпты меңгереді Оқушылар бекіту тапсырмаларын орындайды
Дескриптор
Сұрақтарға жауап береді
Есептің шешімін слайдттан қарап тексереді
2-балл
Дескриптор
1.Қорғау тәртібін сақтайды: Уақыт және әдептілік;
2. Мазмұнның толық ашады; 3. Өмірден мысалдар келтіреді. 5 балл
ФИЗИКА 10 сынып
«Дидактикалық материалдар Смайликтер Газдарда электр тогының пайда болу табиғаты
https://www.youtube.com/watch?v=g0WOkaJlmWA&index=71&list=PLJKEfP9PRnx51uXsvIyI_wExH3qXIwdGC
Бекіту
10 минут
Бекітуге тапсырмалар ұсынылады.
1. Қалыпты жағдайда газдар неліктен жақсы оқшаулағыш болып табылады?
2. Қандай жағдайларда газдар өткізгіштерге айналады?
3. Иондаушыларға мысалдар келтіріңдер.
4. Газдардағы электр тогы дегеніміз не?
3. Екпінді иондану қалай өтеді?
4. Плазма деген не?
5. Термоэлектрондық эмиссия деген не?
6. Оны қалай бақылауға болады?
7. Электрондық сәулелік түтік қалай жасалған?
8. Оның қызметін қалай түсіндіруге болады?
1. Вакуумдық диодтағы максимал анодтық ток 50 мА. Әр секунд сайын катодтан қаншы электрон ұшып шығады?
2. 5 кВ кернеуде үдетілетін электрондар ағыны жазық конденсаторға оның астарларына параллель ұшып кіреді. Конденсатор ұзындығы 10 см, астарларының арақашықтығы 10 см. Кернеудің қандай ең аз мәнінде электрондар конденсатордан ұшып шыға алмайды?
