Әдеби мұра – көркем әдебиеттің, сөз өнерінің өткен дәуірден қазіргі заманға жеткен туындылары.
Ғылыми фантастика – фантастикалық әдебиеттің жетекші саласы.
Детективті әдебиет – шытырман оқиғалы, қылмысты ашудың егжей-тегжейін өзек ететін әдеби шығармалар.
Драма – сахнаға арналған, уақиғаны, оған қатысушы кейіпкерлердің іс-әрекет, көңіл-күйін көрсету арқылы баяндайтын әдеби шығармалар.
Жанр – әдеби шығармалардың жеке түрлері, көркем әдебиеттің салалары.
Жаңашылдық және дәстүр – әдеби процеске тән жалғастықты, жазу шығармашылығында халықтық үлгілер мен өзіндік соны сипат-қасиеттердің бірлігін танытатын ұғым, қалыптасып, сұрыпталған көзқарас, түсініктер, көркемдік үлгі-өрнектер, тәсілдер жатады.
Идея – әдебиет шығармасында өмірдегі жай-жағдайлар, адам тағдыры баяндалғанда, суреттелгенде жазушының сөз болып отырған мәселелерге қатынасы, көзқарасы аңғарылады.
Новелла – көлем жағынан әңгімеге ұқсас прозалық шығарма, кейде, өлеңмен жазылады.
Ода – ежелгі Грецияда әр түрлі тақырыпқа арналып, музыкамен сүймелдеп, хормен айтылатын өлең түрі.
Роман – сюжеттік құрылымы күрделі, көп желілі, кең тынысты, кейіпкер бейнесін ол өмір сүрген уақыт, ол тірлік кешкен орта ауқымында, жан-жақты мүсіндейтін, басқа прозалық жанрларға қарағанда ұзақ уақытты, байтақ кеңістікті қамтитын көлемді эпикалық шығарма.
Романтизм – әдебиеттегі, көркем өнердегі өмірдің жарқын, жағымды жақтарын көбірек алып, көтере суреттейтін көркемдік әдіс.
Реализм – әдебиет пен өнердегі кең қанат жайған, өмір құбылыстарын бар қалпында, нақтылық сипат-белгілерін сақтай отырып, жинақтап, тұжырымдап, шыншылдықпен бейнелеуді мақсат ететін көркемдік әдіс.
Тарихи шындық – өмір шындығының тарихи тақырыпқа арналған шығармадағы көркемдік көрінісі.
Дәрістің мақсаты: Романтизмнің шығармашылық әдіс ретінде Батыс Еуропа және АҚШ әдебиетінде қалыптасу кезеңдермен таныстыру.
Тірек сөздер: Романтизм, реализм, қияли шындық, азаматтық әуен.
Дәрістің жоспары: Романтизм – шығармашылық әдіс
Романтизмнің даму кезеңдері
Романтизм әдісіндегі шығармалардың басты идеясы
Романтикалық көркемдік жанрлардың дамуы
ХІХ ғасыр әлемдік мәдениеттің даму үрдісіне үлкен бетбұрыстар әкелді. Әсіресе, Еуропа, Америка елдеріндегі гумманистік және эстетикалық идеялардың қалыптасуымен белгілі. Он сегізінші ғасырдың соңы мен он тоғызыншы ғасырдың өн бойында бұл құрлықтар көптеген қоғамдық-саяси өзгерістердің куәсі болды.