5В080100 «Агрономия» мамандығына арналған
жүктеу/скачать 11,3 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 14-жұмыс ҮСІКТЕРДІ БОЛЖАУ
- Үсік дегеніміз
- Зертханалық- тәжірибелік сабақ № 14 Сабақтың мақсаты
- 1 тапсырма. Үсікті ауаның ылғалдылығы арқылы болжау
- Ma=t1-(t-t1)xC
Бақылау сұрақтары Желдің пайда болуы? Желдің сипатталатын көрсеткіштері? Желдің ауылшаруашылығына тигізетін әсері? Желдің зиянды әсерлеріне қарсы күрес шаралары? Желдің жылдамдығын және бағытын анықтау, аспаптар? Жел розасы, оны ауылшаруашылығында пайдалану? 14-жұмыс ҮСІКТЕРДІ БОЛЖАУ Кейбір жағдайларда ауа райы ауылшаруашылығына мәдени дақылдарға, малдарға қолайсыз жағдайлар туғызады. Солардың әсерінен ауылшаруашылығы үлкен зиян шегеді. Мұндай жағдайларды ауылшаруашылығына қауіпті метеорологиялық құбылыстар дейміз. Оларға: үсіктер, құрғақшылық, қуаңшылық, бұршақ, нөсер жаңбыр, көктайғақ және т.б. құбылыстар жатады. Бұл құбылыстармен күрес жүргізу үшін олармен жақсы таныс болуымыз керек, пайда болу себптерін, келтіретін зияндарын және түрлерін білгеніміз жөн. Үсік дегеніміз- өсімдіктердің вегетациялық кезеңдерінде топырақтың беткі қабаты немесе өсімдік өсіп тұрған биіктікте температураның 0С, және одан да төмен төмендеуін айтамыз. Зертханалық- тәжірибелік сабақ № 14 Сабақтың мақсаты: Үсіктерді болжау әдістерімен танысу және сол әдістер арқылы үсіктерге болжау жасау, есептеу. Үсіктерді болжау үшін үш әдіс пайдаланылады: 1. Ауаның ылғалдылығының өзгеруі арқылы; 2. Броуновтың ұсынған тәсілі; 3. Михайлевский тәсілі бойынша. Ауа ылғалдылығының өзгеруі бойынша, үсікті болжау үшін ауаның ылғалдылығын сағат 21-де өлшейді. Көлбеу сызықтың бойына абсолюттік ылғалдылық қойылады. Ал тік сызықпен қиылысқан жерлерде үсік болуы ықтимал екені анықталды, бұл процентпен есептеледі (27 сурет ). 1 тапсырма. Үсікті ауаның ылғалдылығы арқылы болжау: 
27-сурет. Ауаның абсолюттік ылғалдылығы (e) бойынша үсікті болжау. Үсікті ертерек болжау үшін ауаның температурасын сағат 13.00 және 21 мезгілінде анықтайды және осы екі бақылаудағы температуралардың айырмашылығын (t) табады, бұл (t). Төмендегі график бойынша Х осі бойынша сағат 21-де температураны t, ал У осі бойынша У=t алу керек. Графиктегі екі температураның (t және сағат 21 дегі) қосылған нүктесін анықтап пайызбен көрсетілген қара сызықтар арқылы үсіктің болу ықтималдылығын анықтайды (28-сурет). 
28-сурет. Броунов әдісі бойынша үсікті болжау. 19-кесте Үсік болуы ықтимал процентін анықтау
3-тапсырма Михайлевский тәсілі бойынша үсікті болжау. Осы тәсіл бойынша болжау үшін шаруашылықта аспирациондық психрометр болу керек. а) Болжайтын ауаның ең төменгі температурасы келесі формуламен есептелінеді:
б) Топырақтың жоғарғы қабатының ең төменгі температурасы: Mt=t1-(t-t1)x2C Мұнда: t-13-гі құрғақ термометрдің температурасы; T1-13-гі ылғалды термометрдің температурасы; 20-кесте
С коэффициентінің ауаның ылғалдылығына байланысты мәні
С-салыстырмалы ылғалдылыққа байланысты коэффициент, оның көрсеткіштері төмендегі кестеде келтірілген. Ауаның ылғалдылығына байланысты коэффициент С-ның көрсеткіштері (20-кесте). Сағат 19-ден кейін есептелінген болжамға атмосфералық бұлттарға қарап түзету жасалынады (Nб). Егерде бұлттың мөлшері 7 баллдан жоғары болса есептелінген болжамға (+2) қосылады, 4-7 балл аралығында болса (0), ал 4 баллдан төмен болса (-2) қосылады. Nб. Түзету (град.) >7 балл. +2 4-7 балл. 0 <4 балл. -2 21-кесте Топырақ бетіндегі және ауадағы үсікті болжау үшін варианттар
жүктеу/скачать 11,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||