3-тарау. КӨШПЕЛІ МАЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ -ТІРІШШЛІКТІҢ ҚАЙНАР КӨЗІ. Көшпелі мал шаруашылығының қалыптасуы
1. Осыдан 3 мың жыл бұрын Қазақстан даласында ауа райы өзгерді. Құрғақшылық жиілеп, егін өспей қалды. Адамдар егіншілікпен қатар мал бағумен айналыса бастады.
Ғалымдар көшпелі мал шаруашылығының пайда болуының бірнеше себебін бөліп көрсетеді:
1. Климат өзгерді, құрғақшылықтар.
2. Құнарсыз топырақ.
3. Судың, жауын-шашынның аздығы.
4. Жел.
5. Қысқа ыстык жаз, қатал қыс.
2. Көш (қазіргі заманғы суретшініңсуреті).
2.Суретті пайдаланып, көш туралы әңгіме құрастырыңдар.
________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Ежелгі Қазақстан тұрғындарының көшпелі малшылық үшін таңдаған мал түрлерін атаңдар.
1__________2__________3__________4__________
Олар неліктен осы малдарды таңдады?__________________________
№13.Көшпелі мал шаруашылығының қалыптасуы
1. Қойлар мен жылқылар тебіндеп жайылады. Тебіндеп жайылу деген не?
_______________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Салыстыр:
Көшпелі мал шаруашылығы
|
Аң аулау
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Көшпелі өмір салты отырықшы егіншілер өмірінен несімен ерекшеленеді?
________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________________________________________
№14. Көшпелі бақташылық – шаруашылықтың негізгі түрі
1.«Сақ көші» суретіне қарап әңгіме құрастырыңдар.
2. Жайлау, қыстау, көктеу, күзеу сөздерін пайдаланып, дала өмірін суреттеңдер.
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. Сөз табыңдар.
Сөз әріптерден тұрады. Бірнеше әріптен бірнеше сөз құрауға болады. Мысалы, ТАРИХ сөзімен АР, ХАТ, ТАР, ХИТ, ТИР сөздерін жасауға болады. КӨШПЕЛІ сөзінің құрамындағы әріптерден бірнеше сөз кұрап көріңдер.
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4.Көшпелілер малының үлгі схемасын құрастырыңдар.
№15. Көшпелі бақташылық – шаруашылықтың негізгі түрі
1. Көшпелі шаруашылықты табысты жүргізу үшін көшпелілер нені білуге тиіс болды?
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
2. Қазіргі кезде сендердің аймақтарыңда мал шаруашылығының қандай да бір түрі бар ма?
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________
3. Әңгімені аяқтаңдар.
Қыстауға арнап өзен маңындағы жер таңдалды, ол жерде қалың қамыс пен талшілік үш түрлі міндет атқаратын: желден, қардан, бораннан ықтасын, малға азық, адамдарға отын болды.
Көктеудің қыстаудан ерекшелігі - төбешіктер мен биік жерлерде болатындығы. Көшпелілер күні бойы ашық аспан астында жүрді, көшпелілер жұмысы қой мен түйенің көктемгі қырқынымен молая түсетін. Нағыз қол бос мезгіл - жаз. Күзде малшылар
________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
№16.4-тарау. ҚАЗАҚСТАН АУМАҒЫНДАҒЫ ТАЙПАЛЫҚ ОДАҚТАР МЕН МЕМЛЕКЕТТЕР
Достарыңызбен бөлісу: |