6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы
жүктеу/скачать 0,7 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ІІ-ККК әдісі бойынша оқушыларды бөлеміз.
- Оқушыларды бағалау: Үйге тапсырма
- 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы
Сабақты бекіту: «ККК» және Бетпе-бет әдісімен бекітемін І-Бетпе-беттің сұрақтары 1-оқушы Оқушыны таныстырамын Бүгін қазақ халқының арғы тегі болған Қазақстанды мекендеген тұңғыш тайпалық одақ сақтар туралы ашық сабақ өтілді. Сіз бұл сабақтан қандай мағлұмат алдыңыз? Сақтар қандай тайпа екен? Оларға тән ерекшелік Олардың Қазақстанда өмір сүрген уақыты. 2-оқушыға Сақтар туралы қандай деректерден алынды? Сақ көсемдері туралы тарихшылар не айтады? Әйелдері туралы Ктесий ? Ирандықтар сақтарды қалай атаған? Алтын адам туралы не білесіз? 3-оқушы Сақтарды гректер қалай атаған? Томирис туралы не білесіз? «Авеста» қандай кітап? Сақтар қандай өркениетті елдермен байланыс жасаған? Шошақ бөрікті сақтар Қазақстанның қай жерлерін мекендеген? ІІ-ККК әдісі бойынша оқушыларды бөлеміз. Суретшілер Математиктер Тарихшылар Географтар Археологтар Сарапшы 1 оқушы Осы маман иелері бүгінгі тақырыпты өз мамандығы бойынша баяндап береді Сарапшы сараптама жасайды. Сабақты қорыту: Ежелгі грек тарихшылары «сақтар батыр, жауынгер, «дұшпанына қатал-досына адал»болған.Олар қастасқан жауын аямаған . Батыр жауынгерлерді құрмет еткен» деген сөзбен қорытамын. Алдағы сабақтарда-тұрмысы, шаруашылығы, қоғамдық құрылысы, мәдениеті, өнері туралы мағлұмат аламыз.
№12 картамен жұмыс. Сақ патшасы Томирис туралы қосымша мағлұмат дайындау. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §13. Сақтардың тұрмысы мен шаруашылығы. Сабақтың мақсаты:
«Тарихтың атасы» атанғаг Геродоттың сақтар тауралы айтып кеткен деректері бойынша сақтардың тұрмысы мен шаруашылығы туралы оқушыларға баяндау, олардың темірді өңдеу әдістері туралы айту. Отансүйгіштікке тәрбиелей отырып, белсенді, білімді азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: баяндау Көрнекілік: суреттер, карта Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: «Азиялық скифтер», «құдіретті еркектер», «жүйрік атты турлар» деп қай деректерде айтылған? Сақ тайпалыры мен тайпалық одақтарының топтарын атап, олардың қоныстарын атап, олардың қоныстарын картадан көрсет. Сақ әйелдерінің қоғамдағы орны Сақ қоғамында көсемдердің рөлі қалай бағаланды? Жаңа сабақтың жоспары: Сақтардың тұрмысы Сақтардың шаруашылығы Шірік-Рабат-б.з.б.4-б.з.-13 ғасырларына жататын ежелгі қалашық Ертедегі темір өндіру Адамзат тарихында темір дәуірі ерекше маңызды орын алады. Темір құрал-саймандар пайда болғаннан бастап еңбек өнімділігі ерекше өсті. Өйткені темір құралдыр тас және қола құралдарға қарағанда әлдеқайда өткір, төзімді болып келеді. Сабақты бекіту: Сақтар мекенжай салу үшін қандай жерлерді таңдаған? Сақтардың шаруашылығы қандай жағдайларға бейімделген? Шірік-Рабат қонысы тұрғындары немен айналысқан Ертедегі темір өндіру туралы айтып бер. Бағалау: Үйге тапсырма: §13. Қосымша оқып келу. Геродоттың «Тарихынан» үзінді Страбонның «Географиясынан» үзінді. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §14. Сақтардың тәуелсіздік үшін күресі Сабақтың мақсаты:
Сақтардың жауынгерлік ерліктері, Кирмен , Дариймен соғысы, Шырақтың өз елін қорғаудағы ерліктері туралы баяндай отырып, оқушыларды отансүйгіштікке, адамгершілікке, әділдікке, имандылыққа тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: баяндау Көрнекілік: суреттер, карта Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Сақтар мекенжай салу үшін қандай жерлерді таңдаған? Сақтардың шаруашылығы қандай жағдайларға бейімделген? Шірік-Рабат қонысы тұрғындары немен айналысқан Ертедегі темір өндіру туралы айтып бер. Жаңа сабақтың жоспары: Кир әскерінің басып кіруі Геродоттың сипаттауынша, «Басында әскерлер садақпен атысады. Садақ оғы біткеннен кейін жекпе-жекке шығып, қылыш және найзамен соғысады. Нәтижесінде массагеттер жеңіп шығады. Парсы жауынгерлерінің көбі қырылып, Кир өлтіріледі». Шырақтың ерлігі Томирис патшайым б.з.б. 570-520 жылдар аралығында өмір сүрген. Александр Македонскийдің сақ еліне жорығы Грек тарихшысы Аррираннан жеткен деректер Сабақты бекіту: Сақтардың парсы жаулаушыларына күресі туралы қандай деректер бар? Сақ патшасы Томирис жөнінде не білесің? Сақтардың сыртқы жауларға қарсы күресі туралы өз пікіріңді айт. Бағалау: Үйге тапсырма: §14. «Шырақ ерлігі» деген тақырыпта әңгіме құрастыр. Б.з. І ғасырында өмір сүрген рим тарихшысы Помпей Трог Томирис пен Кир шайқасы туралы... /қосымша оқу/ 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §15. Сақтардың мәдениеті. Сабақтың мақсаты:
Сақтардың мәдени мұралы, «Аң стилі»,Бесшатыр қорымы, «Алтын киімді адам» туралы кеңінен мәлімет бере отырып, белсенділігі жоғары дамыған ұлтжанды азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Лекция Әдісі: баяндау Көрнекілік:карта, суреттер Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Сақтардың парсы жаулаушыларына күресі туралы қандай деректер бар? Сақ патшасы Томирис жөнінде не білесің? Сақтардың сыртқы жауларға қарсы күресі туралы өз пікіріңді айт. Жаңа сабақтың жоспары: Сақтардың мәдени мұралары «Аң стилі» «Аң стилі» өнері дәстүрімен сақтар Алдыңғы Азия мен Иранға жасаған жорықтарынжа танысты. Осы жерлерден сақтарға «өмір ағашы» дейтін арыстан бейнесі тарады. Бұл ұғым жергілікті жануарлар мен аң-құстардың, жылқы, қой, түйе, бұғы, ақбөкен, барыс, жольарыс, бүркіт, қасқыр, қоян бейнелеріне ауысты. Бесшатыр қорымы. Бесшатыр сағанасы бірнеше бөліктен тұрады: дәліз (дромос), қабір алдына кірек ауыз және жерлеу бөлмесі. «Алтын киімді адам» Қабірден қыштан, ағаштан, металдан жасалған ыдыстар табылды. Арасынан 26 таңбадан тұратын жазуы бар күміс табақша шықты. Бұл жазудың сырын ғалымдар әзірге аша алмай отыр. К.Ақышевтың пікірінше, бұл сақтардың өзіндік жазуы болғандығын дәлелдейді. Сабақты бекіту: Сақтардың ескерткіштері табылған аймақтарды картадан көрсет. Сақтардың дүниетанымы туралы қандай қорытынды жасауға болады? Сақтардың әйгілі археологиялық ескерткіштерін ата. Бағалау: Үйге тапсырма: §15. «Қорғанның құрылымы» /қосымша материалды оқу/ 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: Қайталау. Сабақтың мақсаты:
Ерте темір дәуіріндегі Қазақстан тарауына, сонымен қоса ІІ тоқсан материалдарын қайталай отырып, белсенділігі жоғары азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі:Қайталау Әдісі: интерактивті, сұрақ жауап Көрнекілік:карта, суреттер Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Сақтардың парсы жаулаушыларына күресі туралы қандай деректер бар? Сақ патшасы Томирис жөнінде не білесің? Сақтардың сыртқы жауларға қарсы күресі туралы өз пікіріңді айт. Сақтардың ескерткіштері табылған аймақтарды картадан көрсет. Сақтардың дүниетанымы туралы қандай қорытынды жасауға болады? Сақтардың әйгілі археологиялық ескерткіштерін ата. Қайталанатын материалдар: Көшпелі мал шаруашылығының қалыптасуы Көшпелі бақтшылық шаруашылықтың негізгі түрі Сақтардың мекендеген жері. Сақ қоғамы Сақтардың шаруашылығы мен тұрмысы Сақтардың тәуелсіздік үшін күресі Сақтардың мәдениеті Сабақты бекіту: «ККК» Топтастыру Бетпе-бет Эрудит Өрмекші ойындары мен әдістері арқылы өтілген материалдарды бекіту. Бағалау: Үйге тапсырма: ІІ тоқсан материалдарын қайталау 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §16. Үйсіндер тарихы, орналасқан жері Сабақтың мақсаты:
Жетісуда шоғырланған Үйсін мәдениеті деп аталатын ескерткіштер, олардың хронологиялық шеңбері, қоғамдық құрылымы туралы түсіндіру. Үйсіндер туралы жазба деректерден мәлімет бере отырып, білім деңгейін жетілдіру, отансүйгіштікке тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Әдісі:интерактивті Көрнекілік: карта, суреттер Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Сақтардың ескерткіштері табылған аймақтарды картадан көрсет. Оқулықтың мәтінінен сақтарда аңдың стильдің болғанын дәлелдейтін жерді тауып оқы. Сақтардың дүниетанымы туралы қандай қорытынды жасауға болады? Сақтардың әйгілі археологиялық ескерткіштерін ата. Жаңа сабақтың жоспары: Үйсіндердің орналасқан жері Үйсін атауы қытай жазбаларында б.з.б. 2 ғасырдан бастап кездеседі. Олар «ат жақты, аққұбаша, сары шашты» болып келеді. Үйсіндердің шығыс шегі бір кездерде Қытайдың солтүстік-батысындағы Бесбалық ауданы арқылы, батысында Шу мен Талас өзендерінің бойымен өткен. Қаратаудың шығыс беткейлеріне дейін созылып жатса керек. Олардың ордасы Қызыл Аңғар (Чигучен не Чигу) қаласы Ыстықкөл мен Іле өзенінің оңтүстік жағалауы аралығында орналасты. Үйсіндер туралы жазба деректер. Деректерде «Үйсіндердің үлкен гуньмосы Чигу қаласында тұрады, халқы 630 мың адам, әскері 188800 жауынгерден құрылады» деп жазылған. Қоғамдық құрылысы. Үйсіндердің басшысын «гуньмо» деп атаған. Оған «бек» деп аталған тайпа көсемдері мен ұсақ рубасылары бағынды. Сабақты бекіту: Үйсіндер туралы деректер қай ғасырларға жатады? Ертедегі үйсіндер мекендеген жерлерді картадан көрсет. Үйсіндердің қоныстары қай жерлерден табылды? Оларды сип. айтып бер. Үйсіндер қай елмен сауда қарым-қатынасын жасаған? Үйсіндерде бай адамдар қалай өмір сүрген? Бағалау: Үйге тапсырма: §16. Қосымша материалды оқып, мағынасын түсіндіру. / «Қытай патшайымының өлеңі» 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §17. Үйсіндердің шаруашылығы мен тұрмысы Сабақтың мақсаты:
Үйсіндердің шаруашылығы мен тұрмысы туралы толық мағлұмат бере отырып, оқушыларды қазіргі шаруашылық түрлерімен салыстырту, белсенді, білімді азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: Лекция Әдісі: баяндау Көрнекілік: карта, суреттер Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Үйсіндер туралы деректер қай ғасырларға жатады? Ертедегі үйсіндер мекендеген жерлерді картадан көрсет. Үйсіндердің қоныстары қай жерлерден табылды? Үйсіндер қай елмен сауда қарым-қатынасын жасаған? Үйсіндерде бай адамдар қалай өмір сүрген? Жаңа сабақтың жоспары: Үйсіндердің мал шаруашылығы Егіншілік пен отырықшылық Үйсіндер егін алқабын өзен бойларына салған. Егісті суаруға арық суларын да қолданған. Ертедегі деректердің мәлімдеуінше, үйсіндер «ағаш егіп», «қалалар мен елді мекендер салған». Суармалы егістіктер, суландыру жүйесі, бау-бақшалар үйсіндердің астанасы Чигу қаласының айналасында орналасты. Шу мен Кеген өзендерінің жағалауларында қазбалар жүргізген ғалымдар бірнеше көне қаланың орнын тапты. Түрлі кәсіпшілік. Үйсін қоғамында тоқыма, жіп иіру, тері илеу, тастан, сүйектен қажетті бұйымдар жасау ісі де дамыған. Жіп иіру мен тоқымашылық өнері арқасында күнделікті тіршілікке қажетті киіз басу, жүннен киім тоқу, тігін тігу ісі де өрістеген. Мата тоқу үшін қарапайым, кәдімгі «өрмекке» ұқсас тоқыма кермесі қолданылған. Үйсіндердің салт-дәстүрі мен діни нанымдары. Сабақты бекіту: Үйсіндер қоныс салу үшін қандай жерлерді таңдаған? Малдың қандай түрлері өсірілді? Үйсіндер күнделікті тұрмысқа қажетті қандай бұйымдар жасады? Оларды жасау үшін нені пайдаланды? Суреттерді пайдалана отырып, үйсіндер жасаған қолөнер заттарына сипаттама бер. Бағалау: Үйге тапсырма: §17. Өзін-өзі тексеру сұрақтарына жауап беру. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §18. Қаңлылар туралы деректер. Қаңлы қоғамы Сабақтың мақсаты:
Қаңлы қоғамы, олардың орналасуы, олар туралы деректер, қоғамдық құрылысы, археологиялық ескерткіштері туралы айта отырып, белсенді, білімді азамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: баяндау Көрнекілік: суреттер Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Үйсіндер қоныс салу үшін қандай жерлерді таңдаған? Малдың қандай түрлері өсірілді? Үйсіндер күнделікті тұрмысқа қажетті қандай бұйымдар жасады? Оларды жасау үшін нені пайдаланды? Суреттерді пайдалана отырып, үйсіндер жасаған қолөнер заттарына сипаттама бер. Үйсін ескерткіштері қай аймақтан көп табылған? Картадан көрсет. Жаңа сабақтың жоспары: Қаңлылар туралы деректер. Ежелгі Иранның б.з.б. 6 ғасырда жазылған «Авеста» деп таалатын қасиетті кітабында «Вэсаканың ер жүрек ұлдары ең биік, бәрінен жоғаты тұратын Канха қамалының алдында құрбандық берді» деп жазылыпты. «Кангүй», «канха» сөздері қазақтың Ұлы жүз тайпалық бірлестіктерінің бірі Қаңлы атауына ұқсас. Қаңлылардың орналасуы. Қаңлы мемлекеті оңтүстігінде қытаймен және Үйсіндермен көршілес жатты. Қытай өкілінің императорына хабарында «Қаңлылар өркөкірек, өжет келеді. Біздің елшілерімізге басын имейді. Орталық билік атынан келген өкілдерімізге үйсін елшілерінен төмен отырғызады. Оралдың билеушілері мен ақсақалдарына тамақты алдымен береді, ал содан соң барып біздің елшілерге тартады» делінеді. Қоғамдық құрылысы. Қаңлы елі өз ішінде бес бөлікке бөлініп, әр иелікті кіші хандар басқарған. Кіші хандар Ұлы ханға бағынған. Кіші хандарға бағынатын ру, тайпаларды көсемдер басқарған. Көсемдердің лауазымы мұрагерлік жолмен әкеден балаға берілген. Археологиялық ескерткіштер. Қауыншы, Отырар-Қаратау, Жетіасар Сабақты бекіту: Қаңлылар туралы қандай деректер бар? Оларда қаңлылар туралы не айтылады? Қаңлылар мекендеген жерлердің табиғи-климаттық жағдайын сипаттап айт. Көк-мардан қаласы ғалымдарға қандай мәлімет береді? Қаңлылардың қоғамдық жағдайы туралы әңгімеле. Бағалау: Үйге тапсырма: §18. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §19. Қаңлылардың шаруашылығы мен тұрмысы Сабақтың мақсаты:
Егін шаруашылығы жақсы дамыған қаңлылардың металл өндірісі, сауда қатынастары, мәдениеті мен діни нанымдары туралы баяндай отырып, отансүйгіш, мәдениетті азамат тәрбиелеу Сабақтың түрі: аралас Әдісі: интерактивті Көрнекілік: суреттер, карта Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Қаңлылар туралы қандай деректер бар? Оларда қаңлылар туралы не айтылады? Қаңлылар мекендеген жерлердің табиғи-климаттық жағдайын сипаттап айт. Көк-мардан қаласы ғалымдарға қандай мәлімет береді? Қаңлылардың қоғамдық жағдайы туралы әңгімеле. Жаңа сабақтың жоспары: Егіншілік Мал шарушылығы мен кәсіпшілігі Металл өндірісі Сауда қатынастыры Қаңлылар Ұлы Жібек жолының аса маңызды орталық бөлігінде қоныстанды. Олар Кавказ бен Қара теңізге қарай кететін бағытын бақылап отырды. Мәдениеті мен діни нанымдары Қаңлылар арасында ән-күй, узыка, би өнері жақсы дамыды. Қос ішекті және бес ішекті музыкалық аспаптары мен сыбызғы-сырнайлары болған. Сабақты бекіту: Қаңлылардың егін шаруашылығы қалай дамыған? Қаңлылардың мал шаруашылығының өзіндік ерекшеліктері қандай? Қаңл. мал шару. егіншіліктен басқа тағы қандай кәсіпш. айналысқан? Қаңл. шет елдермен сауда байланысы болғанын дәлелдейтін нәрс-і ата. Қаңлыларда мәдениеттің қандай түрлері жақсы дамыған? Бағалау: Үйге тапсырма: § 19. «Биші бикеш» қосымша матераил. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: §20. Ғұндар тарихының ерте кезеңі Сабақтың мақсаты:
Халықтардың ұлы қоныс аударуығын негізін қалаушы ғұн мемлекетінің тарихы, құрылымы туралы баяндай отырып, оқушылардың тарихи санасын қалыптастыру, белсендігін арттыру. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: интерактивті Көрнекілік: карта, суреттер Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Қаңлылардың егін шаруашылығы қалай дамыған? Қаңлылардың мал шаруашылығының өзіндік ерекшеліктері қандай? Қаңлылар мал шаруашылығы, егіншіліктен басқа тағы қандай кәсіпшілікпен айналысқан? Қаңлылардың шет елдермен сауа байланысы болғанын дәлелдейтін нәрселерді ата. Қаңлыларда мәдениеттің қандай түрлері жақсы дамыған? Жаңа сабақтың жоспары: Ғұндар тарихының ерте кезеңі Б.з.б. 1мыңжылдықта қазіргі Монғолияның оңтүстігінен каспий өңіріне дейінгі Орталық Азияның кең-байтақ кеңістігін әр түрлі тайпалар мекендеген. Қытай деректерінде, «ғұн», атауы б.з.б. 3 ғасырдың аяғында пайда болған. «Ғұн» сөзі «гун руң, хун ю» т.б. атаулармен тберілген. Қытайлар ғұндардың басшысын «шаньюй» деп атаған. Ғұндар мемлекетінің құрылымы Қытай дерегінде ғұндардың күш-қуаты туралы: «ғұндардың құдіреттілігі сондай, олардың елшісі қолындағы шаньюйдің сенім таңбаларымен көрші елдерге барды, ол елдер бір мемлекеттен екінші мемлекетке шығарып салып, азық-түлікпен қамтамасыз етіп тұрды...» мдеп жазылған. Ғұн тайпаларының бірлестігі Б.з.б. 55 жылы Ғұн мемлекеті оңтүстік және солтүстік ғұндар болыпекіге бөлінді. Ғұндар Қытайдың Хань әулетінің негізін қалаушы Лю-Банды да жеңіп, оларды өздеріне бағынышты етті. Сөйтіп, Байкал көлінен Тибет тауына дейін, Шығыс Түркістаннан Хуанхэ өзенінің орта ағысына дейінгі аралықта құдіретті Ғұн мемлекеті пайда болды. Сабақты бекіту: Ғұндар туралы қандай деректерде айтылады? Ғұндар бағындырған тайпаларды картадан көрсет. Оқулықты пайдаланып, құдіретті Ғұн мемлекеті туралы әңгімеле. Қытайлар ғұндармен неге соғысты, ғұндар неліктен жеңілді, соғыстың салдарын айт. Бағалау: Үйге тапсырма: § 20. «Қытай төресінің кеңесі», тест тапсырмаларын шешу. 6-сынып. Ежелгі Қазақстан тарихы Сабақтың тақырыбы: § 21. Халықтардың ұлы қоныс аударуы. Сабақтың мақсаты:
Халықтардың ұлы қоныс аударуы, ғұн жорықтарының маңызы, тарихтағы ғұндардың орын туралы айта отырып, Аттиланың өміріне тоқталу, фильмін көрсету. Белсенді, ізденімпаз, жан-жақты білімді ащзамат тәрбиелеу. Сабақтың түрі: аралас Әдісі: интерактивті Көрнекілік: карта, суреттер Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі Оқу құралын тексеріп түгелдеу Әнұран орындау, «Хабар» Оқушылар зейінін сабаққа аудару ІІ.Үй тапсырмасын сұрау: Ғұндар туралы қандай деректерде айтылады? Ғұндар бағындырған тайпаларды картадан көрсет. Оқулықты пайдаланып, құдіретті Ғұн мемлекеті туралы әңгімеле. Қытайлар ғұндармен неге соғысты, ғұндар неліктен жеңілді, соғыстың салдарын айт. Жаңа сабақтың жоспары: Халықтардың ұлы қоныс аударуы. Ғұн қоғамы ұшы-қиыры жоқ кең-байтақ жерді жайлап, көптеген тайпаның басын біріктірді, әскери соғыс қуаты орасан зор құдіретті мемлекетке айналды. Еділдің (Аттиланың) жеңімпаз жорығы оның атын бүкіл әлемге әйгілі етті. Ғұн жорықтарының маңызы. Аттила (Еділ) шамамен 400-453 жылдары өмір сүрген. Көптеген халықтардың жадында Ұлы ғұндардың бейнесі сақталып қалған. Аттилда туралы еңбектер 6 ғсырдан бастап әлі күнге дейін жазылып келеді. Неміс, францтуз, және итальян тілінде бірнеше туындылар шықты. Италияның атақты компазиторы Джузеппе Верди «Аттила» операсын жазды. Аттила бейнесі біздің халықтың есінде де сақталған. Халық оны «Еділ» деп атайды. Волга өзені де қазақша «Еділ» аталады. Тарихтағы ғұндар сипаттамасы. 448 жылы Аттиланың сарайында болып қайтқан Прииск оның сырт келбетін былай суреттейді: «Бір көрген адам оғның нағыз азиялық екенін бірден айтады. Басы үлкен, орта бойлы, мығым денелі. Қараған жерін тесіп өтетіндей, көзқарасы сұсты. Қозғалысы шапшаң, сенімді. Дауысы күмістей сыңғырлайды әрі құлаққа жағымды». Сабақты бекіту: Ғұндар Еуропаның қай мемлекеттеріне дейін жетті, картадан көрсет. Ежелгі деректерде ғұндар қалай аталады? Қосымша әдебиеттерді пайдаланып Аттила (Еділ) туралы әңгімеле. Ғұндардың жауларын жеңу себептері неде? Ойыңды дәлелде. Бағалау: Үйге тапсырма: §21. Шығармашылық тапсырма. «Ғұндардың әлемдік тарихта алатын орны жайлы әңгіме құрастырыңдар.» жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|