Жалайырлар Ортағасырларда жалайырлар туралы мәлімет берілген дерек көзі: Моңғол шежірелері Шыңғысханның ант берген басында адал досы,кейін қас жауы болған;Жамұқа 1201жылы Аргун өзенінің бойында өткен құрылтайда таққа отырған жалайыр билеушісі өзін жариялады:Гурхан деп Шыңғысханның жалайырлар тайпасының ішіндегі ең жақын адамы, ақын, әрі батыр: Мұқылай Жалайырларда ұлыстың ішкі істерін жүргізген лауазым иесі: Шерби Жалайырларда әскери басқару жүйесі бөлінген кезең: ХІІгасыр Жалайырларда түмен басын сайлады: хан Қыпшақ ХІ-ХІІІ ғасырдың басы ХІ ғ. қыпшақ хандығының қолына толығымен көшкен қағанат жері:Қимақ ХІ ғ. басында қимақ қағанатынан кейін,Қазақстанның негізгі аймағында билікке келді : Қыпшақтар Моңғолдар шапқыншылығы қарсаныңда Қазақстанның көптеген аумағында иелік еткен хандық: Қыпшақ Дешті Қыпшақ аумағының қамтыған жерлері: шығысында Алтайдан батсысында Днестерге дейін ХІ ғасырдан бастап Қазақстанның қай аймағы қыпшақтардың иелігінде болған жоқ:Жетісу Қыпшақтардың этникалық құрамы қалыптаса бастады: УІІ-УІІІ ғасыр Қыпшақтардың этникалық құрамы неше бөліктен тұрды: 2 Қыпшақтардың батыс бірлестігінің құрамындағы тайпалар саны;11 Қыпшақтардың этникалық құрамы 11 тайпадан тұратын бөлігі: Батысы Қыпшақтардың батыс бірлестігіне кіретін тайпалары: Дурут,тоқсоба,иетиоба Қыпшақтар құрамындағы дурут тайпасының аты:Қыпшақтар_құрамындағы_тоқсоба_тайпасының_аты:_тоғыз_дегенді_білдіреді'>Төрт тайпа дегенді білдіреді Қыпшақ құрамындағы иетиоба тайпасының аты:жеті тайпа дегенді білдіреді Қыпшақтар құрамындағы тоқсоба тайпасының аты: тоғыз дегенді білдіреді Қыпшақтар жаз айларында көшіп-қонып жүрген өзен аңғарлары: Қыпшақтардың_этникалық_құрамы_16_тайпадан_тұратын_бөлігі:_Шығысы'>Жайық,Қобда, Ойыл Қыпшақтардың шығыс бірлестігіндегі тайпалар саны:16 тайпа Қыпшақтардың этникалық құрамы 16 тайпадан тұратын бөлігі: Шығысы Аталуы қасқырға табынуды көрсететін қыпшақ тайпасы:Елбөрі Қыпшақ тайпаларының ішіндегі ең беделдісі:Бөрілер Қыпшақтардың билеуші лауазымы: Хан Қыпшақ тілінде құлдарды атады :Яланкуг Қыпшақтарда құлдықтың болғандығын және оларды ялангук деп атағанын айтқан: М. Қашқари Қыпшақ хандығының ақсүйек шонжарларының аталуы: тархандар,басқақтар,бектер ХІ ғасырда қыпшақтар аталған тайпалардың көптеген аумақтарын иеленді:Оғыздар мен қимақтардың ХІ ғасырда оғыздарды Сырдария, Арал бойынан ығыстырған мемлекет: Қыпшақтар ХІІ ғасырдан бастап Қаңлы,Қарлұқ,Жікіл тайпалары құрамына кірген мемлекет:Қыпшақ Қыпшақтардың әскери басқару жүйесі бөлінді: Оң қанат және Сол қанат Қыпшақтардың астанасы болған қалалар: Сарайшық, Сығанақ Қыпшақтардың оң қанатының ордасы: Сарайшық Қыпшақтардың оң қанатындағы орталығы орналасқан өзен: Жайық Қыпшақтардың сол қанатының ордасы: Сығанақ Қыпшақтардың сол қанатындағы орталығы орналасқан өзен: Сырдария Орта ғасырда орыс жеріне қоныстанған, «половшылар» аталған тайпа: Қыпшақ Ресей жеріне барып орналасқан қыпшақтарды орыс деректерінде атады: Половшылар Орта ғасырда Дунай бойына барып қоныстанған, «командар» аталған тайпа: Қыпшақ Еуропада қыпшақтардың атауы(-лары): Кундар Командар Еуропа жеріне барып қоныстанған қыпшақтарды атауы: «Командар» Қыпшақтар барып қоныстанған өзен бойы: Дунай ХІІғ. Бастап қыпшақтар Арал маңына билік жүргізген кезде оның құрамына кірген тайпалар:Қаңлы,қарлұқ,жікілдер Қыпшақтардың егіншілікпен айналысқанын хабарлағандар Петахья_Қыпшақтардың_арба_үстіне_тігілген_үйлерін_сипаттаған_саяхатшылар:_Карпини,_Рубрук_Қаңлылар_қыпшақша_сөйлейді_екен_деген_кімнің_сөзі_Плано_Карпини'>Әл-Омари, Петахья Қыпшақтардың арба үстіне тігілген үйлерін сипаттаған саяхатшылар: Карпини, Рубрук Қаңлылар қыпшақша сөйлейді екен деген кімнің сөзі Плано Карпини Қыпшақтардың «айран» деп аталатын сусыны туралы жазған ғұлама: В.Рубрук Шөлдеп келе жатқанда қыпшақтар сиыр сүтінен жасалған қысқыл сусын бергенін, оны айран деп атайтындарын жазған: В.Рубрук Қыпшақтардың сиыр малын өсіргендегі туралы айтқан саяхатшы: Ибн Баттута «Кодекс куманикус» қай тілдегі шығарма: Қыпшақ ХІІІ ғасырда қыпшақтардың сүттен қалай май алатынын,құртты,қымызды қалай жасайтындарын таңдана жазғандар: Еуропа саяхатшылары «Қыпшақтарда тамақтарының негізгі түрі тарыдан жасалады» деп айтты: 14 ғасыр әл-Омари «Қыпшақтарда тары мен күрішті көп өсіреді» деп жазған еврей саяхатшысы: Петахья Қыпшақтардың тары мен күріш,арпа өсіргендігі туралы жазған саяхатшылар: әл-Омари,Петахья Қыпшақтар жайлы дерек қалдырғандар қатарына жатпайды: Ж. Баласағұн Қыпшақтардың сыртқы саудасында жоғары бағаланды: Жылқы Қыпшақтардың күшейуінен қауыптеніп,өзіне тәуелді етуге ұмтылған мемлекет: Хорезм Хорезммен жақындасуына байланысты қыпшақтар арасында ислам діні кең тарай бастаған уақыт: ХІІ ғасырдың екінші жартысы Қыпшақтар мен Хорезм мемлекетінің Сыр бойындағы қалалар үшін қақтығысы тоқтады: Моңғолдардың жаулап алуымен
