Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінде 6D010300 – Педагогика және психология мамандығы бойынша философия докторы PhD ғылыми дәрежесіне іздену үшін ұсынылған Абдуллина Гүлжан Темиршаровнаның « Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің технологиялық даярлығы мазмұнын жобалаудың педагогикалық негіздері » тақырыбындағы диссертациясы қорғалады.
Диссертация Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінде орындалған. Қорғау тілі – қазақша.
Ғылыми кеңесшілер:
К.М.Беркімбаев - педагогика ғылымдарының докторы, Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ - түрік университетінің профессоры.
Б.Т.Ортаев - педагогика ғылымдарының докторы, Қ. А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ - түрік университетінің доценті.
А.А.Абдукадыров - педагогика ғылымдарының докторы, Низами атындағы Ташкент мемлекеттік педагогикалық университетінің профессоры. ( Өзбекстан ).
Рецензенттер:
Әбдіғапбарова Ұлжарқын Мүслимқызы Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті, «Жалпы педагогика және психология» кафедрасының профессоры, педагогика ғылымдарының докторы.
Джанбубекова Мейрамгүл Зейнегабулқызы – Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті, « Педагогика » кафедрасының меңгерушісі, педагогика ғылымдарының докторы, доцент.
Қорғау 2013 жылғы 11 желтоқсанда сағат 14:00-де Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің жанындағы диссертациялық кеңесінде өтеді. Мекен жайы: 050010, Алматы қаласы, Жамбыл көшесі, 25 (2-қабат, мәжіліс залы), сайт - www.kaznpu.kz
6D010300 – Педагогика и психология мамандығы бойынша философия докторы (PhD) ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған Абдуллина Гүлжан Темиршаровна «Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің технологиялық даярлығы мазмұнын жобалаудың педагогикалық негіздері» диссертациясына
АННОТАЦИЯ
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазақстан жоғары мектебінің алдына қойып отырған мақсаты – инновациялық оқыту технологиясы арқылы оқу мен тәрбие жұмысын дамыту. Еліміздің білім беру туралы заңындағы педагогикалық үдерісті жетілдіруге сәйкес басты басымдықтарды Республикамыздың Президенті Н.Ә.Назарбаев 2012 жылғы халыққа кезекті «Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту – Қазақстан дамуының басты бағыты» тақырыбындағы Жолдауында: «Қазақстанда адами капитал сапалы өсуі, ең алдымен, білім беру мен денсаулық сақтауға байланысты екендігін айта келіп, «...оқыту үдерісіне қазіргі заманғы әдістемелер мен технологияларды енгізу; педагогтар құрамының сапасын арттырудың маңызы зор» - деп маңызды іс-шараларды атап көрсетті. Осы бағыттағы жүргізілетін жұмыстар негізінен адам капиталын жетілдіруге бағытталатынын көруге болады.
Тақырыптың зерттелу деңгейі. Елімізде бастауыш сынып мұғалімдерін дайындау, бастауыш білім беру мен бастауыш сынып мұғалімін даярлаудың тарихы мен дамуын (Р.К.Бекмағамбетова, Қ.Т.Ыбыраимжанов, Б.М.Қосанов және т.б.), бастауыштағы білім интеграциясы, бастауыш сынып оқушыларының оқу әрекеттері, дүниеге көзқарасы, тәрбиелеу мәселесі тұрғысынан (Ә.М. Мұханбетжанова, Р.К. Төлеубекова және т.б.) зерттеген еңбектер бастауышта оқытуды жетілдіруге, мұғалімдерді даярлаудың сапасын арттыруға қосылған мол үлес болды. Келтірілген зерттеу жұмыстарында бастауыш мектептердің, олар үшін мұғалімдер даярлаудың, әдістемелік ой-пікірлердің дамуы, болашақ мұғалімдердің инновациялық технологияларды, халықтық педагогиканы қолдануға дайындығы, ақпараттандыру, бағалау құзыреттілігін қалыптастыру. Бастауыш сынып мұғалімінің технологиялық даярлығының жеткіліксіздігі.
Диссертацияның мақсаты мен міндеттері.
Зерттеудің мақсаты: Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің технологиялық даярлығы мазмұнын жобалауды педагогикалық тұрғыда негіздеу және оны жүзеге асырудың әдістемесін жасау.
Зерттеу міндеттері: 1) Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің технологиялық даярлығын жобалаудың зерттелу деңгейін анықтау; 2) Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің технологиялық даярлығын жобалаудың психологиялық-педагогикалық аспектілерін айқындау; 3) Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің технологиялық даярлығы мазмұнын жобалаудың педагогикалық шарттарын анықтау; 4) Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің технологиялық даярлығын жобалаудың дидактикалық негіздемесін тәжірибелік-педагогикалық жұмыста тексерістен өткізу және ғылыми-әдістемелік ұсыныстар жасау.
Ғылыми жаңалығы мен теориялық маңыздылығы: Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің технологиялық даярлығын жобалаудың психологиялық-педагогикалық ерекшеліктері айқындалды. Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің технологиялық даярлығы мазмұнын жобалаудың педагогикалық шарттары анықталды. Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің технологиялық даярлығын жобалаудың дидактикалық негіздемесі тәжірибелік-педагогикалық жұмыста тексерістен өткізілді және ғылыми-әдістемелік ұсыныстар жасалды.
Зерттеудің практикалық мәнділігі: Зерттеудің нәтижелері 5В010200 – «Бастауышта оқыту педагогикасы мен әдістемесі» мамандығы бойынша оқыту технологияларын зерделеу үдерісінде қолдануға болады. «Педагогикалық тапсырмалар» тақырыбында оқу-әдістемелік құрал ұсынылады. Зерттеу нәтижелерінің дәйектілігі зерттеудің объектісі, пәні, мақсаты мен міндеттеріне сәйкес кешенді әдістерді қолданумен, таңдалған әдіснамалық тұғырды негіздеумен қамтамасыз етілді.
Зерттеу нысаны: жоғары оқу орындарында болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін кәсіби даярлау жүйесі.
Зерттеу пәні: болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің технологиялық даярлығы мазмұнын жобалау үдерісі.
Зерттеудің әдіснамалық және теориялық негіздері жүйелілік (Б.Г.Ананьев, А.Байтұрсынов, Н.Д.Хмель және т.б.); тұлғалық (В.В.Сериков, В.А.Сластенин және т.б.); әрекеттік (Н.В.Кузьмина, Т.Г.Браже, Л.Ф.Спирин және т.б.); мәдениетнамалық (Е.В.Бондаревская, И.Ф.Исаев және т.б.); ақпараттық (Т.О.Балықбаев, Д.М.Джусубалиева және т.б.) тұрғыдағы әдіснамалық тұғырлармен, педагогикалық құзыреттілік (Дж. Равен, И.А.Зимняя және т.б.); инновациялық (Н.Р.Юсуфбекова, Ш.Т.Таубаева және т.б.), педагогикалық үдерісті басқару (Ю.К.Бабанский, Н.Д.Хмель және т.б.), пәндердің интеграциясы (А.А.Бейсенбаева, М.Ә.Мұханбетжанова және т.б.), технологиялық даярлық және мәдениет (Қ.Қабдықайырұлы, Г.Максимова, т.б.) теорияларымен, адамның танымдық іс-әрекетінің мәні туралы іргелі философиялық қағидалармен технологиялық негіздері туралы тұжырымдамалар және идеялармен анықталады.
Зерттеудің сарапталып, сыннан өтуі. Диссертация кіріспеден, екі тарау мен тараушалардан, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімі мен қосымшалардан тұрады. Зерттеу жұмысының негізгі нәтижелері мен қорытындылары Отандық және шетелдік ғылыми басылымдарда 19 ғылыми еңбегі жарыққа шықты. Оның ішінде 3 мақала Халықаралық ғылыми-практикалық конференцияларында, 2 мақала шетел ғылыми басылымдарында 1 мақала Республикалық ғылыми-практикалық конференция материалдарында, 6 мақала ҚР БжҒМ білім саласындағы бақылау комитетінің басылымдарында, 1 оқу-әдістемелік құрал, 1 мақала Scopus компаниясының деректер базасына және 2 мақала Томсон Рейтер базасына кіретін Импакт факторлы журналдарында жарық көрді. Ғылыми жұмыс Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінің «Жалпы педагогика және этнопедагогика» кафедра мәжілісінің талқылауынан өтті. (17 маусым № 1 кафедрасының кеңейтілген ғылыми семинарының хаттамасы 2013).
АННОТАЦИЯ
на диссертацию Абдуллиной Гулжан Темиршаровны по теме «Основы проектирования содержания технологической подготовки будущих учителей начальных классов» подготовленной на соискание ученой степени доктора (PhD) по специальности 6D010300 «Педагогика и психология»
Актуальность темы исследования. Изменения, происходящие в суверенном Казахстане определяют целевые ориентиры педагогического образования на совершенствование учебно-воспитательного процесса высшей школы посредством внедрения инновационных технологий. Поэтому в своем очередном Послании « Казахстан- 2050» Президент РК Н.А.Назарбаев особо отметил, что «...рост человеческого капитала, в первую очередь, зависит от образования и здоровья населения, внедрения в процесс обучения современных технологий, обеспечивающих повышение качества педагогических кадров».
Технический прогресс и нарастание объема научной информации, перестройка содержания школьного образования повышает требования к профессиональной компетентности и личности учителя. Наша исследовательская работа обеспечивает готовность будущего учителя к реализации основной педагогической задачи - разработке новых технологии, предполагающих развитие индивидуальности каждого ребенка.
Степень изученности темы: В настоящее время в Казахстане активно используются новые технологии обучения, разработанные учеными Ж.А.Караевым, Б.А.Тургунбаевой, А.Жунисбековым, К.К.Кабдыкайровым, К.М.Нагымжановым, М.М.Жанпеисовой и другими. В проведенных исследованиях проанализированы начальная школа, подготовка будущего учителя, развитие методики обучения и воспитания, применения инновационных технологии, использование идей народной педагогики, информатизации образования, формирование компетенций оценивания результатов учебных достижений учащихся. Однако в этих фундаментальных исследованиях вопросы проектирования содержания технологической составляющей учителя начальной школы не нашли полного и детального освещения, остались малоизученными такие аспекты, как научное обоснование механизма процесса формирования технологической культуры будущего педагога, определение содержания, форм, методов и средств, обеспечивающих эффективный уровень ее формирования и развития, что в целом обуславливают низкий уровень теоретической и методической подготовности будущего учителя.
Цель исследования состоит в теоретическом обосновании, разработке и экспериментальной проверке методики проектирования содержания технологической подготовки будущих учителей начальных классов.
Задачи исследования:
1) Выявить уровень проектирования технологической готовности будущих учителей начальных классов. 2)Определить психолого-педагогические аспекты проектирования технологической готовности будущих учителей начальных классов. 3)Определить педагогические условия проектирования содержания технологической готовности будущих учителей начальных классов. 4) В ходе экспериментально-педагогической работы осуществить апробацию дидактических основ проектирования содержания технологической готовности будущих учителей начальных классов и разработать научно-методические рекомендации.
Научная новизна и теоретическая значимость: Выявлен уровень проектирования содержания технологической подготовки будущих учителей начальных классов. Определены психолого-педагогические аспекты проектирования технологической готовности будущих учителей начальных классов. Выявлены педагогические условия проектирования содержания технологической готовности будущих учителей начальных классов. Проведена апробация дидактических основ проектирования содержания технологической готовности будущих учителей начальных классов и разработаны научно-методические рекомендации данной методики.
Практическая значимость исследовании: Результаты исследования могут быть использованы в процессе подготовки будущих учителей по специальности 5В010200 – «Педагогика и методика обучения в начальных классах», предложенное учебно-методическое пособие «Педагогические задания», полученные в исследовании результаты и сформулированные на их основе рекомендации могут быть использованы при подготовке будущих учителей. Объект исследования: система профессиональной подготовки будущих учителей начальных классов в высших учебных заведениях
Предмет исследования: проектирование содержания технологической готовности будущего учителя начальных классов.
Методологические и теоретические основы исследования составили концепции системного подхода (Б.Г. Ананьев, А.Байтурсынов, Н.Д.Хмель и др) личностного подхода (В.В.Сериков, В.А.Сластенин и др); деятельностного (Н.В. Кузьмина, Т.Г.Браже, Л.Ф.Спирин и др); культурологического (Е.В.Бондаревская, И.Ф.Исаев и др) информационного (Т.О.Балыкбаев, Д.М.Джусубалиева и тд); компетентностного (Д.Ж.Равен, И.А.Зимняя и тд); инновационного (Н.Р.Юсуфбекова, Ш.Т.Таубаева и тд); управления педагогическим процессом (Ю.К.Бабанский, Н.Д.Хмель и тд); интеграции предметного содержания (А.А.Бейсенбаева, М.А.Муханбетжанова и тд); технологической готовности и культуры (К.Кабдыкайырулы, Г.Максимова и т.д.), теория профессионального образования и начального образования.
Апрабация и внедрение результатов исследования: Диссертация состоит из введения, двух разделов, вывода и списка использованной литературы. Основные положения и результаты исследования нашли отражение в 19 научных трудах, из них 3 в трудах международных конференций, 3 - в трудах зарубежных конференции, 2 статьи в зарубежных научных изданиях, 1 статья в трудах республиканской конференции, 6 статей в изданиях, рекомендованных комитетом по контролю в сфере образования и науки МОН РК, 1 методическое пособие, 1 статья опубликована в изданиях международной базы Scopus и 2 статьи в журналах базы Thomson Reuters. Научная работа была обсуждена на заседании кафедры «Общая педагогика и этнопедагогика» Международного казахско-турецкого университета имени Х.А.Ясави.
ANNOTATION
to the thesis Pedagogical Basis in Technological Project Preparation of Future
Primary School Teachers
of Abdullina Gulzhan Temirsharovna submitted for the fulfillment of the requirements for the PhD degree on the specialty 6D010300 – Pedagogies and Psychology
Actuality of the research. Objectives of higher educational institutions are development of education and upbringing by innovative teaching technologies. The main principles of developing the pedagogical process in the law “On Education” of our country are shown in the annual Message of the President of the Republic of Kazakhstan Nursultan Nazarbaev, 2012 “Social Economic Modernization – the main direction of Kazakhstan Development”. Stating that “the quality growth of human capital in Kazakhstan firstly depends on education and health care”, “… It is important to use modern methods and technologies in teaching process; to increase the quality of teaching staff”. Such activities are directed to develop the main human capital.
One of the peculiarities of pedagogical science is to prepare new teaching technologies directed to personal development of the children. And our research work maintains the preparation of future teachers to implement it.
The level of studied research theme. New technologies of teaching offered by Zh.A.Karaev, B.A.Turgynbaeva, A.Zhunisbek, K.K.Kabdykayirov, K.M.Nagymzhanova, M.M.Zhanpeisova and others have been used widely in Kazakhstan. The use of teaching technologies in the process of future teachers training is very actual and nowadays it is taught as a separate subject in the higher educational institutions. Primary teachers training, primary education. Primary education integration, learning activities of primary school children, their world outlook, problems of upbringing have been researched by A.M.Mukhanbetzhanov, R.K.Toleubekova, A.Kh. Arenova. These researches have been appreciated as a great contribution in developing the primary education, raising the quality of teachers training.
Research works mentioned above are about primary schools, teacher training development of methodical opinion, training of future teachers by using innovative technologies, folk pedagogy as well as informatization and evaluating competency.
Based on the theory of pedagogical education, school practice and activity of teachers show us that primary school teachers are not ready to achieve the goal of modern education. The lack of technological preparation of primary school teachers means that they are less prepared to explain each subject theoretically and methodically.
Aims and Tasks of the Dissertation
The Aim of the research: Pedagogical basis of technological project training of future primary school teachers and methods of its implementation.
Tasks of the research:
1) To find out the level of content technological training projection of future primary school teachers; 2) To show the psychological-pedagogical aspects of technological training projection of future primary school teachers; 3) To determine the pedagogical conditions of content technological training projection of future primary school teachers; 4) To test the didactic basis of future primary school teachers in experimental-pedagogical work and to suggest scientific- methodical statements;
Scientific novelty and theoretical importance. The projection of technological training level of future primary school teachers is found out. The psychological-pedagogical aspects in research the future primary school teachers’ for projection technological training has been shown. The pedagogical conditions in research the future primary school teachers for projection of technological training have been determined. The didactic basis of future primary school teachers for projection of technological training in the experimental-pedagogical work has been tested and scientific- methodical suggestions have been made.
Practical importance of the research. Research results can be used in the process of studying the teaching technologies on the specialty of 5B010200 - Primary teaching pedagogies and method. Educational- methodical work book on the theme of “Pedagogical Tasks” is offered. Complex research methods selected by basic methodological aspects are maintained in the accordance of the research object, subject, aims and objectives.
Object of the research. System of professional training of future primary school teachers in higher educational institutions.
Subject of the research: Projection of technological training of future primary school teachers.
Methodical and theoretical basis of research: systematic (B. Ananyev, A.Baytursynov, N.D.Khmel and etc.); personal (V.V.Serikov, V.A.Slastenin and etc.); efficiency (N. V. Kuzmin, T.G. Brazhe, L.F.Spirin and etc.); cultural (E.V.Bondarevskaya, I.F.Issayev and etc.); informative (T.O.Balykbayev, D.M.Dzhussubaliyev etc); pedagogical confidentiality (D.Zh.Raven, I.A.Zimnyaya etc); innovative (N.R.Yusufbekova, Sh.T.Taubayeva etc); management of pedagogical process (Yu.K.Babansky, N.D.Khmel etc); integration of subjects (A.A.Beysenbayev, M A. Mukhanbetzhanova etc); technological readiness and culture (K.Kabdykairuly, G. Maksimova, etc.) knowledge human action, communication between processes and the logical principles, scientific and pedagogical works concerning research, professionally pedagogical qualities, professional skill of teachers, including training of primary education, confidentiality, formation of the qualified expert, psychological-pedagogical bases of technique of elementary education;
Approbation and introduction of results of research: The thesis consists of the introduction, several chapters, a conclusion and the used literature. scientific work was discussed at faculty meeting "The general pedagogics and ethnopedagogics" Akhmed Yassawi International Kazakh-Turkish university. As the result of the research work she has published 19 scientific works in republic and foreign edition. Namely ,3 articles were published in International scientific-practical conferences, 3 articles were published in foreign International conferences, 2 articles were published in foreign edition, 1 was published in republic scientific-practical conference, 6 were published in the journals of Higher Attestation Committee of RK, 1 educational - methodical manual,1 article in Scorpus and 2 articles were published in Thomson Reuters impact factor journals. Scientific work was discussed at "The general pedagogics and ethnopedagogics" department of the Yassawi International Kazakh-Turkish university.
Достарыңызбен бөлісу: |