«6М011700 – Қазақ тілі мен әдебиеті (Қазақ тілі)» мамандығы бойынша магистратураға түсушілерге арналған арнайы пән бағдарламасы

Астана-2014

– қазіргі қазақ тілі бойынша қарастырылуға тиісті тақырыптар, олардың теориялық және практикалық маңызы, көрініс табу жолдары, зерттеу тәсілдері, тіл білімінің салалары жөнінде өзіндік көзқарасы, пікірлерінің болуы;

- қазақ тіл біліміндегі негізгі ұғымдарды, оның тіл білімі салаларындағы қажеттілігін, пайда болу себептерін, зерттеу нысандарын, қарастыратын мәселелерін, қазіргі өзекті тілдік мәселелерді оқып-үйренудің, зерттеудің әдіс-тәсілдері мен әдіснамалық негіздерін практикалық тапсырмалар арқылы танудың мүмкіндіктерін білуі қажет;

– тіл білімінің салаларына қатысты терминдер мен ұғымдардың мәнін терең түсіну, әдеби норма, оның тіл мәдениетін арттырудағы мәнін білу, қазақ тілінің сөздік құрамының даму сипатын, өзіндік ерекшеліктерін, мазмұнын теориялық, практикалық тұрғыдан меңгеруі;

– қазақ тілінің грамматикалық жүйесін теориялық тұрғыдан ғылыми зерттеудің мақсат-міндеттерін, зерттеу нысаны мен басты қағидаларын, ұстанымдарын тіл білімінің басқа салаларының мақсат-мүддесінен ажырата білу.

Бағдарламаның мазмұны.

Сөздің көпмағыналылығы, олардың пайда болу жолдары. Қазақ тіл білімінде сөз мағыналарының зерттелуі. Лексикалық омонимдер. Лексикалық антонимдер. Пайда болу жолдары. Түрлері. Лексикалық табу және эвфемизмдер, олардың пайда болу жолдары.

Қазіргі қазақ тілі лексикасының құрамы. Шығу арналары, қалыптасуы мен дамуы. Қазақ тілінің сөздік құрамы, оның қалыптасуы мен дамуы, ерекшеліктері. Негізгі сөздік қор, оның басты белгілері, сөздік құрамда алатын орны. Сөздік құрамның тарихи арналары. Қазақ тілі сөздік құрамының толығып, даму арналары. Сөздік құрамының қолданылу сипатына қарай бөлінетін түрлері. Сөздердің стильдік қызметіне байланысты түрлері. Қазақ тілі сөздік құрамының актив және пассив қабаттары.

Фразеология. Ерекшеліктері. Түрлері. Зерттелу жайы.

Лексикография. Қалыптасуы мен дамуы. Этимология. Негізгі объектісі, зерттеу әдістері. Ерекшеліктері мен қағидаттары. Зерттелу жайы.

Фонетика. Дыбыс туралы түсінік. Дыбыс. Әріп. Фонема. Фонема жөніндегі көзқарастар. Қазақ тілі дыбыстарының құрамы мен түрлері. Дауысты дыбыстар саны, сапасы, құрамы. Дауыссыз дыбыстар саны, сапасы, құрамы. Буын. Ерекшелігі. Буын жөніндегі көзқарастар. Түрлері. Екпін. Түрлері.

Дыбыстардың өзгерістері. Игерулі. Игерусіз. Тіл үндестігі. Ерін үндестігі. Бейімдестік заңы. Бейүндестік заңы. Ұқсастық заңы.

Графика. Орфография. Орфографиядағы қиындықтар. Орфографияның негізгі қағидаттары, ережелері. Орфоэпия.