Балаларда анемияның пайда болу себептері



жүктеу/скачать 48,02 Kb.
Дата30.04.2020
өлшемі48,02 Kb.
#65208
Байланысты:
Балалар 10 11

Балаларда анемияның пайда болу себептері


Өкінішке орай, мұндай мәселе мектепке дейінгі балалардың 50% кездеседі екен. Ұзақ уақыт бойы емделгеннен кейін балалардың жартысы аурудан айығып, 1 сыныпқа баратын ұлдар мен қыз балаларда бұл диагноз шамамен 15% сақталады.

Терапевттер оларды жас ерекшелігіне қарай бөліп, бұл қауіпті аурудың пайда болуының бірнеше себептерін көрсетеді. Оны кестеден қарау оңайырақ болады.



Анемия себептері

Баланың жасы

Сәбилік кезең

Мектепке дейінгі жас

 Мектеп жасындағы  кіші бала

Мектеп жасындағы ересек бала

Жүктілік кезіндегі мәселелер (қан тоқтамау, түсік тастау қаупі және т.б.)

+

+

-

-

Анада анемияның болуы

+

+

+

+

Шала туылу

+

+

+

+

Егіздерге жүкті болу

+

-

-

-

Теңгерімсіз тамақтану

+

+

+

+

Аллергия, диатез, нейродермит

-

+

+

+

Инфекциялық аурулар (пиелонефрит, туберкулез)

+

+

+

+

Ішек құрт аурулары

+

+

+

+

Анемия – бұл негізінде ұлпалар мен жасушаларды оттегімен қамтамасыз ету кезеңінде болатын мәселе екенін ата-аналар түсіне бермейді. Көбінесе мұндай ауытқу эритроциттер деңгейінің төмендеуінен болады. Оларды темірі бар ақуызды ағза ұлпаларына тасымалдайтын көлікпен салыстыруға болады. Медицинада ол гемоглобин деген атпен белгілі, ол оттегіні жасушаларға жіберетін маңызды қызмет атқарады. Егер эритроциттер азайып кетсе, ағза оттегінің жетіспеушілігін қатты сезетін болады. Емделуді кейінге қалдыра берсеңіз, бұл жасушалар мен ұлпаларға қатты соққы болады.

Балалар анемиясының топтастырылуы


Анемия туралы сөз қозғалғанда, кез келген жастағы балалар автоматты түрде бірден қауіп тобына кіреді. Бұл аурудың өте кең көлемде таралғанына және бұл тақырыпта ақпараттың көптігіне қарамастан, ата-аналар бұл мәселені онша түсіне бермейді. Балаларда бұл аурудың неше түрі болатынын білмейтіндіктен, әкелері мен аналары темір тапшылығынан болатын анемия туралы ғана айтады. Педиатрлар оларды төмендегідей топтастырады:

  • темір тапшылықты (бала қанындағы темірдеңгейінің күрт төмендеуі);

  • фолий тапшылықты (талдау жасалғаннан кейін фолий қышқылының жетіспеушілігі анықталады); 

  • пернициоздық анемия (цианокобаламин – зат алмасу әрекеттеріне қатысатын зат тапшылығы арқылы білінеді); 

  • гемолиздік анемия (бұндай мәселемен кездесетін балалардың эритроциттері сақталмайды, өзінің негізгі қызметін орындамай, құрамдас бөліктерге бөлініп кетеді); 

  • гипоплазиялық (аурудың бұл түрі ең ауыры болып саналады, себебі ол бас миының патологиясымен байланысты).

Көбінесе балаларда темір тапшылықты анемия байқалады. Диагноз қою мен терапия сызбасын тек дәрігер жасай алады, бірақ кез келген ата-ана анемия белгілерін білулері керек. Белгілері байқала салысымен, педиатрға жүгіну қажет.

Балалар анемиясының белгілері


Кез келген ана баласының денсаулығы болмай тұрғанын бірден сезеді. Ал анемия белгілерін ата-аналар жиі байқамай қалады, себебі аурудың жасырын сатысын «көзбен көріп» анықтау мүмкін емес.

Төмендегідей жағдайлар орын алса, бұл қандағы  темір тапшылығын білдіретін себептер болуы мүмкін:


Тері қабаттарының бозғылдығы


Баланың терісі бозарыңқы болады. Тері шаршап, құрғақ болып кетеді, оны «жарғақ тәрізді» деп айтуға болады. Оған қоса тырнақтар сына бастайды, ал алақандар мен табанда қатты ауыратын тіліктер пайда болады. Әдетте гемоглабин тапшылығымен сипатталатын мұндай белгілерді ата-аналар бірден байқайды.

Иммундық жүйе жұмысындағы ауытқулар


Бала қанындағы темір деңгейінің төмендеп кетуі бірден иммунитетке әсер етеді. Ол әлсіреп, ағзаға вирустар мен бактериялар ене бастайды. Соның нәтижесінде балаларда энтеровирустық инфекциялар пайда болады, жеген балмұздағынан бірден тамағы ұстайды, кішкене жел соқса, жөтел басталады.

Әлсіздік және ашушаңдық


Темір тапшылығынан болатын анемия баланың ұйқысына да әсер етеді. Күні бойы белсенді болмаған бала, әр нәрсеге ашуланып, қыңырлық танытады, түнгі уақытта ұйықтай алмай қиналады. Бұл тез шаршау мен әлсіреуге дейін алып келеді.

Асқорыту жүйесі жұмысының бұзылуы


Асқорыту жүйелерінің бұзылуынан болған аурулар да анемия тудыруы мүмкін. Оларға асқорыту жүйелерінің қызметіндегі ақауларды жатқызады. Баланың іші қатады, диарея болады, құсқысы келеді, лоқсиды. Тәбеті кәдімгідей төмендеп, біртүрлі нәрселерді, мысалы – утас, топырақ, бор жегісі келеді. Мұның барлығы – ағзадағы темір тапшылығының нақты белгісі.

Гипотония


Анемияның барлық түрлері артериялық қысымның төмендеуіне әкеледі. Балаңыз басының ауырғанын, құлағының шуылдайтынын және басының айналатынын айтып шағымданады. Гемоглабин көрсеткіштерінің төмендеуінен талып қалуы да мүмкін.

Жүрек-қантамыр жүйелерінің аурулары


Егер балаңыздың ешқашан жүрегі ауырмаса, бірақ соңғы уақытта демікпе және тахикардиямен соқтығысса, онда анемиясы болуы мүмкін. Жүрек аурын емдеудің орнына, бұл жерде қандағы эритроциттер деңгейін қалпына келтіру керек.

Балалар анемиясының диагностикасы


Егер ауруды асқындырып алмасаңыз, балалар қанындағы темір тапшылығы мәселесін жылдам шешуге болады. Диагноз уақытында және дұрыс қойылса, анемияны емдеу жеңіл өтеді. Тек белгілері ғана оны нақтылап немесе жоққа шығара алмайды. Сол себептен ауру диагностикасы қажет болады, ол үшін:

  • педиатрға бару;

  • гематологқа көріну; 

  • талдау жасауға жолдама алу керек болады.

Анемияға күдіктенетін болсаңыз, дәрігер екі қан талдауын тағайындайды:

  • жалпы (ол бойынша гемоглобин мен эритроциттер деңгейі, сонымен қатар түсті көрсеткіштер бақыланады);

  • биохимия (педиатр немесе гематолог ферритин, сарысулық темір мен эритропоэтин мөлшерін тексереді).

Жағдай қиын болса, тағы бір сараптама – нәжіс сараптамасын өткізу керек болады. Оның нәтижесінен дәрігер эритроциттер қоспасын бақылайды.

Балалар анемиясын емдеу


Осындай диагноз қойылған балалардың ата-аналары кешенді емдеуге дайын болулары керек. Тек осы жағдайға ғана емдеу тиімді болады, барлық белгілері бейтараптанып, балаңыз тез күш жинап алады. Төменде келтірілген кеңестерді толық орындай отырып, гемоглабин деңгейін жоғарылатуға болады.

Өмір салты мен күн тәртібін өзгерту


Қазіргі қоғамда өмір сүріп жатқан балалардың қозғалыс белсенділігі өте төмен. Олар күні бойы компьютердің алдында отырады, далаға шықпайды десек те болады. Анемияны емдеу үшін, аналар өз балаларының өмір сүру салттарын толықтай өзгертулері керек.

Бала ұйқыға белгілі бір уақытта жатып, белгілі бір уақытта оянуы тиіс. Оған оттегі көп қажет екенін ескере отырып, күн тәртібіне далада қыдыру мен таза ауада ойнау тәртібін енгізіңіз. Физикалық күш ұлпалар мен ағза жасушаларының оттегілік алмасуына жақсы әсер етеді.

Массаж бен шынықтыру да артық болмайды. Суық тигізіп және  иммунитетті одан ары әлсіретіп алмас үшін, оларды ақырындап бастау керек.

Диета таңдау


Барлық ата-аналар өз балалары үшін ең жақсыны бергісі келеді, сол себептен де телефондардың жаңа үлгісін және компьютерлік ойындардың жаңа түрлерін алып береді, ал тамақтану сапасы аналар мен әкелеріміздің тарапынан онша бақыланбайтын секілді.

Анемияның кез келген түрін емдеу мен оның алдын алу үшін баланың тамақтануы теңгерімді болуы тиіс. Оған жиі төменде көрсетілген өнімдерді қосу қажет:



  • бұршақ тұқымдастар;

  • қызыл ет;

  • субөнімдер;

  • тауық пен үндік;

  • сарыуыз;

  • кептірілген жемістер;

  • алмалар;

  • итмұрын;

  • балық;

  • теңіз өнімдері.

Балаларына беретін тамақтары әртүрлі болу үшін аналар біраз тер төгуі керек. Сондықтан ас мәзірін алдын ала, бір немесе екі аптаға ойластырған жөн.

ТЕСТ


1с

2а


3с

4с

5д



6в

7в

8д



9а

10д


11д

12с




11 ТАҚЫРЫП

Миело - және лимфопролиферациялық синдромның клиникалық көріністері және олардың патогенезі


Көріністері

Патогенезі

Анемиялықсиндром

  • қызыл сүйек кемігінің эритроидты өсіндісінің тежелуі

  • эритроциттердің гемолизі

  • Геморрагиялықсиндром

Геморрагиялықсиндром (қызыл иектен, мұрыннан, ішектен қан кету, тіршілкке маңызды ағзаларға қанқұйылу)

  • Тромбоцитопения (тромбоцитопоэздің тежелуі)

  • Тромбоцитопатия

  • Коагулопатия

  • Вазопатия

Жұқпалық синдром:жұқпаларға төзімділіктің төмендеуі(бактерияға,саңырауқұлаққа, вирустарға)

  • Лейкоциттердің фагоциттік белсенделігінің төмендеуі

  • Антидене түзілуінің азаюы

  • Т-лимфоциттер қызметінің бұрмалануы

Метастаздықсиндром:

Бауырдың, көкбауырдың, лимфо түйіндерінің ұлғаюы; нейролейкемия
Лейкоз жасушаларының метастаздануы және бауырда, көкбауырда, лимфо түйіндерінде, тимуста, мида және жұлында қан түзуші ошақтар түзілуі

Уланулық синдром:қызба,тәбеттің болмаукы, дене салмағының азаюы, әлсіздік,қатты терлегіштік

Сүйектердің (қуыс сүйектер, омыртқы) ауыруы

  • Сүйеккеміктік гемопоэз тінінің өспелікгиперплазиясы

Балалардағы лейкоздардың ерекшеліктері.


Лейкоз балаларда қатерлі түзілістердің басым бөлігін қамтиды.

Балаларда лейкозбарлық уақытта қауырт лимфобласты болып келеді. Балалардың лейкозбен ауыруы 2-ден 4 жас аралығында жиі кездеседі, бұдан кейін 12-14 жастағы жасөспірімдерде жиілейді. Кейде балалар өмірінің алғашқы айында, алғашқы аптасында, тіпті алғашқы күндерінде ауырады. Ер балаларда қауырт миелолейкозға қарағанда лимфолейкоз 5 рет жиі, ал қыздарда миелолейкозға қарағанда лимфолейкоз 2 рет жиі кездеседі. Ерте жастағы балаларда қауырт лейкоз ересектердегідей көбіне алейкемиялық немесе сублейкемиялық түрде болады. ал созылмалы миелолейкоз әруақытта лейкемиялық болады.

Аурудың балаларда кенеттен басталады, аурудың ең ерте белгісі - сүйектердегі ауыру сезімі, лимфо түйіндер, бауыр, көкбауырдың ұлғаюы. Қауырт лейкоздың жиі белгісіне гингивит, стоматит дамуымен, асқорытудың сәйкес бұзылыстарымен көрінетін терінің және ауыз қуысының, ішектің шырышты қабаттарының некроздық зақымданулары жатады.

ТЕСТ


1 Д

2 Д


3 Д

4 С


5 С

6 В


7 А

Жағдайлық есеп:

1. Тері, буын және абдоминалды синдромы.

2)Диагнозы:Геморрагиялық васкулит.



3) Жалпы қан,зәр талдауы, коагулограмма, копрологияға нәжіс, БХ анализі

2.Біріншілік аутоиммунды лифопролиферативті синдром. Жедел лейкоз.
жүктеу/скачать 48,02 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет