7-8 дәріс тақырыбы

1) Педагогикалық техника мұғалімнің жүріс-тұрыс формасы және оның компоненті. Мұғалім іс-әрекетінің техникалық мәні.

2) Педагогикалық шеберліктегі басқару технологиясы.
3) Мұғалімнің өзін-өзі басқарудың шеберлігі өзін-өзі қалыптастырудың техникалық негізінде.

4) Педагогикалық қарым-қатынастағы пантомимика және пластика. Зиянды әдеттер.

5) Мұғалімнің сыртқы киімінің мәдениеті
Дәрістің тезистері:

23. 
    Шебер педагогтардың жетістіктеріне үңілген сайын, біз педагогтардың бойындағы нәтижелі үлгі мен ситуациялық тапсырмаларды жан-жақты шеше білу өнерін көреміз. Мұнда жеке іскерлік басты рөл атқарады. Мысалы: оқушыларға сапалы білім беру; сұрақтар қою; топпен жұмыс жасай отырып, әрбір жеке тұлғамен жұмыс; бақылау жүргізу; топты ұйымдастыра білу; өз көңіл-күйіне иелік ете білу; дауыс ырғағы, мимика, қимыл әрекет. «Тәрбиеленуші сіздің жан дүниеңіз бен ақыл-ойыңызды сізді көру, тыңдау арқылы қабылдайды», - деген А. С. Макаренко.
    

Педагогикалық шеберлікте педагогикалық техника деп аталатын мәселеге мән беріледі. Мұғалім әр сөзін дұрыс сөйлеп, нық айтуы тиіс, оның жүріс-тұрысы, қозғалысы, отырып-тұруы оқушыларға ерсі болмайтындай дәрежеде болуы керек. Егер ол сыныпқа күлімдеп кірмей, қабағын түйіп келсе, қол сілтеп, бей-берекет сөйлеп, өз-өзімен абыржып тұрса, жоқтан өзгеге ашуланып қалса, онда ол ұстаздың сабағын оқушылар тыңдамайды, оқушылар алдында сенімнен де, абыройдан да айрылады. Сондықтан, педагогикалық техника, әдеп, шек, сақтық, ұстамдылық қажет.

Сонымен, техника - қабылдау болып табылады. Оның құрамына-сөйлеу және вербальды емес қарым-қатынас жатады.

5888. 
      Педагогтың ішкі дүниетанымын: өз денесін басқаруы (мимика, пантомимика), сезімді басқаруы (психикалық күш салу, шығармашылықты сезіну), әлеуметтік – перцептивті қабілеті (зейін, бақылау, ойлау), техникалық құрал (тыныс алу, дауыс ырғағы, дикция, темп) басқара білу қабілетімен байланысты.
      

5888. 
      Оқыту – тәрбиелеу процесінде тұлғаны, ұжымды техникалық жағынан,педагогикалықтехникаменбайланыстырып,дидактикалық, ұйымдастырушылық, коммуникативті қабілет, педагогикалық қарым – қатынасты бақылау, ұжымды шығармашылық істермен байланыстыру.
      

Педагогикалық техникадағы педагогикалық шеберлік төмендегідей критерийлерге бөлінеді:

1. 
   Бейнелеуші жесттер – ойдың барысын бейнелейді, иллюстрациялайды;
   

2. 
   Психологиялық жесттер – сезімді білдіреді;
   

3. 
   Мимика - өз ойын, сезімін, көңіл-күйін, жағдайын беттің бұлшықет қозғалысымен білдіре алу өнері;
   
4. 
   Жест және мимика ақпараттың эмоциональды мәнін арттырып, оның жақсы меңгерілуіне жағдай жасайды;
   

5. 
   Дикция – бұл сөздерді, буындарды және дыбыстарды айтудағы ашықтық, нақтылық.
   

6. 
   Өзін-өзі басқару іскерліктері;
   

7. 
   Ұжыммен, жеке тұлғамен өзара әрекеттесу іскерліктері жатады.
   

8. 
   өз денесін игере білу (физикалық денсаулық, төзімділік, мимика, понтомимиканы бақылай алу)
   

9. 
   эмоциональды жағдайды бақылай әрі пайдалана білу (жағымды, жағымсыз эмоциональды көңіл-күй, эмоциялар және т.б.);
   

10. 
    әлеуметтік перцепция (зейін, әлеуметтік сезімталдық – басқалардың көңіл-күйін сезіне алу және олардың себептерін білу және қабылдау);
    

11. 
    сөйлеу техникасы (дауысты қою, дұрыс демалу, сөз темпі мен тембірін басқара алу, дикция)
    

1. 
   Ұжыммен және жеке тұлғамен өзара әрекеттесу іскерліктері:
   

• 
  мұғалімнің өмірге көзқарасы, оның идеялық нанымды, моральды бойына сіңірген адам екендігі;
  

• 
  пәнді жетік білген, ойын оқушыға толық жеткізетін, оқушылардың бойына әдет, әдеп, дағды сияқты моральдық нормаларды сіңіре білгендігі;
  
• 
  оқыту мен тәрбиелеудің әдіс – тәсілдерін меңгерген, білгендерін қызықты да, тартымды өткізе алатын, педагогтық әдеп пен талантын ұштастырған адам ғана шеберлікке ие бола алады.
  

Шебер ұстаздың сыртқы құпиясының жетістігін оның әр түрлі практикалық тапсырмаларды орындауындағы педагогикалық әрекетінен байқаймыз. Мұндағы басты рөл арнайы қабілеттілігін мойындау оқушыларды интенсивті қызметінен тануға, сұрақтар қоюға, ұжыммен жеке тұлғамен араласуға, барлығының назарында болып, ұжымды ұйымдастыруға, өзінің көңіл-күйін, дауысын, мимикасын, қозғалысын, басқаруға баулу. А. С. Макаренко былай деген: «Тәрбиеші сіздің жаныңызды, ойыңызды қабылдайды, ол сіздің жаныңызды білмейді, бірақ сізді көреді, тыңдайды».

• 
  Сіз әрқашан шыдамды әрі ұстамдысыз.
  

• 
  Сіздің көңіліңіз шын мәнінде де салқын.
  

• 
  Сіз сабақта, аудиторияда, үйде әрқашанда зейіндісіз.
  

• 
  Сіз өз сезіміңізді басқалар аласыз.
  

23. 
    Әрқашан әріптестеріңізбен, жақындарыңызбен қарым-қатынасыңыз жылы.
    

• 
  Оқыған материалыңызды тез ұғып аласыз.
  

• 
  Құтылу үшін жасалатын кері қылығыңыз жоқ.
  

• 
  Қандай да бір жағымсыз оқиғаға өкіну болмайды.
  

«Иә», «жоқ» деп жауап беріп, санап шығыңыз. Егер барлық жауап дұрыс болса, сіз ұстамдысыз, басқару қабілетіңіз, бағалауыңыз жоғары. Егер жауабыңыздың барлығы немесе бірнешеуі жағымсыз болса, онда сіз үрейлі, сенімсіз, өзіңізге сынмен қарайтындығыңыз.

23. 
    Педагогикалық қарым-қатынастағы маңызды рөл паномимика және пластика. Пантомимика - дененің, қолдың, аяқтың қимыл-әрекеті ол образды бейнелеуге, негізді бөліп алуға көмектеседі. Егер біз сабақ түсіндіріп тұрған мұғалімді бақыласақ, оның барлық денесі, қолдары, бет әлпеті, аяғы үнемі қозғалыста болады.
    

Мұғалімнің әуелгі жүріс-тұрысы, сөйлеу мәнері оның ішкі жан дүниесін бейнелейді. Жинақылық пен емін еркін қимылы педагогтың өз біліміне, күшіне деген сенімін білдіреді. Сонымен қатар салбыраңқы бас, жиі қобалжу мұғалімнің әлсіздігін, өз-өзіне деген сенімсіздігін білдіреді.