7 класс. №1 жұмыс. Өлшеуіш цилиндр (мензурка)бөліктерінің құнын анықтау. Дененің көлемін өлшеу



бет25/37
Дата16.10.2023
өлшемі3,72 Mb.
#185652
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   37
Байланысты:
зертханалық жинақ дайын

Теориялық түсінік.
Кинетикалық энергия туралы теорема бойынша, денеге түсірілген күштің жұмысы дененің кинетикалық энергиясының өзгерісіне тең:

О сы тұжырымдаманы эксперимент жүзінде дәлелдеу үшін 13.3-суретте көрсетілген қондырғы қолданылады.


Штативке горизонталь динамометр бекітіледі. Оның ілгішіне
ұзындығы 60-80 см жіп арқылы шар байланады. Осындай биіктіктеекінші штативке қысқыш бекітіледі. Қысқыштің шетіне шарды орна-тып, екінші штативке шармен бірге, шарға динамометрсеріппесінің тарапынан Fсер. Серпінділік күші әрекет ететіндей жерге қашықтатады. Сосын шарды жібереді. Серпімділік күшінің әрекетінен шар  жылдамдық алады да оның кинетиқалық энергиясы нөлден m 2/2-ге дейін өзгереді.
Шардың Fсер.серпімділік күшінің әрекетінен алған жылдамдығының модулін табу үшін шардың Н биіктіктен еркін құлағандағы ұшу қашықтығын S өлшеу керек:

Осыдан  жылдамдық модулі υ=s g/ -қа тең, ал кинетиқалық энергия


 k= mv2/2= m s2 H (13.5)
Гук заңы бойынша шарға әрекет ету кезіндегі серпімділік күші Fcер1-ден F сер2-дейін сызықтық өзгереді. Сонда серпімділік күшінің орта мән Fорт.серп = Fсер1 + Fcер2/2 =Fcер1/2.
Серіппенің деформациясын х өлшеп, серпімділік күшінің жұмысын есептеуге болады, ол А = Fорт.серп.х= ½ Fсерп1х. (13.6)
Бұл жұмыстың мақсаты мына теңдікті тексеру болатын: А= Wк,
Яғни ½ F серп1х=ms2g/4H. (13.7)
Жұмыстың орындалу тәртібі.
1. Штативтің біріне динамометрді бекітіп және екінші штативке дина-мометрмен бірдей деңгейде (40 см биіктікте) шар қоятын қысқыш орнатылады. Динамометр ілгішіне жіпке байланған шар ілінеді ( 13.3 –сурет).
2.Шарды штатив қысқышында ұстай отырып, штативті динамометрдің көрсету 2Н болғанға дейін қашықтатады. Сосын шарды босатып оның үстел бетіндегі түскен орнын белгілейді.Тәжірибені 2-3 рет қайталап, шардың ұшу қашықтығының s орта мәнін табыңдар.
3.Таразымен шар массасын өлшеп, серпімділік күші әрекетінен болған шардың кинетиқалық энергиясының өзгерісін есептеңдер:
 = m 2/2= ms2 /4H
4.Cерпімділік күшінің 2Н мәніндегі динамометр серіппесінің х деформациясын өлшеп, серпімділік күшінің А жұмысын есептеңдер:
A = F орт. серп.х= ½ Fсерп1х.
5.Кинетикалық энергияның өзгерісі мен серпімділік күшінің жұмысын
анықтаудағы өлшеулер мәнінің қателік шегін тауып, оны бағалаңдар.
Серпімділік күші жұмысының алынған мәнін шардың кинетиқалық энергиясының өзгерісімен салыстырыңдар. Одан қорытынды шағарыңдар.
6.Динамометр көрсеткішін 3 Н–ға дейін үлкейтіп, тәжірибені қайталаңдар.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   37




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет