8 ақпан 020 жыл жұма №24 (18976) Қасқырбай Қойшыманов
жүктеу/скачать 7,44 Mb. Pdf көрінісі
|
Nomer 024
- Бұл бет үшін навигация:
- Ш.АҢСАҒАНҚЫЗЫ.
| Ш.АҢСАҒАНҚЫЗЫ.
Оқу-жаттығу шаралары басталды Бүгінгі күн тәртібіне қойылған ең өзекті, тағдыршешті мәселенің бірі – қазақ тілін латын әліпбиі- не көшіру. Тарихи тамыры терең тұғырлы тілімізді түлетіп, сана- мызды сілкінткен, заманның өзі талап еткен бұл бастама көпшілік- тің қызу талқысына түсті. «Қоғамдық сана жаңғырудың негізгі қағидаларын қалыптастыр- уды ғана емес, сонымен бірге, біздің заман сынағына лайықты төтеп беруімізге қажетті нақты жобаларды жүзеге асыруымыз- ды да талап етеді. Осыған байла- нысты, алдағы жылдарда мықтап қолға алу қажет болатын жоба біріншіден, қазақ тілін біртіндеп латын әліпбиіне көшіру жұмыста- рынан бастауымыз керек», деген еді Елбасы Нұрсұлтан Назарба- ев «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақа- ласында. Уақыт сынынан өткен өмір- шең латын графикасын қазіргі таңда әлем халқының 80 пайы- зы меңгерген екен. Әлемде көп таралған жазбаның бірі – латын алфавиті екенін, әлемдік ақпа- раттың 70 пайызы осы таңба- мен таратылатынын, ғылымның тілі, халықаралық терминдер, формулалар да негізінен латын әріптерімен жазылатынын еске- рер болсақ, жаңа әліпби бізге зор мүмкіндіктер туғызады. Латын жазуына көшу бүгінгі күннің ке- зек күттірмес қажеттілігі екенін, латын жазуы әлемдік өркениет- ке бағыттайтын күре жол бола- тынын қазақстандық әр азамат білуге тиіс. «Мәңгілік ел» болып қалып- тасу – жарқын болашаққа бастар жол болса, латын әліпбиіне кө- шу-уақыт талабы. Азияның кін- дігінен ойып тұрып орын тепкен, бүгінде бірнеше елдермен бәсе- келестік орнатып, терезесі тең тұрған, 18 миллион халқы бар бүтіндей бір мемлекетті бір ғасыр бойы қолданып келген «кирилл» қарпінен латын әліпбиіне көшіру – бір айда немесе бір жылда жүзе- ге аса салатын оңай іс емес. Мұн- дай үлкен жобаны іске асыру үшін біршама уақыт пен еңбектің қажет екендігі белгілі. Ұлы Дала елінің тарихына көз жүгіртсек, бірінші тұғыры байлық – жер, екіншісі – тіл, үшіншісі – мемлекет және оның тарихы болуы керектігі айқында- лады. Ағартушы-педагог ғалым Ахмет Байтұрсынұлы айтып кеткендей, «Ұлттың сақталуына да, жоғалуына да себеп болатын нәрсенің ең қуаттысы – тілі» де- ген. Алаш қайраткерлері де латын әліпбиін жазу-сызуда қолданды. Біздің елімізде латын қарпі іс- қағаз құжаттарында, әдебиет, мәдениет және басқа да барлық салаларда 1929-1940 жылдары пайдаланылғаны тарихтан бел- гілі. Латын әліпбиі әлемде кеңінен қолданылады. Орта ғасырда латын әліпбиі Еуропаға тарады. Африка, Америка және Азия халықтары пайдаланды. Қазіргі латын әліп- биінде 32 әріп бар. жүктеу/скачать 7,44 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|