9 арман пв баспасы

62
Жұл­дыз­дар­дың­го­ри­зон­таль­коор­ди­на­тала­рын­бұ­дан­да­дәл­анық­тау­үшін­
түс­сіз­үлдірмен­жа­был­ған­қон­дыр­ма­дөң­ге­лек­ке­ ­зе­нит­нүк­те­сі,­N ­не­гіз­гі­
ас­пан­ме­ри­ди­аны­және­
­ме­ри­ди­аны­тү­сі­рі­ле­ді­
(70-су­рет)
.­Ме­ри­ди­ан­дар­
ас­пан­ды­бір­дей­4­бө­лік­ке­бө­ле­ді.­Көк­жи­ек­сы­зы­ғы­ның­бойы­мен­ази­мут,­ме­ри­
ди­ан­бойы­мен­биіктік­ен­гі­зі­ле­ді.
24,­0 23
22
21
11 12
14
13
15
16
17
18
19
20
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
90
30
60
120
150
W
N
180
210
240
270
E
300
330
0,­360
S
60
30
30
60
M
7 -су­рет.­
Қон­дыр­ма­дөң­ге­лек­ар­қы­лы­жұл­дыз­дар­дың­­
би­ік­ті­гі­мен­ази­му­тын­анық­тау­
ІV Күн нің жұл дыз ды картадағы 
ор нын анық тау
Жұл­дыз­ды­ кар­та­да­ Күн­нің­ ор­нын­ жай­ ға­на­
бір­нүк­те­мен­көр­се­ту­мүм­кін­емес.­Күн­жұл­дыз­
дар­мен­ са­лыс­тыр­ған­да­ бір­ жыл­ ішін­де­ ас­пан­
сфе­ра­сын­да­ ас­пан­ эк­ва­то­ры­ның­ жа­зық­ты­ғы­на­
23°27´­қа­ тең­ бұ­рыш­ жа­сай­ ор­на­лас­қан­ үл­кен­
шең­бер­жа­сай­ды­
(71-су­рет)
.
Эк лип ти ка
– Күн нің зо ди ак шоқ жұл дыз да ры бойымен жыл дық 
кө рі не рлік қоз ға лы сы өте тін ас пан сфе ра сы ның үл кен дөң ге ле гі.
Кар­та­да­Күн­нің­ор­нын­анық­тау­үшін­дү­ние­осі­нен­ба­қы­лау­кү­ні­не­қа­рай­
еңіс­тік­дөң­ге­ле­гін­жүр­гі­зу­қа­жет.­Еңіс­тік­дөң­ге­ле­гі­нің­эк­лип­ти­ка­мен­қи­ылы­су­
нүк­те­сін­де­Күн­ор­на­ла­са­ды.
Ба қы лау сұ рақ та ры 
1. Ас пан сфе ра сы деп не ні атай ды? Оның не гіз гі нүк те ле рін, сы зық та рын жә не 
жа зық тық та рын атаң дар.
2. Еңіс тік және тік шарықтау де ге ні міз не? Оларды не мен өл шей ді?
4-тапсырма
ЖАЖК­да­эк­лип­ти­ка­бойы­
мен­қоз­ға­лып,­жыл­бойы­
аясын­да­Күн­қоз­ға­латын­
шоқ­жұл­дыз­дар­ды­атаң­дар.­
Олар­дың­қай­сы­сы­зо­ди­ак­
шоқ­жұл­дыз­да­ры­на­жа­та­ты­
нын­анық­таң­дар.
Аспан­
меридианы
Дүние­осі
´
W
P
´
E
N
P
Қысқы­күн­
тоқырауы
Эклиптика
Талтүстік­сызық
Жазғы­күн­
тоқырауы
Математикалық­
көкжиек
S
71-су­рет.­
Эк­лип­ти­ка­жа­зық­ты­ғы­
эк­ва­тор­жа­зық­ты­ғы­на­23 27 -қа­
тең­бұ­рыш­жа­сай­ор­на­лас­қан
АРМАН
-
ПВ
 
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

63
3. Го ри зон таль коор ди на талар жүй есі нің не гі зін де не жа тыр?
4. Жұл дыз би ік ті гі де ген не? Жұл дыз ази му ты деп не ні атай ды?
5. Го ри зон таль коор ди на талар жүй есі не үшін ен гі зіл ген?
6. ЖАЖК не үшін қа жет?
7. Эк лип ти ка де ген не? Жұл дыз дық кар та да Күн нің ор нын қа лай анық тай ды?
Жат ты ғу 
9
­ ЖАЖК­қол­да­нып:
1.­ 10­қа­зан­күнгі­са­ғат­21:00­дегі­Үл­кен­Аю­жұлдыздарының­би­ік­ті­гі­
мен­ази­му­тын;
2.­ 10­қа­зан­күнгі­са­ғат­14:00­дегі­Күн­нің­эк­ва­тор­лық­жә­не­го­ри­зон­таль­
коор­ди­на­тала­рын­анық­таң­дар.
Жаттығу 
9
1.­ Эк­ва­тор­лық­коор­ди­на­талар­ды­пай­да­ла­нып,­сол­түс­тік­жар­ты­шар­дың­
жа­рық­жұл­дыз­да­ры­ның­кар­та­сын­са­лың­дар.­Жұл­дыз­дар­дың­коор­
ди­на­тала­ры­1­кес­те­де­бе­ріл­ген.
2.­ Өз­де­рің­нің­ зо­ди­ак­ шоқ­жұл­дыз­да­рың­ның­ ең­ жа­рық­ жұл­ды­зы­ның­
го­ри­зон­таль­ коор­ди­на­тала­рын­ анық­таң­дар.­ Бұл­ жұл­дыз­ды­ кеш­кі­
уа­қыт­та­ба­қы­лау­мүм­кін­бе
Экс пе ри ме нт тік тап сыр ма 
ЖАЖК пай да ла нып, Пырақ шоқ жұл ды зы ның жа рық жұл ды зы ның го ри-
зон таль коор ди на тала рын анық таң дар. Алын ған нә ти же лер бой ын ша олар ды 
ас пан нан қа рап та бың дар. Жұл дыз да рдың бір-бі рі не қа тыс ты ор на ла су ын
бей не лең дер.
Шы ғар ма шы лық тап сыр ма 
Берілген тақырыптардың біріне хабарлама дайындаңдар:
1. Сол түс тік жар ты шар дың ба ғыт көр се те тін жұл дыз да ры.
2. Аст ро но мия лық бұ рыш өл шеу іш тер.
АРМАН
-
ПВ
 
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

64

жүктеу/скачать 8,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: