А. А. Жолдыбаева артросиндесмология оқУ ҚҰралы а. М. Искиндирова, Л. А. Искакова, А. А. Жолдыбаева артросиндесмология учебное пособие
жүктеу/скачать 5,68 Mb. Pdf көрінісі
|
артросиндесмология
| ШЫНТАҚ БУЫНЫ
Шынтақ буыны, articulatio ciibiti. Шынтақ буынында үш сүйек қосылыс құрайды: тоқпан жіліктің дисталды шеті және шынтақ пен кәрі жілік сүйектерінің проксималды шеттері (11-сурет). Қосылатын сүйектер үш буын түзеді, олар бір буын қапшығында орналасады (күрделі буын): иық-шынтақ, art. humeroulnaris, иық-кәрі жілік, art. humeroradialis, және проксималды кәрі жілік-шынтақ, art. radioulnaris proximalis. Соңғысы аттас дисталды буынмен бірге қозғалып, үйлесімді буын түзеді. Иық-шынтақ буыны буын беттері бұранда (винт) тәрізді, шығыршық тәрізді буын болып табылады. Тоқпан жілік жа- ғындағы буындық беті шығыршық, trochlea; ондағы тілік (ба- ғыттаушы тілік) шығыршық білігіне перпендикуляр, астында оған сәл бұрыш жасай орналасады, сөйтіп бұранда тәрізді жол пайда болады. Шығыршықпен шынтақ сүйектегі incisura trochlearis қосылысады, оның тоқпан жіліктің шығыршығындағы тілігіне сәйкес келетін айдаршығы болады. Иық-кәрі жілік буыны capitulum humeri-дің кәрі жілік ба- сындағы шұңқырмен қосылысуынан пайда болады және пішіні бойынша шар тәрізді болып табылады, бірақ ондағы қозғалыс тек шынтақ буынына тән екі білікте жүзеге асырылады, себебі ол шынтақ буынының бір бөлігі болып табылады және олар- 50 Артросиндесмология 11-сурет. Шынтақ буынындағы қосылыстар Кол сүйектерінің қосылыстары 51 мен байланысатын шынтақ сүйек оның қозғалыстарын шектеп тұрады. Проксималды кәрі жілік-шынтақ буыны өзара қосылатын circumferentia articularis radii және incisura radialis ulnae арасын- да түзіледі және пішіні цилиндр тәрізді болады (бірінші типті айналма буын). Буын қапшығы тоқпан жілікте шынтақ шұңқырының артынан үштен екі бөлігін, алдынан тәждік және кәрі жілік шұңқырын қамтиды, айдаршық үстін бос қалдырады. Ulna-да ол incisura trochlearis жиегіне бекінеді. Кәрі жілікте мойнына бекініп, алдынан синовиалдық қабығы бұлтиып шығып — recessus sacci humeris түзеді. Алдынан және артынан қапшық бос, бүйірлерінде көмекші байламдар бар: lig. collateral ulnare, шынтақ жілік жағынан және lig. collateral radiale, кәрі жілік жағынан, фронталды білікте шеттерінде және оған перпендикуляр орналасқан. Lig. collateral ulnare тоқпан жіліктің медиалды айдаршық үстінен басталады және incisura trochlearis ulnae медиалды жиегіне айнала бекінеді. Lig. collaterale radiale тоқпан жіліктің латералды айдаршық үстінен басталады, екі аяқшасымен кәрі жілік сүйегінің басын алдынан және артынан қамтиды және incisurae radialis ulnae-нің алдыңғы және артқы жиектеріне бекінеді. Екі аяқшаның арасы фиброзды талшықтармен толған, олар кәрі жіліктің мойны және басын доға тәрізді қоршайды, бірақ олармен бітіспейді. Бұл талшықтарды lig. annulare radii деп атайды. Осындай байламдардың сақина тәрізді горизонталды жазықтықта, вертикалды айналу білігіне перпендикуляр орналасуынан, байлам кәрі жіліктің қозғалысын осы білікте бағыттайды және оның айналуына кедергі келтірместен ұстап тұрады. Қозғалыстар шынтақ буынында екі түрлі болады. Біріншіден, бұл жерде фронталды білікте білекті бүгу және жазу орындалады; бұл қозғалыстар шынтақ сүйектің тоқпан жілік шығырымен қосылысқан жерінде жүзеге асады, осы кезде кәрі жілік те қозғалып, capitulum бойымен жылжиды. Фронталды біліктегі қозғалыстар көлемі — 140°. 52 Артросиндесмология Екінші қозғалыс кәрі жілік сүйегінің вертикалды білікте қозғалуында және ол иық-кәрі жілік буынында жүзеге асады, сонымен қатар проксималды және дисталды шынтақ-кәрі жілік буындарында да болады, соңғы екі буын бір кешенді айналма қосылыс түзеді. Кәрі жіліктің төменгі шетіне қол басы келіп байланысатындықтан, соңғысы кәрі жілікпен бірге қозғалады. Кәрі жілік айналған кезде шынтақ сүйектің төменгі бөлігіне бұрыш жасай қозғалып, ал қол басы сыртқы бетімен алға қарай айналса (қолдар төмен түсіп тұрған кезде), пронация, pronatio деп аталады. Қарама-қарсы қозғалыс кезінде білектің екі сүйегі де бір-біріне параллель орналасады, ал қол басы алақан жағымен алға айналса, супинация, supinatio деп аталады. Білектегі пронация және супинация кезіндегі қозғалыстар көлемі — шамамен 140°. Шынтақ буыны аймағының рентгенограммасында бір мез- гілде тоқпан жіліктің дисталды бөлімі және білек сүйектерінің проксималды бөлімдері көрінеді (12-сурет). Артқы және бүйір жүктеу/скачать 5,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|