А. А. Жолдыбаева артросиндесмология оқУ ҚҰралы а. М. Искиндирова, Л. А. Искакова, А. А. Жолдыбаева артросиндесмология учебное пособие
жүктеу/скачать 5,68 Mb. Pdf көрінісі
|
артросиндесмология
| art. subtalaris,
жалпы алғанда цилиндр бетінің кесінділері болып табылатын асық және өкше сүйектерінің артқы буын беттерінен түзілген. Б. Асық-өкше-қайық тәрізді буын, art. talocalcaneonavicularis асық сүйектің алдында жатады. Ол асық сүйектің жұмыр басынан, оған сәйкес келетін буын қапшығынан қүрылады. Буын қапшығын қайық тәрізді сүйек, өкше сүйегінің sustentaculum tali-дегі буын ойығы және sustentaculum мен os naviculare артқы жиегі аралығын толтыратын lig. calcaneonaviculare plantare және арасында талшықты шеміршек қабаты бар fibro cartilago navicularis түзеді. Буын қапшығын сырт жағынан lig. talonaviculare және табан жағынан lig. calcaneonaviculare plantare нығайтады. Бұл аталған екі буын арасынан сүйекті өзек — sinus tarsi өтеді, онда асық сүйек пен өкше сүйегі арасында созылып жатқан мықты байлам, lig. talocalcaneum interosseum орналасады. B. Өкше-текше тәрізді буын, art. calcaneocuboidea, өкше және текше тәрізді сүйектердің бір-біріне қарсы қараған буын беттерінен түзілген. Ол асық және асық-өкше-қайық тәрізді буындасулардың қозға- лыстарына қатысып, олардың көлемін ұлғайтады. Art. calcaneocuboidea көрші art. talonaviculare екеуі бірге көлденең тілерсек буыны, art. tarsi transversa деген жалпы атаумен де сипатталады. Көлденең буынның art. calcaneocuboidea мен art. talona- vicularis-ті жеке-жеке нығайтатын байламдарынан басқа, екі буындасуға да ортақ, практикалық маңызы күшті тағы бір байламы бар. Бұл — lig. fiburcatum, артқы үшы өкше сүйегінің жоғарғы жиегінен басталып, содан кейін екі бөлікке бөлінетін, ол бөліктің біреуі, lig. calcaneonaviculare, қайық тәрізді сүйектің артқы латералды жиегіне бекитін, ал екінші бөлігі, lig. calcaneocuboidea, текше тәрізді сүйектің сыртқы бетіне 78 Артросиндесмология бітісіп-өсетін байлам. Бұл қысқа, бірақ мықты байлам көлденең буынның «кілті» болып табылады, өйткені аяқ басын ажыратуға арналған операция жасағанда оны кесіп жіберу арқылы ғана буын беттерін бір-бірінен айыруға болады. Г. Сына-қайық тәрізді буын, art. cuneonavicularis, сына тәрізді сүйектердің артқы буын алаңдарының қайық тәрізді сүйектің дисталды буын бетінің үш ойығымен буындасуы арқылы түзілген. Art. intertarseae-дегі қоз- ғалыстарға келетін болсақ, бұл жерде ең алдымен өкше сүйегі қайық тәрізді сүйекпен және аяқ басының алдыңғы ұшымен бірге көлемі 55° мөлшерінде сагит- талды білік төңірегінде айнала қозғалады (бұл білік сырт жағында асық сүйек басына еніп, табан жағынан calcaneus бүйір бетінен шығып, қиғаш бағытталған). Аяқ басы ішке қарай айналғанда (пронация) оның латералды жиегі көтеріліп, ал аяқ басының сырты медиалды жаққа қарайды, ал сыртқа қарай айналғанда (супинация), керісінше, медиалды жиегі аяқ басының сырты латералды жаққа қарай көтеріледі. Одан басқа, бұл жерде аяқ басының ұшы ортаңғы сызықтан медиалды және латералды қисайғанда вертикалды білік айналасында жақындату және алыстату қимылдарын жасауға болады. Ақырында, фронталды білік төңірегінде қозғалыстар күрделі шар тәрізді буын болып табылатын art. talocalcaneonavicularis-те жасалады. Бұл қозғалыстардың барлығы айтарлықтай емес және әдетте бірге қоса жасалады да, сондықтан супинациямен бір мезгілде аяқ басының алдыңғы бөлігі жақындатылып және шамалы бүгіледі, немесе, керісінше пронация алшақтату және созылумен қоса жүреді (16-сурет). 3. Тілерсек-табан буындары, artt. tarsometatarseae тілерсектің екінші қатарындағы сүйектерін табан сүйектерімен байланыстырады. Artt. tarsometatarseae — нағыз қатаң Аяқ сүйектерінің қосылыстары 79 буындар, олардың аз қозғалатындығы аяқ басы күмбезіне серпімділік береді. Жекелеген буын қапшықтарында І табан сүйегі мен медиалды сына тәрізді сүйек, ІІ және ІІІ табан сүйектері текше тәрізді сүйекпен буындасады. Тілерсек-табан буындары сыртқы табандық және сүйек аралық байламдар, ligg. tarsometatarsea dorsalia plantaria et cuneometatarsea interossea, арқылы нығайтылады. Табан аралық буындар, artt. intermetatarseae, табан сү- йектерінің бір-біріне қараған беттерінен түзіледі, олардың буын саңылаулары көбіне art. tarsometatarseae қуысымен қатысады. Буындар көлденең өтетін ligg. metatarsia dorsalia, plantaria et interossea арқылы нығайтылған. 4. Бақай сүйектерінің қосылыстары. А. Табан-бақайшақ буындасулары, art. metatarsophalangeae , табан сүйектерінің бастары мен проксималды бақайшақтарының негіздері арасында болады, құрылыс сипаты мен байлам аппараты жағынан қол басының сондай буындасуларына ұқсас. Буындардағы қозғалыстар жалпы алғанда сәйкесінше қол басы буындасупарындағы сияқты, бірақ шектеулі. Бақай- 80 Артросиндесмология ларды сәл-пәл жанына қарай әкету қимылын және оған кері қимылды (қайта жақындату) есепке алмасақ, онда тек бүгу және жазу қозғалыстары ғана жасалады және қол басындағы сияқты емес, мұнда жазу бүгуге қарағанда көлемділеу жасалады. Б. Бақайшық аралық буындасулар, artt. interphalangeae pedis өзінің құрылысы жағынан қол басындағы сондай буындасулардан өзгешеленбейді. Көбіне V бақайда дисталды және ортаңғы бақайшақтар өзара сүйектене қосылып-бітісіп кететінін айту керек. Сирақ-асық буыны мен аяқ басы аймағының рентген су- реттерінде сирақ сүйектерінің дисталды бөлімі мен барлық аяқ басы сүйектерінің бір мезгілдік кескіндері алынады. Артқы суретте incisura fibularis tibiae аймағы бұдыр тәрізді, сондықтан оны үшінші толарсақ — malleolus tertius деп атайды. Бұл аймаққа fibula дисталды бөлімі қабаттасады да, сол себепті сүйек сынығы сияқты болып көрінеді. жүктеу/скачать 5,68 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|