Бюргерс векторы. Бұрандалы дислокацияны кристаллдың келесі модельді операциялар арқылы алуға болады (6.6-суреттегі (а)). Кристаллда (100) жазықтығы бойынша, кристаллды тор түйіндері арасынан өтетін, А жарты жазықтығынан ойша қиық жасайық. Сосын оның оң жағындағы атомдарды төмен қарай бір жазықтық аралық қашықтыққа жылжытып,атомдарды қайтадан А арқылы өтетін байланыспен байланыстырайық. Кристалдың оң жағындағы векторға қатысты сол жағындағы ығысу векторы В бұрандалы дислокациясының Бюргерс векторы деп аталады. Бұрандалы дислокациясының Бюргерс векторы осы дислокацияға параллель болатындығы көрініп тұр.
6.6-сурет. Аймақтық және бұрандалы дислокация кезіндегі кристалдағы атомдардың ығысу сұлбасы. - Бюргерс векторы
Дәл осындай әдіс арқылы аймақтық дислокацияны да алуға болады (басқа сырғу жазықтығына жауап беретін). Ол үшін кристалдың «оң» жағын А жазықтығы бойынша «бізден ары қарай» ығыстыру керек және В дислокациясы сызығының бойында орналасқан атомдардан басқа барлық атомдар арасындағы байланыстарды жетілдіру керек (6.6-суреттегі (а)). Кристалдың осы бөлігіндегі ығысу векторы аймақтық дислокацияның Бюргерс векторы болады. Аймақтық дислокацияның Бюргерс векторы дислокацияға перпендикуляр болатындығы көрініп тұр.
Дислокация тығыздығы. Дислокацияны бақылау әдісі. Кристалдарда дислокация тығыздығы кристалл ішінде таңдалған, бірлік бетті қиып өтетін дислокация санымен сипатталады, немесе, басқаша айтқанда, кристаллдың бірлік көлеміндегі дислокация ұзындығының сомасымен сипатталады. Дислокация тығыздығының мәні және осы дислокация тығыздығына қолданылатын олардың бақылау әдістері төмендегі 7-кестеде көрсетілген
7-кесте. Дислокация тығыздығының мәні және оларды бақылау әдістері
