А. И. Хасанова Жерді пайдалануды жоспарлау
Ауыл шаруашылығына жатпайтын кәсіпорындардың жерді
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
planir zemlep kurs lekcij na kaz yaz 2
| 10.3 Ауыл шаруашылығына жатпайтын кәсіпорындардың жерді
пайдалану ерекшеліктері мен орналасуының кейбір түрлері Жер учаскелерін ірі өнеркәсіптік кәсіпорындар , АЭС, ЖЭС, ГРЭС-ді жерді сақтаудың тиімді тәсілі - ірі өндіріс бірліктерін немесе агломерацияларды құру, олар жалпыға ортақ қосалқы өндірістерді орналастыру болып табылады . Ірі өнеркәсіптік кәсіпорындарды орналастыру кезінде айрықша ерекшеліктер : 1. Жерд i тек тiкелей өндiрiстiк кәсiпорынға ғана емес, сонымен бiрге жер учаскелер iн селоны орналастыруды реттеу үшiн де қамтамасыз ету. 2. Ірі өнеркәсіптік кәсіпорындарға ірі учаскелерді беру және осы жерлерді ауыл шаруашылық айналымнан шығару оларды қолданыстағы шаруа қожалықтарын қайта құруға , олардың мамандануының өзгеруіне және есеп айырысу жүйесін жетілдіруге әкеледі . 3. Ірі өнеркәсіптік кәсіпорындардың орналасуы қоршаған ортаны қорғауды (жер, су және ауаның ластанудан және ластанудан ауаны) толығымен қамтамасыз етуге тиіс , ол қоршаған ортаны қорғау жөніндегі қызметке қосымша қаржы салуды қажет етеді . Шаруашылықаралық басқарудың кешенді міндеттерінің бірі ірі су қоймаларын және олардың аймақтарын құру маңызды болып табылады . Осы мақсат үшін су қоймасының аудандары келесі аймақтарға бөлінеді : 1. Су жайылу аумағы . 2. Су деңгейінің көтерілу аймағы . 3. Жағалауды қайта құру аймағы . 4. Таяз судың аймағы . 5. Жеке жер учаскелерін пайдаланудың ұйымдық -аумақтық жағдайының нашарлау аймағы . ауылшаруашылық өндірісінің шүбәсіз басымдығы тиімсіз шығындардан жерді барынша үнемдеу ауыл шаруашылық емес кәсіпорындардың жерді пайдалану мен қоршаған ортаны қорғауға әсерін толық есепке алу 77 Су қоймаларын қалыптастырудың ерекшеліктеріне байланысты шаруашылықтар мынадай жағдайда болуы мүмкін : 1. Шаруа қожалығының ауыл шаруашылық жерлері толығымен су астында қалады . 2. Жер ішінара су басқан және резервуардың қалыпты жұмысы үшін сол жерлерден кейбір жерлерді кесіп тастау немесе мамандандыруды өзгерту керек . 3. Су қоймаларын қалыптастыру экономиканың орналасуына және жерді дұрыс пайдаланудың пайда болуына теріс әсер етеді . Барлық осы жағдайларда мынадай мәселелерді шешу қажет болады : 4. Ауыл шаруашылығы кәсіпорнының мөлшерін , орналасқан жерін және мамандануын өзгерту мүмкіндігі бар . 5. Бір ферманың бір бөлігін басқа бөліктермен біріктіріп , осы негізде жаңа жерді пайдалану . 6. Бұрынғы жерде экономиканы толығымен жою және қажет болған жағдайда жаңа жерлерді басқа жақтан беру . 7. Жерді пайдалануды қайта құру . Су қоймаларын қалыптастыру және орналастыру жобасын негіздеу мәселелерін шешу әдеттегі әдістермен , басқа ауыл шаруашылығына жатпайтын кәсіпорындар үшін де жүзеге асырылады . Тау -кен өнеркәсібінің кәсіпорындарын құру өте ерекше. Тау-кен жұмыстарын ұйымдастыру үшін қажетті жер телімін беру «тау-кен-байыту» деп аталатын тәртіпте жүзеге асырылады . Тау -кен өнеркәсібінің жер қойнауының құрамында олардың құрамындағы пайдалы қазбалардың кен орындарын өнеркәсіптік игеру үшін жер қойнауының бір бөлігін бөлу болып табылады . Бұл жағдайда жер учаскесi тау-кен бөлiгiнен кей iн белгiленген тәртiппен берiледi. Жер учаскесінің мөлшері мен конфигурациясы тау -кен кәсіпорнының құрылымы мен тау-кен жұмыстарының бөлінуінің параметрлері бойынша анықталады . Шаруааралық шаруашылықты басқарудың ерекшелігі тау -кен кәсіпорындарының сипаты бойынша айқындалады , олар мыналарға тән: 1) уақыт пен кеңістіктегі жерді пайдаланудың динамизмі (тау-кен бөлігіне жаңа жерлерді тарту және бұзылған мемлекеттегі жерлерді босату ); 2) берілген жер учаскелерін пайдаланудың шектеулі мерзімі ; 3) қоршаған ортаға айтарлықтай әсер ету ; 4) тұтынылған жер ресурстарын молайту қажеттілігі (мелиорацияны жүргізу ). Желілік құрылымдарды бөлу кезінде шаруашылықаралық жерді басқару ерекшеліктері (31-сурет) (теміржолдар мен магистральдар, байланыс желілері, құбырлар және т .б.) олар үшін: 1. Жер учаскелерін тұрақты пайдалануға беру. 2. Құрылыс кезеңіне уақытша пайдалануға арналған жер телімін беру. 3. Жерді пайдалану мен пайдаланудың тиімділігіне оң әсер ететін олардың аумақтық орналасуы үшін қолайлы жағдайлар жасау . 78 4. Уақытша пайдалануға берілген орындар олардың бастапқы құнарлылығын қалпына келтіргеннен кейін қайтарылуға жатады . Жерді пайдаланудың нақты түрлерінің бірі - қорықтар, оның негізгі мақсаты - табиғи, табиғи емес, табиғи ортаны сақтау. Олардың жерлері шаруашылықаралық жерді басқару тәртібінде мерзімсіз пайдалануға беріледі . Орналасуы , ауданы, конфигурациясы, шекаралары, жер құрылымы негізінен табиғат резерватының бейінділігіне және оның құрылу мақсаттарына байланысты болады . Қорық аумағы оның мақсатына сәйкес келесі функционалдық аймақтарға бөлінеді : ♦ тұтастай қорық ; ♦ ғылыми зерттеулер ; ♦ шаруашылық кызмет ; ♦ рекреациялық мақсат . жүктеу/скачать 3,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|