Әдебиеттер: №4,№5.
СӨЖ мазмұны: Б.ҚО басты экологиялық потенциалы. Кредит сағат 45 Тақырыбы: Батыс Қазақстан облысындағы басты геоэкологиялық проблемалар.
Семинар мазмұны: 1. Батыс Қазақстан облысындағы басты геоэкологиялық проблемалар.
Әдебиеттер: ОЖСӨЖ мазмұны: Б.Қ.О экологиялық проблемалары.
Әдебиеттер: ,№4,№5.
СӨЖ мазмұны: Қазақстанның басты экологиялық потенциалдары.
3. Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі.
№
Жұмыс түрі
Тапсырманың мақсаты мен мазмұны
Ұсынылатын әдебиеттер
Орындау мерзімі және тапсыру уақыты /аптасы/
Балл
Бақылау түрі
1
Реферат
1.Менің туған өлкем. 2.Литосфераны қорғау. 3.Атмосфераны қорғау 4.БҚО аумағындағы қорықтар. 5.Қазақстан аумағын- дағы қорықтар. 6.БҚО өсімдіктері. 7.Экологияның негізгі мәселелері. 8.БҚО-ның «Қызыл кітапқа» енген өсімдіктер.
1.Фазылов С.Д., Молдахметов З.М., Газалиев А.М. «Қазіргі заманғы жаратылыстану концепциялары» Алматы 2003 2.Мукашев З.А. «Концепция современного естествознания» Алматы.
1-15 апталар
0,6 балдан (СӨЖ тапсыр-масы түрінде беріледі)
ОЖСӨЖ кезінде жауап беру
2
Оппонент болуы
Өсімдіктердің адам өміріндегімаңызы. Өсімдіктерді қорғау (доклад).
Баяндама тақырыбына байланысты
1-15 апталар
0,5 балдан (СӨЖ тапсыр-масы түрінде беріледі)
Оқытушы-мен жүргізіле-тінөздік жұмыс кезінде жауап беруі
3
ОЖСӨЖ тапсырма- ларын орындау /барлығы 15 тапсырма/
Талдау және танымдық қабілеттерін арттыру.
ОЖСӨЖ тақырыбына байланысты
ОЖСӨЖ кестесі бойынша берілген уақыт шеңберінде.
ОЖСӨЖ тақыры-бына байла-нысты /аралық бақылау түрі ретінде/
Тапсырма-лардың орында-луын, сұрақтарға жауап беру қабілетін тексеру
В.Г. Игнатов, А.В. Кокин Экология и экономика природопользование.
12
-
30
жоқ
6.
А.Н. Бродский Жалпы экологияның қысқаша курсы.
12
-
30
жоқ
7.
Г.Н Голубев Геоэкология
10
30
жоқ
Глоссарий.
№
Қазақша
Орысша
Ағылшынша
1
Түтінді тұман
Смог
Smog
2
Бақылау
Наблюдение
Monitor
3
Жақсарту
Улучшать
Reclamation
4
Көлік
Транспорт
Transport
5
Топырақ
Почва
Soil
6
Тоғай
Лес
Forest
7
Су
Вода
Water
8
Шөл
Пустыня
Desert
9
Қорғау
Охрана
Protection
10
Қоршаған орта
Окружающая среда
Environment
11
Өсімдік
Растительнасть
Vegetation
12
Аймақ
Зона
Area
13
Шіркей
Насекомое
Insect
14
Сутегі
Углерод
Carbon
15
Азот
Азот
Nitrogen
16
Өндеу
Обрабатывать
Till
17
Ауыл шаруашылығы
Сельское хозяйство
Agriculture
18
Құрғақшылық
Засуха
Drought
19
Түрі
Вид
View
20
Бұлт
Облако
Cloud
21
Табиғат
Природа
Nature
22
Оттегі
Кислород
Oxygen
23
Өндеу
Обрабатывать
Treat
24
Дымқылдық
Влага
Humidity
5. Дәріс кешені №1 Дәріс Тақырыбы: Геоэкология пәні оның мақсаты мен міндеттері.
Геоэкологияның ғылыми бағыты.
2. Геоэкологияның негізгі мақсаттары.
Мақсаты: Геоэкология ғылымының зерттеу саласына сипаттама беру.
Тірек сөздер: Геоэкология, смог
1. Геоэколгия ғылымының бағыты. Геоэкология география ғылымының тарауы ретінде қарастырылады. Ол табиғи ортаны адамзаттың экологиялық мәселелерін экологиялық тұрғыда қарастырады. Бұл ғылым география мен экология ғылымы тоғысында пайда болып, географиялық бағытта дамыды.
География ғылымында осы бағытты белгілеп көрсету үшін геоэкология терминін басқа, экологиялық география (Исаченко 1994 жылы) және экография (Мильков 1993 ж) атауларын қолданды.
Геоэкология терминін алғаш 1939 жылы ландшафттану синонимі ретінде неміс ғалымы К: Тролл қолданды, сонымен қатар бұл атауға геология пәні де экологиялық-геологиялық мазмұнда қолданды.
Қоршаған ортаның табиғи антропогендік әсерден өзгеруі және оларды экологиялық тұрғыда бағалаумен геоэкология ғылымы айналысады. Геоэкология ғылымы жаңа заманғы география ғылымдарының ішіндегі ең маңыздыларының бірі болып саналады. Геоэкология география яғни табиғат пен қоғам арасындағы проблемалармен ғаламдық , аймақтық және жергілікті масштабта зерттейді.
2. Геоэкологияның негізгі мақсаттары. Геоэкологияның ғаламдық проблемаларына Адамзаттың қарқынды әрекетінен планета бойынша климаттың жылынуы, материктік жамылғы мұздықтар мен таулардағы мұздықтардың еруі салдарынан мұхит суының деңгейінің көтерілуі, азон қабатының жұқаруы, табиғи зоналардың араласып жатуы және т.б жатады.
Геоэкологияның аймақтық проблемалары. Жер шарының жекелегег аймақтарындағы антропогендік әсерден өзгеріске ұшырауы. Мысалы: Арал теңізінің тартылуы, Азов теңізінің экологгиялық жағдайы.
Геоэкологияның жергілікті прблемалары. Жергілікті проблемаларға Сол берілген облысқа, ауданға ғана тән экологиялық мәселелр қарастырылады. Мысалы: Ірі өнеркәсіпті қалаларда смог пайда болуы, ауызсудың жетіспеушілігі, көліктің көбеюіне байланысты экологиялық проблемалардың туындауы және тағы басқа.
Тексеру сұрақтары: Геоэкология ғылымының зерттеу нысаны.
Геоэкология терминін ғылымға енгізген ғалым.
Ғаламдық геоэкологиялық проблемалар.
Аймақтық геоэкологиялық проблемалар.
Қолданылған әдебиеттер:
Г.Н Голубев Геоэкология. Москва, 2006 жыл. 3-5 бет.
А.В Чигаркин Геоэкология иохрана природы Казахстана. Алматы, 2003 жыл 7-11 беттер.
№2 дәріс Тақырыбы: Экосфера мен қоғам арасындағы өзара байланыс.
Дәріс мазмұны:
Экосфера мен қоғам арасындағы байланыс.
Мақсаты: Экосфера мен қоғам арасындағы байланысты зерттеу.
Тірек сөздер: Экосфера, геосфера.
1 Экосфера мен қоғам арасындағы байланыс.
Экосфера геоэкологияның зерттеу обьектісі. Геоэкология – бағыты ғылыми пән аралық. Экосфера мен геосфера жүйелерінің байланысы және қоғам арасындағы байланысты зерттейді. Қазіргі кезеңде геоэкология мен табиғатты пайдалану арасында тығыз байланыс бар. Табиғатты пайдалану – бұл ғылымның негізгі алға қойған мақсаты, қоғамның табиғат ресурстарын қолдануды іске асыру және геоэкологиялық қызмет көрсету болып табылады.
Геоэкология және табиғатты пайдалану бір-бірімен тығыз байланыста. Екеуінің бір-бірінен айырмашылығы: Геоэколгия экосфераның жүйелерін зерттейді, ал табиғатты пайдалану – Экосфера мен оның ресурстарын тиімді пайдалануды жолға қояды.
Адамзаттың табиғаттағы қарқынды әректі соңғы 250 жыл ішінде артты. Экосфераның байлыған есепсіз пайдалану және сұраныстың жылдан-жылғға артуы. Жердің ресурстық қоры таусылып, адамзаттың өмір сүру деңгейін төмендітті. Осыдан ғаламдық экологиялық дағдарыс пайда болды. Бұл процес табиғи және қоғамдық жүйені түгел қамтуда. Яғни бұл процестерге:
Жердің ланшафтысының өзгеруі.
Ғаламдықбиогеохимиялық зат айналамның өзгеруі.
Геосфераның режимі мен ерекшеліктеріндегі өзгерістер.
Биологиялық тірі организмдердің түрінің адамзат әрекетінен ғаламдық азаюы және өзгерістерге ұшырауы.
Экосфераның ресурстық байлығы шектеулі. Бірақ адамның адамның экосфераға деген сұранысы арта түсуде. Экосфераға қоғамдық сұраныстың артуынан, осыдан келіп – ғаламдық эколгияның тоқырауына әкелуде.