Салалас құрмалас сөйлем Салалас құрмалас сөйлем бір-біріне тәуелді емес екі немесе одан
көп жай сөйлемнен тұрады. Жай сөйлемдер
and (- және, - ал), but (- бірақ), as well as ( - сияқты), neither ... nor ( – не … не), not only ...
but also (– ғана емес, сонымен қатар) және т.б. салалас мәнді
жалғаулықтарының көмегімен және оларсыз салалас құрмалас салалас
сөйлемге қосылады.
Салалас мәнді жалғаулықтар арқылы біріккен сөйлемдердің
арасында әдетте үтір қойылады, бірақ
and және
or жалғаулықтарының
алдында, сөйлемдер қысқа болған жағдайда, үтір түсіп қалуы мүмкін.
Жалғаулықсыз біріккен жай сөйлемдер бір-бірінен үтір немесе
нүктелі үтір арқылы бөлінеді:
After dinner he left and she began
washing the dishes.
Түскі астан кейін ол кетіп
қалды,
ал ол ыдыс-аяқ жуа
бастады)
He was not there
but his
friend was.
Ол онда болмады,
бірақ оның
досы болды.
Сабақтас құрмалас сөйлем Сабақтас құрмалас сөйлем басыңқы сөйлемнен (Principal Clause)
және бір немесе бірнеше бағыныңқы сөйлемнен (Subordinate Clauses)
тұрады.
Бағыныңқы сөйлем басыңқы сөйлемге
that (– сондай-ақ), if (- егер), because (- себебі) және т.б. сабақтас мәнді жалғаулықтары және
who (- кім), whose
(- кімнің), when (- қашан), where (
- қайда, куда – қашан) және т.б. жалғаулықты сөздері арқылы қосылуы мүмкін. Сөйлемдер
жалғаулықсыз қосылуы да мүмкін.
Бағыныңқы сөйлемнің негізгі типтері 1.
Шартты сөйлемдер («Шартты сөйлемдер» бөлімін қараңыз).
2.
Түсіндірмелі сөйлемдер