А. С. Киздарбекова Г. Б. Асетова Кәсіпкерлік қҧқық ОҚулық

211 
тҧтынушылардың 
қҧқықтарын 
қорғауды 
жҥзеге 
асыру 
мақсатындағы нормативтік-қҧқықтық актілер жиынтығы. 
3. Бәсекелестікті қҧқықтық реттеу
Нарықтық экономиканың тҥп негізгі қағидаларының бірі – 
еркін бәсеке. Бәсекенің негізгі мазмҧны – тҧтынушы ҥшін кҥрес, 
оның қажеттіліктерін толықтай қанағаттандыру. Экономиканың 
бәсекелестік салалары, мҧндағы нарықтар – технологиялық, 
экономикалық және әлеуметтік себептерге байналысты нарықтық 
кеңістікті ҧйымдастырудың ең лайықты тҥрі кәсіпкерлік іс-әрекет 
субъектілерінің еркін бәсекелі қатынастары болып табылады.
Экономиканың бәсекелестік салаларының негізгі белгілері: 
- кӛптеген дербес субъектілердің – Қазақстанда әрекет ететін 
заңнама аясында қарым-қатынастарын қҧратын тауарлар мен 
қызмет ӛндірушілерінің болуы; 
- қалыптасушы сҧраныс пен ҧсынысты есепке алғандағы 
нарықтық экономика принциптерінің негізінде еркін қалыптасуы 
қамтамасыз етілетін тауарлар мен қызметтерге бағаларды 
толықтай ырықтандыру
49
. 
ҚР «Бәсекелестік туралы» Заңының 6 б. сәйкес 
бәсекелестік
дегеніміз дербес жасаған іс-әрекеттері тиісті тауар нарығындағы 
тауарлар айналысының жалпы жағдайына олардың әрқайсысының 
біржақты ықпал ету мҥмкіндігін тиімді шектейтін нарық 
субъектілерінің жарыспалылығы. 
Бәсекенің негізгі қағидаларына: 
- сайысушылық; 
- адалдық; 
- заңдылық; 
- тҧтынушылардың қҧқықтарын сақтау жатады. 
49
Тотьев К.Ю. Конкуренция и монополии. Правовые аспекты регулирования. - М., 
1996
.
– 43 б. 

212 
Қҧқыққа сыйымсыз артықшылықтарға қол жеткізуге немесе 
оларды беруге бағытталған, сондай-ақ тҧтынушылардың заңды 
қҧқықтарын бҧзатын бәсекелестіктегі кез келген іс-әрекеттер 
жосықсыз бәсекелестік болып табылады. Жосықсыз бәсекеге 
тыйым салынады.
Жосықсыз бәсекелестікке: 
1) тауар таңбаларын, буманы қҧқыққа сыйымсыз пайдалану; 
2) басқа ӛндірушінің тауарын қҧқыққа сыйымсыз пайдалану;
3) бҧйымның сыртқы тҥрін кӛшіріп алу; 
4) нарық субъектісінің беделін тҥсіру;
5) кӛрінеу жалған, жосықсыз және дәйексіз жарнама;
6) мәжбҥрлі ассортиментпен тауар ӛткізу; 
7) сатушыға (ӛнім берушіге) бойкот жасауға шақыру; 
8) сатып алушының (ӛнім берушінің) беделін тҥсіруге шақыру;
9) нарық субъектісін бәсекелеспен шартты бҧзуға шақыру; 
10) сатушының (ӛнім берушінің) қызметкерін сатып алушылық; 
11) сатып алушының қызметкерін сатып алушылық;
12) коммерциялық қҧпия болып табылатын ақпаратты қҧқыққа 
сыйымсыз пайдалану сияқты іс-әрекеттер кіреді.
Экономиканың бәсекелі саласында нарықта ҥстем жағдайға 
ие және ие емес кәсіпкерлік әрекет субъектілері бар. 
Нарықтағы басым, яғни 

жүктеу/скачать 1,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: