А. С. Киздарбекова Г. Б. Асетова Кәсіпкерлік қҧқық ОҚулық
жүктеу/скачать 1,53 Mb. Pdf көрінісі
|
Кыздарбекова-Кәсіпкерлік құқық
| қаржыландыру
шарты (факторинг). Факторинг (ағыл. factor - ) – несиемен байланысты сауда – комиссия операциясының бір тҥрі. Факторинг шарты әртҥрлі қатынастардың кең ауқымын қамтиды. Аталмыш шарт бойынша міндеттемелердің заңды мәнін міндеттемелік қҧқыққа мәлім ақшалай талапты беру (цессия) қҧқығы қалыптастырады. Алайда, ӛзіне заем және несие шарттарының, кейде ӛтемелі қаржылай қызмет кӛрсету шартының элементтерін сийдыратын, факторинг қатынастары оларға қарағанда, кҥрделі және сан қырлы сипатқа ие. Осыған байланысты факторинг шарты бойынша қатынастарға ҚР Азаматтық кодексінің екінші бӛлімінде кӛзделген жеке ережелермен қатар, АК бірінші бӛлімінде анықталған талапты беру бойынша жалпы ережелер де қолданылады, егер, осы шарт туралы арнайы ережелерге және оның негізінде пайда болатын жағдайлардың мәніне қайшы келмесе. Азаматтық заңнамаға сәйкес, ақшалай талапты берiп қаржыландыру шарты бойынша бiр тарап (қаржы агентi) ақшаны басқа тараптың (клиенттiң) билiгiне бередi немесе беруге мiндеттенедi, ал клиент қаржы агентiне клиенттiң (кредит берушiнiң) осы ҥшiншi тҧлғамен (борышкермен) қатынастарынан 185 туындайтын ӛзiнiң ақшалай талабын қаржы агентiне бередi немесе беруге мiндеттенедi (ҚР АК 729 б., 1 т.). Заңды табиғаты бойынша аталмыш шарт консенсуалды, ӛзара және ақылы болып келеді.. Шарттың тараптары болып қаржы агенті (фактор) және клинет танылады. Азаматтық кодекс факторинг шарты бойынша қаржы агенті ретінде қатысатын тҧлғалардың аумағына тікелей шектеу қояды. Олар ретінде тек банктер, ӛзге де кредиттік ҧйымдар, сонымен қатар осы тектес қызметті жҥзеге асыруға рҧқсаты (лицензиясы) бар басқа да коммерциялық ҧйымар ғана бола алады. Ақшалай талапты беріп қаржыландыру шартының субъектілік қҧрамы, шарттың бҧл тҥрі тек кәсіпкерлік айналымда ғана қолданылатынын айқындайды. Факторинг шартты міндеттеме, цессияда кредиторға қҧқық талап міндеттемеге сәйкес тиесілі немесе мәмілеге сәйкес басқа тҧлғаға ауысуы мҥмкін. Цессияда алғашқы борышкердің қҧқықтары жаңа борышкерге қҧқық кӛшкендегідей кӛлемде және сол жағдайда кӛшеді, факторингта агентке берілетін талап қҧқығы әртҥрлі және ол шартта нақты анықталу керек. Цессияда тараптардың арасындағы есеп айырысулар қарыз алғанннан кейін ғана жҥзеге асырылады, ал факторингта қарыз тҧлғадан ақша алмай тҧрып есеп айырысады. жүктеу/скачать 1,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|