А. Соловьева, Б. Ибраимова


Тамақ өнімдеріндегі дәрумендерді сақтау



Pdf көрінісі
бет47/227
Дата08.12.2023
өлшемі5,61 Mb.
#195657
түріОқулық
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   227
Байланысты:
8-сынып биология

Тамақ өнімдеріндегі дәрумендерді сақтау. 
Дәрумендер ағзаға үнемі 
және белгілі бір мөлшерде түсуі керек. Бірақ олардың тамақ құрамындағы 
мөлшері тұрақты емес және ағзаның қажетсінуін әрқашан қамтамасыз 
етпейді. Мысалы, 
А
дәрумені тамақ пісіру кезінде бұзылмайды, бірақ 
көгөністер мен жидектерді ұзақ уақыт сақтау не кептіру кезінде ол 
жо йы лып кетеді. 
С
дәрумені ауамен жанасқан кезде оңай бұзылады. Сондықтан 
көгөністерді пісіру алдында ғана тазалап, турау керек. Қайнаған суға 
салып, қақ пағы жабық ыдыста шамалы уақыт пісіру қажет. Эмаль 
жалатылған ыдыста пісірген дұрыс, себебі металмен жанасқан кезде де С 
дәрумені жойылып кетеді. 
Аспаздық өңдеу кезінде көптеген дәрумендер бұзылып ке теді. Мына-
дай жағдайларды есте сақтау керек: 
1. Тамақты тез пісіру дәрумендердің жақсы сақталуына мүмкіндік 
береді, сондықтан көгөністер мен жидектерді суық суға емес, қайнап 
тұрған суға салу керек. 
2. Тез мұздатқан кезде дәрумендердің көпшілігі сақ талады. 
3. Көгөністер мен жидектерді қуыратын шкафта емес, табиғи 
жағдайда кептірген дұрыс. Бірақ күн сәулесі тікелей түсетін жерде емес, 
жақсы желдетілетін, көлеңке жерде кептіру керек. 
4. Майда еритін дәрумендері бар майларды беті жабық ыдыста сақтау 
керек. 
Ауыр жұмыс істегенде, күйзеліс кезінде, ауырған кезде дәруменді 
қажетсіну артады. Тамақ өнеркәсіп орындарында азық-түлік өнімдері 
мен дайын тамақты дәрумендермен байытады. Ұн, маргарин, сүт


64
өнімдері және т.б. өнімдер осындай өңдеуден өтеді. Авитаминоздың
алдын алу үшін фармацевтикада 
поливитаминдер­
(грек.
­ поли­ –­
көп) 
шығарады.
Дәрумендер,­ гиповитаминоз,­ авитаминоз,­ гипервитаминоз,­
поливитаминдер.
Білу және түсіну:
1. «Дәрумендер» деген түсінікке анықтама беріңдер. Дәру мен дерді кім 
ашты?
2. Дәрумендер қандай топқа бөлінеді? 
қолданылуы:
1. Тамақта дәрумендерді сақтау ережелерін сипаттаңдар. 
2. Дәрумендерді қабылдау және ағза саулығы арасындағы байланысты 
анықтаңдар. 
3. Дәрумендер типі мен құрамында дәрумендер бар азық-түлік өнімдері-
нің қандай байланысы бар? 
Талдау:
1. Ағзаға дәрумендер не үшін керек екенін талдаңдар. 
2. Дәрумендердің түрлері мен құрамында дәрумендер бар азық-тү лік 
өнімдерін сызба түрінде бейнелеңдер. 
3. Қазіргі уақыттағы авитаминоз себептері туралы пікір леріңді айтыңдар. 
Синтез:
1. Дәрумендердің рөлін дәлелдеу үшін зертханалық тышқанға қандай 
эксперименттер жасауға болатынын талқылаңдар. 
2. «Адам өміріндегі дәрумендердің рөлі» деген тақырыпқа эссе жазыңдар. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   227




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет