А. Т. Сағынаев МҰнай мен газдың физикасы және химиясы
Кесте 5.2. Кейбір ілеспе мұнай газдарының құрамы, көлемдік %
жүктеу/скачать 6,98 Mb. Pdf көрінісі
|
S4
- Бұл бет үшін навигация:
- 5.2. Сұйық алкандар
| Кесте 5.2. Кейбір ілеспе мұнай газдарының құрамы, көлемдік %
Кенорындар СН 4 С 2 Н 6 С 3 Н 8 С 4 Н 10 С 5 Н 12 СО 2 H 2 S 𝑁 2 + сирек газдар Туймазинское . . . . Ишимбайское . . . . Ромашкинское . . . Қарашығанақ . . . . Жаңажол . . . . . . . . 41,0 53,6 46,5 68,6 77,7 19,5 14,9 21,4 6,84 8,46 18,3 12,7 14,4 3,38 4,65 6,4 ,7 4,5 1,12 2,04 2,8 2,6 2,2 10,42 1,96 - 0,8 - 5,15 0,83 - 4,0 - 3,69 2,76 12,0 3,7 11,0 0,80 1,60 5.2. Сұйық алкандар Қайнау аралықтары бірдей бензин фракцияларындағы жеке алкандарды зерттеу нәтижесінде көп мөлшерде алдымен қарапайым көмірсутектер, содан кейін метилорынбасқан изомерлердің болатыны белгілі болды. Мысалы, октанның үлесі барлық С 8 изомерлердің 85%, гексанның үлесі барлық С 6 изомерлердің 97% құрайды. Мұнайдан теориялық мүмкін болатын 35 нонандардың 24 изомері, гексанның 5 изомері түгел, 9 гептаннан – 7, 18 октаннан – 16 бөлініп алынды. Әртүрлі мұнайлардың бензиндерін зерттеу нәтижесінде 90% дейін көмірсутектер – алкандар, С 5 – С 6 циклоалкандар және арендер анықталды. Бензиндердің құрамында бірдей көмірсутектер әртүлі мөлшерде таралған. Мұнайдың құрамынан бутаннан ( t қайн 0,5 о С) бастап тритриаконтанға С 33 Н 68 ( t қайн 475 о С) дейінгі барлық қалыпты алкандар анықталған; бұл көмірсутектердің кейбірі 99% таза күйінде бөлініп алынған. Қалыпты алкандардың мұнайдағы мөлшері молекулалық масса өскен сайын азаяды; жоғары гомологтарының мөлшері 0,1%, тіпті одан да аз болады. Мұнайдың құрамында изопреноидты құрлысы бар көмірсутектер анықталған. Алифатты изопреноидтарға политерпендер жатады. Оларды изопреннің полимерлену өнімі ретінде қарастыруға болады: n n = 2-4. Көмірсутектердің бұл типіне 2,6-диметил-, 2,6,10-триметил- және 2,6,10,14-тетраметилалкандар жатады. Мұнайда С 14 -С 20 изопреноидты көмірсутектер болады. Мұнайдағы олардың жалпы мөлшері 1,5-2,0%, жеке көмірсутектердің мөлшері 0,2-0,3%; кейбір мұнайларда пристан (С 19 ) мен фитанның (С 20 ) мөлшері көбірек болады. |