А. Т. Сағынаев МҰнай мен газдың физикасы және химиясы
Кесте 10.1. Кейбір көмірсутектердің әртүрлі температурада түзілуінің
жүктеу/скачать 6,98 Mb. Pdf көрінісі
|
S4
- Бұл бет үшін навигация:
- Сурет 10.1. Гиббс энергиясының температураға тәуелділігі, (а) экзотермиялық және (б) эндотермиялық реакция.
|
Кесте 10.1. Кейбір көмірсутектердің әртүрлі температурада түзілуінің Гиббс энергиясы ∆G˚ түзілу ( кДж/моль) Көмірсутегілер Температура, К 298,16 500 800 1200 Метан Этан Пропан Бутан Изобутан Пентан Гексан Гептан Октан Декан Тетрадекан Этилен Пропилен Бутен-1 Изобутилен Пентен-1 Гексен-1 Гептен-1 Октен-1 Децен-1 Циклопентан Циклогексан Метилциклопентан Бензол Толуол -50,828 -32,898 -23,498 -17,143 -20,928 -8,371 -0,293 8,119 16,532 33,358 66,968 68,146 62,741 71,531 58,095 79,357 87,644 96,057 104,468 121,292 38,633 31,767 35,786 129,900 122,343 -32,817 4,889 34,447 60,857 60,229 90,031 118,446 147,076 175,874 233,507 369,618 80,546 93,965 123,682 112,085 151,601 180,315 209,108 245,439 295,533 122,426 142,603 138,120 164,243 175,004 -2,302 66,633 127,443 185,039 188,852 245,983 305,875 366,024 426,503 547,468 789,423 102,501 145,700 206,974 198,771 266,118 326,554 387,037 447,514 568,472 256,994 317,928 301,063 221,157 260,488 41,039 151,563 255,362 355,096 364,810 458,857 561,322 664,072 767,331 873,802 1386,77 134,317 218,278 321,197 318,351 422,443 525,743 628,992 732,256 938,722 441,279 554,918 423,071 300,476 378,793 116 Кумол Ацетилен Бутадиен-1,3 137,028 209,280 150,722 232,125 197,540 180,189 382,889 180,733 228,029 588,900 159,423 294,236 Барлық эндотермиялық реакциялар үшін температураны шектен артық жоғарылатқанда ( ∆G = 0 кезінде) реакция тепе-теңдігі солдан оңға қарай қарай ығысады. Мұндай реакцияларды жоғары температуралы деп атау керек (10.1, б сурет). Керісінше, гидрлеу, алкилдеу, полимерлену сияқты экзотермиялық реакциялар үшін, температураны шектен артық төмендеткенде ( ∆G = 0 кезінде) олардың термодинамикалық ықтималдығы өседі (10.1, а сурет), оларды төмен температуралы деп атауға болады. Сурет 10.1. Гиббс энергиясының температураға тәуелділігі, (а) экзотермиялық және (б) эндотермиялық реакция. Көлемнің төмендеуімен немесе жоғарылауымен жүретін реакциялар үшін тепе-теңдік күйге температурамен қатар қысым да әсер етеді. ∆G Т қысымға тәуелділігі келесі теңдеумен сипатталады: 0 19,13 lg T G G RT мұндағы ∆G 0 - 101325 Па қысымдағы Гиббс энергиясының өзгерісі. Бұл мәселе Ле-Шателье принципі бойынша шешіледі. Қысымның жоғарылауы гидрлеу, алкилдеу, полимерлену және тағы да басқа да көлемнің төмендеуімен жүретін реакциялардың жүруін қамтамасыз етеді. Керісінше, көлемнің жоғарылауымен жүретін реакциялар үшін (ыдырау, дегидрлеу және т.б.) қысымның төмендеуінен термодинамикалық ықтималдылығы артады. Изомерлену және тағы да басқа көлемнің өзгеруінсіз жүретін реакциялар үшін қысым ∆G және К т мәндеріне әсер етпейді. Сонымен, термодинамикалық анализ қайтымды реакциялардың әртүрлі жағдайлардағы бағытын анықтауға мүмкіндік береді, тепе-теңдік тұрақтысынан келіп шығатын реакция өнімдерінің теориялық тепе-теңдік концентрацияларын есептеуге болады. Бірақ, реакцияны тәжірибе жүзінде жүргізу үшін оның термодинамикалық ықтималдылығы жеткіліксіз. Реакцияның техникалық мақсаттағы жылдамдығы мен процесс барысындағы өзгерісі қажетті дәрежеде болуы тиіс. жүктеу/скачать 6,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|