Абай Құнанбаев қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы Мақсаты



Дата05.11.2016
өлшемі216,4 Kb.
#762
ОҚО, Мақтарал ауданы

Т.Аубакиров жалпы орта мектебі

тарих пәні мұғалімі

Алибекова Тәрбие Қантұрғанқызы

5 сынып Қазақстан тарихынан әңгімелер

Абай Құнанбаев - қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы

Мақсаты: Білімділік: қазақ елінің ұлы ақыны әрі ойшылы Абай Құнанбаевтың өмірі,шығармашылық жолдары,қазақ әдебиетіне сіңірген еңбегі жайында білім беру.Абайдың қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы екеніне оқушылардың көзін жеткізу.

Дамытушылық: Абайдың еңбектерін насихаттау арқылы шығармашылық дағдыларын қалыптастыру.

Тәрбиелік: Тарихи тұлғалар өміріне қызығушылығын ояту,өнегелі істерінен үлгі алуға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Аралас

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың жаңа технологиясы: Интерактивтітоппен жұмыс

Сабақта қолданатын әдістер:СТО технологиясы әдістері,слайдтармен жұмыс,тест,венн диаграммасы,ойын

Көрнекілігі: Қазақстанның әкімшілік картасы,интерактивті тақта,суреттер,слайдтар,венн диаграммсы,тест,Абайдың шығармаларының топтамалары

Пәнаралық байланыс:Әдебиет,музыка,сурет

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру

1. Оқушылармен амандасу,түгендеу. (психологиялық дайындық)

2. Оқушылардың назарын сабаққа аудару

3. Оқушыларды топтарға бөліп отырғызу; І-топ "Абай", ІІ- топ "Шоқан"



1. Психологиялық дайындық

Қуаныш бүгін ерекше,Шуағын шашып тұр әлем

Білімнің түскен жолына,Достарым саған мың сәлем

Ендеше,тілек тілейік,Баршамыз ізгі ниетпен

Тарихтың зерттеп қойнауын,Жетейік биік белеске

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау

1. Сәйкестендіру тесті (Слайд №1)



Сұрақтар



Жауаптары

1

Шоқанның шын аты

А

Абылай

2

Шоқан дүниеге келген бекініс

В

Сібір кадет корпусы

3

Шоқан кімнің ұрпағы

С

Мұхаммед Ханафия

4

Шоқанның әжесі

Д

Құсмұрын

5

Шоқан Омбыда оқыды

Е

1835 - 1865 жж

6

Шоқан өмір сүрген кезең

Ж

Айғаным

2. Сандар сөйлейді (Слайд №2)

Жылдар

Негізгі оқиғалар

1835ж




1847 ж




1853 ж




1858 - 1859 жж




1859 - 1861 жж




1865 ж




3. Бәйге ойыны "Шоқан - ұлы ғалым" (Слайд №3)

- Шоқанның туып- өскен жері?

- Шоқан қағазға түсірген қырғыз жыры?

- Шоқан танысып дос болған орыс жазушысы?

- Шоқанның әкесінің аты кім?

- Шоқан Омбыда оқыған жылдар?

- Шоқанды әлемге әйгілі еткен саяхаты?

ІІІ. Қызығушылықтарын ояту

Бүгінгі жаңа сабағымызды Абай туралы шабытты жыр төккен алып ақын Жамбылдың өлеңімен бастағанды жөн көрдім.Интерактивті тақтадан Абайдың суретін көрсете отырып,Жамбылдың өлеңін жатқа айту.

Мына тұрған Абайдың суреті ме?

Өлең сөздің ұқсаған құдіретіне.

Ақыл,қайрат,білімді тең ұстаған,

Өр Абайдың төтеген кім бетіне?



ІУ.Мағынаны тану.

Жаңа сабақтың жоспары бойынша тақырыпты интерактивті тақтадан слайдтарды көрсете отырып баяндау.



1.Абайдың өмірі,қызметі (слайд №4)

Абай Құнанбаев 1845 жылы бұрынғы Семей уезі,Шыңғыс болысында дүниеге келген.

Абай Құнанбаев (1845 - 1904) - ақын,жазушы,қоғам қайраткері,қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы.Орыс және Еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартқан.

Семей қаласындағы Гоголь кітапханасына келіп,орыс,Батыс классиктерінің шығармаларын өз бетінше ізденіп оқыған.



2. Абайдың әкесі - Құнанбай (слайд №5)

Абайдың әкесі - Құнанбай.

Құнанбай Өскенбайұлы 1804 жылы дүниеге келген.

Ол халық арасында өте беделді,абыройлы, Тобықты руының көсемі,белді би әрі шешен болған.

Ол 81 жыл ғұмыр кешкен.

Құнанбай ел ішінде қажы атанған.

Семей өңірінде Құнанбай қажының мешіті орналасқан.

3. Абайдың әжесі - Зере,анасы - Ұлжан (слайд №6)

Азан шақырып қойған аты - Ибраһим.

Әжесі Зере сүйкімді немересін Абай, яғни сүйкімді деп еркелеткен. Осыдан кейін ел арсында аты аталмай, А б а й атанып кеткен.

Анасы Ұлжан-ұстамды,мейірімі мен адамгершілігі мол дана кісі болған.Абайдың парасатты азамат болып қалыптасуында әжесі Зере мен анасы Ұлжан көп еібек сіңірген



4. Абайдың ел басқару ісіне араласуы (слайд №7)

Әкесі Құнанбай Абайдың Семей медресесіндегі оқуын бітіртпей ауылына алып кетіп,ел басқару ісіне араластыруды ойлайды.

Абай ел басқару ісінле жүріп жанына қарапайым да талантты жастарды жинайды.

5. Абайдың білім алуы (слайд №8)

Абай алғашқы білімін ауыл мектебінде алады.

Әкесі Құнанбай он жасар Абайды Семейдегі Ахмет Риза медресесіне оқуға береді.

Мұнда ол басқалардан алғырлығы,зеректігі мен ерекше көзге түседі.

Шығыстың Науаи,Низами,Фирдоуси сияқты ақындарының шығармаларын құнығып оқиды.

Медреседе шығыс халықтарының араб,парсы шағатай тілдерін меңгереді



6. Абай - ұлы ойшыл (слайд №9)

Ұлы Абай қарапайым пенделерше бір күн немесе жылдар ауыл-аймағын ойлап ғана толғанбайды.

Ол өткен заманалар мен болашақ дәуірлерге, тек қазақ қоғамына емес, күллі адамзат қоғамына ортақ рухани заңдылықтарға көз жібереді.

7. Абай және орыс әдебиеті (слайд №10)

Семейде танысқан орыс зиялыларымен байланысын үзбей,Семейде үйренген орыс тілін одан әрі өздігінен дамытады.

Абай орыстың А.С.Пушкин,М.Ю.Лермонтов,М.Е.Салтыков-Щедрин,Лев Толстой шығармаларын ана тіліне аударады.

Ол Пушкиннің "Евгений Онегин" шығармасынан "Татьянаның хаты" өлеңін қазақ тіліне аударып,ән шығарған.



8. Абай - сазгер (слайд №11)

Абай әндері: "Көзімнің қарасы", "Айттым,сәлем,Қаламқас", "Сегізаяқ", "Қор болды жаным", "Татьчнаның хаты", . . . т. б.

9. Абайдың күйлері (сдайд №12) "Ұйықтап жатқан көңілді ән оятар"

Абай күйлері: "Торы жорға", "Май түні", "Абай желдірмесі".

10. Абай - ұлы ақын,қазақ жазба әдебиетін негізін салушы

У. "Өлең - сөздің патшасы,сөз сарасы": Топтардың Абай өлеңдерінен сайысы.



  • Ғылым таппаймақтанба

  • Интернаттаоқып жүр

  • Пайдаойлама, ар ойла

  • Жасымдағылым бар депескермедім

  • Әсемпаз болмаәрнеге

  • Жазғытұры

  • Жаз

  • Күз

  • Қыс

  • Желсізтүнде жарық айҚансонарда бүркітші шығады аңға

  • Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы

  • Мен жазбаймынөлеңді ермекүшін

  • Кұлақтан кіріп, бойдыалар

  • Өзгеге, көңілім, тоярсың

  • Қараша, желтоқсан мен солбір-екі ай

  • Біреудің кісісіөлсе, қаралы ол

  • Білімдіденшыққан сөз

  • Қақтаған ақ күмістей кең маңдайлы

  • Сап, сап, көңілім, сап, көңілім



  • УІ. "Ойашар" сәйкестендіру (слайд №13)



    • Сұрақтары



    • Жауаптары

    • 1

    • Абайдың дүниеге келген жері

    • А

    • Семей

    • 2

    • В

    • А.С.Пушкин

    • 3

    • Абайдың анасының есімі

    • С

    • Шәкәрім Құдайбердіұлы

    • 4

    • Абай білім алған Ахмет Риза медресесі қай жерде?

    • Д

    • Шыңғыстауда

    • 5

    • Абай аударма жасап,ән шығарған "Евгений Онегин" қайсы орыс ақынының шығармасы?

    • Е

    • Ибраһим

    • 6

    • Абайдың талантты шәкіорті

    • Ж

    • Ұлжан



  • УІІ. "Менің білім деңгейім"

  • 1.Тест

  • 1. Абай туған жер?

  • а) Семей в) Қарқаралы с) Қостанай д) Өскемен

  • 2. Абай Семей қаласында білім алған оқу орны:

  • а) мешіт в) мектеп с) медресе д) интернат

  • 3. Абай орыс,Батыс классиктерінің шығармаларын оқып үйренген Семей қаласындағы кітапхана:

  • а) Пушкин атындағы в) Гоголь атындағы с) Долгополов атындағы д)Гросс атындағы

  • 4. Абай жастарға елді қараңғылықтан шығарар,өркениетке жеткізер жалғыз жол деп түсіндірді:

  • а) денсаулықты в) байлықты с) атақ-мансапты д) оқу-білімді

  • 2. Толықтыру тесті

  • 1. Абай Құнанбаев 1845 жылы қазіргі -------------------- --------------- облысының ------------------ өлкесінде дүниеге келген.

  • 2. Абайдың әкесі ---------------- ------------- руының басшысы,округтің аға сұлтаны қызметтерін атқарған.

  • 3. Абайдың зерек болып өсуіне әжесі ------------- мен шешесі ---------------ның әсері мол болған.

  • 4. Абай Семейдегі ------------- ----------- медресесінде оқып,шығыс халықтарынан --------,-------------.және ----------- тілдерін меңгерді.

  • ІХ.Сабақты бекіту. Венн диаграммасы
    Абай

    Ұлы ақын


    кемеңгер ойшыл

    сазгер


    аудармашы

    заңгер


    Ұқсастығы

    ағартушы


    халық қамқоршысы

    дүние жүзіне қазақ халқын танытуы ғалым





  • Шоқан

    әскери маман

    саяхатшы

    ғалым


    тарихшы

    әдебиетші



    зерттеуші,полиглот,


















  • Х. Қорытындылау "Әлем зиядылары Абай туралы"

  • -Абай Құнанбаев - өз талантының тереңдігі мен үлкендігіне қарай әр дәуірдің адамы.. .

  • Абай — адамзаттық өркениет тарихындағы ұлы тұлға. Абай — қазақтың ғана емес, адамзаттың ақыны.

  • Федерико Майор, ақын, ЮНЕСКО-ның бас директоры

  • - Абайды таныту арқылы біз әлемге Қазақ елін танытамыз.Абай әрқашан біздің ұлттық ұранымыз болуға тиіс. Н.Ә.Назарбаев.

  • Абай есімі Алматы Ұлттық Университетіне,Мемлекеттік опера және балет театрына берілген.

  • Ұлы ақын құрметіне Қазақстан мен Ресейде ескерткіштер орнатылған.

  • Ұлы ақынның 150 жылдық мерейтойы 1995 жылы дүниежүзілік ЮНЕСКО көлемінде атап өтілді.

  • ХІ. Бағалау

  • Оқушыны бағалау парағы

  • ХІІ. Үйге тапсырма: 37 тақырыпты оқу.Хронологиялық кесте құру.

  • Эссе жазу: " Абай — қазақтың ғана емес, адамзаттың ақыны"





































  • Мақтарал ауданы

  • "Т.Аубакиров атындағы жалпы орта мектебі"





  • Ашық сабақ тақырыбы:







  • 5 "а" сыныбы



  • Дайындаған тарих пәні мұғалімі: Алибекова Тәрбие











Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет