құмарлық бірдей болмайды, екі қорқыныш, екі қайғы - олар да бірдей
болмайды. Мұндай екі нәрсені бірдей болады деп айтуға мүмкін емес.
Олай
болғанда, қай адамның көңілінде дүние қайғысы, дүние қуанышы
ахирет қайғысынан, ахирет қуанышынан артық болса - мұсылман емес.
Енді ойлап қарай бер, біздің қазақ та мұсылман екен! Егерде екі нәрсе кез
болса, бірі ахиретке керекті, бірі осы дүниеде керекті, бірін алса, бірі
тимейтұғын болса, сонда
біреу ахиретке керектіні алмай, екінші бір кез
келгенде алармын деп, жоқ, егер кез болмайтұғын болса, кең құдай өзі
кеңшілікпенен
кешіреді дағы, мына кезі келіп тұрғанда мұны жіберіп
болмас деп, дүниеге керектіні алса, енді ол кісі жанын берсе ахиретті
дүниеге сатқаным жоқ деп, нануға бола ма?
Адам баласына адам баласының бәрі - дос. Не үшін десең, дүниеде
жүргенде туысың, өсуің, тоюың, ашығуың, қайғың, қазаң, дене бітімің,
шыққан жерің,
бармақ жерің - бәрі бірдей, ахиретке қарай өлуің, көрге
кіруің, шіруің, көрден махшарда сұралуың - бәрі бірдей, екі дүниенің
қайғысына, пәлесіне қаупің, екі дүниенің
жақсылығына рахатың - бәрі
бірдей екен. Бес күндік өмірің бар ма, жоқ па?.. Біріңе-бірің қонақ екенсің,
өзің дүниеге де қонақ екенсің, біреудің білгендігіне білместігін таластырып,
біреудің бағына, малына күндестік қылып, я көрсеқызарлық қылып, көз
алартыспақ лайық па? Тілеуді құдайдан тілемей, пендеден тілеп, өз
бетімен еңбегімді жандыр демей, пәленшенікін әпер демек - ол құдайға
айтарлық сөз бе? Құдай біреу үшін біреуге жәбір қылуына не лайығы бар?
Екі ауыз сөздің басын қосарлық не ақылы жоқ, не ғылымы жоқ бола тұра,
өзімдікін жөн қыламын деп, құр «ой, тәңір-ай!» деп таласа бергеннің несі
сөз? Оның несі адам?
1896
Достарыңызбен бөлісу: