28
қуаттылығы 30-40 см ге дейін жетеді. Тіпті, бүтін алқаптарға қарағанда
суармалы егісті топырақта ол айтарлықтай көп таралған. Жер асты суларының
өте жақын орналасуы кезінде, төменгі горизонттар батпақтанған түрде болады.
Зерттеліп отырған топырақтың түзілуі үшін өсімдік жамылғысының да
маңызы зор. Тәжірибе ауданында жыртылмайтын
жерлердегі табиғи өсімдік
жамылғысы негізінен түрлі шөпті-дәнді және жусанды-эфемерлі құрамалы
болып келеді, жер отының көптеген түрлері табылады және күрделігүлділердің
көпшілігі, негізінен жусандар мен эфемерлер.
Топырақ анализіКазЖжЖШ ҒЗИ-ның, топырақтану және агрохимия
зертханасында жүргізілді.
Суреттеліп отырған топырақтың гранулометриялық
құрамы бойынша
ауыр сазды, ірішаңды топыраққа жатады (1-кесте). Бөлшектері 3мм-ден ірі.
Диаметрі бойынша көп жағдайда кездеспейді. Ірі құмды бөлшектердің құрамы
да аз. Оларды пішіні бойынша үйлестірудің нақты заңдылығы жоқ. Ірі шаң
көптеп кездеседі. Лайлы фракцияны пішіні бойынша үйлестіру ортаңғы және
төменгі қабат топырақтарында майда бөліктердің басымдылығының
айтарлықтай жоғары екендігін көрсетеді.
Кесте 1- Шалғынды қара-қоңыр топырақтың гранулометриялық құрамы
Тереңдігі,
см
% бөлшектердің саны, диаметрі-мм.
>3
3-1
1-
0,25
0,25-
0,05
0,05-
0,01
0,01-
0,005
0,005-
0,001
<0,001 <0,01
0-10
-
0,99
4,78
10,35 37,17 14,72 12,34 19,65
46,71
10-20
-
0,50
4,48
9,07
39,00 14,72 12,04 20,19
46,95
40-50
-
0,55
7,90
4,16
38,01 12,24 21,71 15,43
49,38
70-80
-
0,45
2,99
9,68
31,61 13,89 15,15 26,23
55,27
100-110
-
0,61
3,48
9,44
35,50 11,10 12,75 27,15
50,97
140-150
-
2,81
14,09 11,73 30,90 16,36 6,73
17,38
40,47
Гранулометриялық құрамы ауыр
топырақ физикалық құрамының
жағымсыз қасиетінің тууына себепші болады: ылғалды кезінде жабысқақтығы,
кебу кезінде нығыздалуы және қатаюы, егістік бетінің кесектенуі, мұның
барлығы жерді аудару кезінде үлкен қиындық тудырады.
Кесте 2-Зерттелген алқап топырақтарының агрохимиялық сипаттамасы
Қабат
Үлгі
алынған
тереңдік,
см
Агрохимиялық көрсеткіштер
Жалпы мөлшері,%
Жылжымалы формалар,
мг \ кг топырақта
Гумус
Азот
Фосфор N
л.г.
Р
2
О
5
К
2
О
А
пах
0-25
4,58
0,258
0,211
137
22
308
В
1
25-46
4,67
0,248
0,205
109
13
293
В
2
46-58
3,25
0,214
0,158
78
13
275
ВС
58-76
1,86
0,117
0,135
63
15
269
29
Егістік
қабаттағы, гумустың тереңдеген сайын азаятын мөлшері 4,5%
құрайды. Валды азоттың және валды фосфордың мөлшері жоғары – 0,258 және
0,211% сәйкесінше. Тәжірибе аймақтағы топырақта қоректік элемент ретінде
азотпен (137мг\кг N
k7u7
) және орта-ауыспалы калиймен қол жетімді мөлшерде
қамтамасыздандырылған. Жылжымалы фосфордың мөлшері төмен – 1кг
топырақта 22 мг. Сонымен, зерттелген шалғынды-қоңыр топырақ өзінің
потенциалды
құнарлылығымен, жеміс дақылдарының көшеттерін өсіруге өте
қолайлы. Өнімділікті арттыру үшін, өсімдікті қоректік элементтермен байыту
үшін және суару тәртібін толықтыру үшін бұл топырақтарға көңіл бөлу
керек.Осылайша, тәжірибелік алаңның топырақ-климаттық
жағдайлары жеміс
көшеттерін өсіру үшін қолайлы
Достарыңызбен бөлісу: