Абсатарова дамира амировна
жүктеу/скачать 7,76 Mb. Pdf көрінісі
|
Диссертация.
|
Arachnida Кенелер - Aсаrina . Өрмекші кенелер- Tetranychidae Кәдімгі өрмекші кене- Tetranychus urticae Қызғылт қоңыр кенесі- Bryobia redikorzevi Reck . Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Теңқанаттыл ар- Homoptera Бүкірлер- Membracidae Буйволовид тәрізді цикадка - Stictocephala bubalus F . 5- кестенің жалғасы 1 2 3 4 5 Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Теңқанаттыл ар- Homoptera Цикадкалар Cicadellidae Жасыл цикадка Cicadella viridis Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Теңқанаттыл ар- Homoptera Жапырақ бүргілілер Psyllid ae Алма бүргешіркейі Psylla mali Schmdbg Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер Pter ygota Теңқанаттыл ар- Homoptera Нағыз бітелер Aphidinea Жасыл алма бітесі - Aphis pomi Deg . Қызыл қан бітесі- Eriosoma lanigeruм Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Теңқанаттыл ар- Homoptera Қалқаншалы сымырлар- Diaspididae Калифорниялық сымыр - Quadraspidiotus perniciosus Comst. Үтір тәрізді алма сымыры Lepidosaphes ulmi Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Қаттықанатт ылар- Coleoptera Тақтамұртты қоңыздар- Scarabaeidae, Батыстық зауза қоңызы — Melolontha melolontha (L.) Шығыстық зауза қоңызы— Melolontha hippocastani F Қола қоңызы- Tropinota hirta Жемістік шелқабық жегіші- Scolytus mali Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Қаттықанатт ылар- Coleoptera Шыртылдақ қоңыздар Elateridae Жалпақ шыртылдақ қоңыз- SelatosomuslatusF. Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Қаттықанатт ылар- Coleoptera Қара денелілер- Tenebrionidae Құмның шабан қоңызы- Opatrum sabulosum L . Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Қаттықанатт ылар- Coleoptera Бұрағыш бізтұмсық - Attelabidae Гүл жегіш бізтұмсық- Coenorrhinus Гүл жегіш қоңыз Rhynchites bacchus L..pauxillus Germ. Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Қаттықанатт ылар- Coleoptera Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Қаттықанатт ылар- Coleoptera Бізтұмсықты қоңыздар- Curculionidae Бүршік бізтұмсығы Sciaphobus sgualidus Gyll Сұр бізтұмсық -Tanymecuspalliatus Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер – Pterygota Жартылайқат ты канаттылар- Hemiptera Нағыз қалқаншалылар- Pentatomidae Жидек қандаласы- Dolycoris baccarum Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Қабыршаққа наттылар- Lepidоpter Көбелектер – Noctuidae Пирамидалық көбелек - Amphipyra pyramidea L 5- кестенің жалғасы 1 2 3 4 5 Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер – Pterygota Қабыршаққа наттылар- Lepidоpter Жапырақ ширатқыш көбелектер Tortricidae Бүршік жапырақ ширатқыш көбелек Spilonota ocellana Раушан гүлділердің жапырақ ширатқышы- Archips rosana Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Қабыршаққа наттылар- Lepidоpter Мүр көбелектері- Geometridae Қыс мүркөбелегі Operophtera brumata Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Қабыршаққа наттылар- Lepidоpter Шұбар күйе көбелегі Lithocolletidae Жапырақ асты үңгі күйе көбелегі Lithocolletis pyrifoliella Grsm. Жапырақ асты үңгі жеміс күйе көбелегі Lithocolletis corylifoliella Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер – Pterygota Қабыршаққа наттылар- Lepidоpter Шеңберлі күйе көбелек - Gemiostomidae . Долананның шеңберлі күйе көбелегі Gemiostoma scitella L Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Қабыршаққа наттылар- Lepidоpter Бұйра көбелек- Lymantriinae Шалқан көбелегі- Euproctis chrysorrhoea L . Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер Pter ygota Қабыршаққа наттылар- Lepidоpter Ақ көбелектер - Pieridae Долана көбелегі- Aporia crataegi Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Қабыршаққа наттылар- Lepidоpter Мөлдір қанатты көбелектер- Aegeriidae Алманың мөлдір қанаты- Synanthedon myopaeformis Bk Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер - Pterygota Қос қанаттылар - Diptera Масалар- Cecidomyiidae Бүршік масасы Thomasiniana oculiperda Rubs Алма көшеттіктерін зақымдайтын зиянкес бөжектер тобының тізімі 6 бағанадан тұрады: 1-ші бағанада зиянкестердің классқа бөліну реті; 2-ші класс тармағы; 3ші – зиянкесердің отрядқа бөлініуі; 4-ші – туыстар атауы; 5-ші – туыстасқа жататын түрлердің атауы. Кестеде көрсетілгендей, жүргізілген мониторинг барысында алма көшеттерінің вегетативті мүшелерімен қоректенетің фитофагтардың 21 туыстасының, 32 түрі және олардың энтомофагтарының 9 туыстасының, 12, акарифагтардың 2 туысына жататын 2 түрі тіркелді. Атап айтқанда, өрмекші кенелер (Tetranychidae) туысының -2 түрі:кәдімгі өрмекші кене (Tetranychus urticae), қызғылт қоңыр кенесі (Bryobia redikorzevi Reck);Бүкірлер (Membracidae) туысының -1 түрі: буйволовид тәрізді цикадка (Stictocephala bubalus F.);Цикадкалар (Cicadellidae) туысының-1 түрі: жасыл цикадка (Cicadella viridis); Жапырақ бүргілілер (Psyllidae) туысының -1 түрі:алма бүргешіркейі (Psylla mali Schmdbg); Нағыз бітелер (Aphidinea) туысының - 2 түрі: жасыл алма бітесі (Aphis pomi Deg), қызыл қан бітесі (Eriosoma lanigeruм); Қалқаншалы сымырлар (Diaspididae) туысының -2 түрі: калифорниялық сымыр (Quadraspidiotus perniciosus Comst.), үтір тәрізді алма сымыры (Lepidosaphes ulmi); Тақтамұртты қоңыздар (Scarabaeidae) туысының -4 түрі: батыстық зауза қоңызы (Melolontha melolontha (L.)), шығыстық зауза қоңызы (Melolontha hippocastani F),қола қоңызы (Tropinota hirta), жемістік шелқабық жегіші (Scolytus mali); Шыртылдақ қоңыздар (Elateridae) туысының -1 түрі: Жалпақ шыртылдақ қоңыз (Selatosomus latus F.); Қара денелілер (Tenebrionidae) туысының -1 түрі: құмның шабан қоңызы (Opatrum sabulosum L.); Бұрағыш бізтұмсық (Attelabidae) туысының- 2 түрі: гүл жегіш бізтұмсық (Coenorrhinus), гүл жегіш қоңыз (Rhynchites bacchus L..pauxillus Germ.); Бізтұмсықты қоңыздар (Curculionidae) туысының -2 түрі: бүршік бізтұмсығы (Sciaphobus sgualidus Gyll ), сұр бізтұмсық (Tanymecus palliatus): Нағыз қалқаншалылар (Pentatomidae) туысының- 1түрі: жидек қандаласы (Dolycoris baccarum): Көбелектер (Noctuidae) туысының -1 түрі: пирамидалық көбелек –( Amphipyra pyramidea L) : Жапырақ ширатқыш көбелектер ( Tortricidae) туысының-2 түрі : бүршік жапырақ ширатқыш көбелек ( Spilonota ocellana), раушан гүлділердің жапырақ ширатқышы ( Archips rosana):Мүр көбелектер ( Geometridae) туысының – 1 түрі:қыс мүркөбелегі ( Operophtera brumata):Шұбар күйе көбелегі (Lithocolletidae) туысының- 2 түрі:жапырақ асты үңгі күйе көбелегі (Lithocolletis pyrifoliella Grsm.), жапырақ асты үңгі жеміс күйе көбелегі (Lithocolletis corylifoliella); Шеңберлі күйе көбелек ( Gemiostomidae) туысының - 2 түрі: долананның шеңберлі күйе көбелегі ( Gemiostoma scitella L), алманың миналаушы күйесі ( Lyonetia clerсkella L ) ; Бұйра көбелек (Lymantriinae) туысының -1 түрі: шалқан көбелегі ( Euproctis chrysorrhoea L .) ; Ақ көбелектер (Pieridae) туысының -1 түрі : долана көбелегі (Aporia crataegi);Мөлдір қанатты көбелектер ( Aegeriidae) туысының -1 түрі: а лманың мөлдір қанаты (Synanthedon myopaeformis Bk); Масалар ( Cecidomyiidae) туысының -1 түрі:бүршік масасы (Thomasiniana oculiperda Rubs) Кесте 6 - Қазақстанның Оңтүстік және оңтүстік шығыс жағдайындағы алма көшеттіктерінде кездесетін энтомофагтар мен акарифагтардың түр құрамы Класс Класс тармағы Отряд Туыс Түр Акарифагтар Өрмектәрізділ ер– Arachnida Кенелер - Aсаrina . Стигмаидтер Stigmaedae Алманың зетцелиясы Zetzelia mali Ewing Анистииды - Anystidae Жидек анистисі - Anystis baccarum L . Жыртқыш энтомофагтар Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер Pterygota Жартылайқатты канаттылар Hemiptera Ұнтақ жыртқыш кенелер Anthocoridae Кәдімгі антокорис – Anthocoris nemorum L Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер Pterygota Қаттықанаттылар Coleoptera Қанқыздары. Coccinellidae Екінүктелі қанқызы Adalia bipunctata Жетінүктелі қанқызы Coccinella septempunctata Он төрт нүктелі қан қызы Propylea quatuordecimpunctata 6- кестенің жалғасы 1 2 3 4 5 Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер Pterygota Торлықанаттылар Neuroptera Алтынкөзділер Chrys opidae Кәдімгі алтынкөз Chrysoperla carnea Алтынкөз Chrysopa perla L . Паразитті энтомофагтар Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер Pterygota Жарғаққанаттылар Hymenoptera Кәдімгі трихограмма Trichogramma evanescens Трихограмматидтер Trichogrammatidae Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер Pterygota Жарғаққанаттылар Hymenoptera Браконидтер Braconidae Ақкөбелекті шаншар апантелес Apanteles glomeratus L Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер Pterygota Жарғаққанаттылар Hymenoptera Нағыз шаншарлар Ichneumonidae Трахома Trichomma enecalatorRоssi. Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер Pteryg ota Жарғаққанаттылар Hymenoptera Афелинидтер Aphelinidae Афелинус -Aphelinus mali Haid. Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер Pteryg ota Жарғаққанаттылар Hymenoptera Тахин шыбынының блонделиясы Blondelia nigripesFll. Тахиндер- Tachinidae Бөжектер - Insеcta Қанатты бөжектер Pteryg ota Қосқанаттылар Diptera Ызылдақ шыбындар Syrphidae Сирфтер, ызылдақ шыбындар – Syrphus Сондай -ақ Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік шығыс облыстарында жүргізілген фитосанитарлық мониторинг барысында, алма көшеттіктерінде кездесетін фитофагтардың табиғи жаулары энтомофагтар мен акарифагтардың түр құрамы да анықталды. Атап айтсақ, акарифагтардың 2 туыстасының 2 түрі , жыртқыш энтомофагтардың 3 туыстасының 6 түрі, паразитті энтомофагтардың 6 туыстасының 6 түрі тіркелді. Қорыта айтқанда: 2015-2017 жылдары Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік –шығыс жағдайындажүргізілген зерттеулердің нәтижесінде алма көшеттіктеріне зиян келтіретін бөжектердің 21 туыстасына жататын 32 түрі және олардың энтомофагтарының 9 туыстасына жататын 10 түрі тіркелді.[133]. жүктеу/скачать 7,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|