Адамзат өміріндегі туристік қызмет және оның әлеуметтік функциялары. Дәрістің мақсаты

1. 
   "Туризм" терминінің шығу тарихы
   
2. 
   Әлеуметтік функцияларға талдау
   

Халықаралық туризмтануда туризмді әлеуметтік феномен деп атайды. Әлеуметтік (лат. socialis-қоғамдық) - қоғам өміріне қатысты. Феномен бірнеше (нем . phanomen-бұл мағынада түсіндіріледі:

1) философиялық ұғым, сезімдік таным тәжірибесінде берілген құбылыстың синонимі;

2) ерекше, сирек құбылыс; ерекше факт, адам.

"Туризм" терминінің негізгі сөзі "тур" деген француз сөзі болды, ол аудармада "серуендеу", "Сапар"деген мағынаны білдіреді. Қазіргі уақытта халықаралық туризмде "тур" сөзі алдын ала жоспарланған параметрлермен туристік саяхатты білдіреді.

"Туризмнің" қазіргі энциклопедиялық ұғымы- бос уақыттағы (демалыс, демалыс және т. б.) саяхат (сапар, жорық); белсенді демалыс түрі, сауығу, таным, тұлғаның рухани және әлеуметтік дамуы. Халықаралық практикада туристерге табыс мақсатынан басқа кез келген мақсатпен уақытша және ерікті түрде тұрғылықты жерін ауыстырған барлық тұлғалар жатады.

1974 жылғы мәлімет бойынша БҰҰ туризмді тұрғылықты жері мен жұмыс орнын ауыстырумен, демалыс мақсатында саяхатпен, ғылыми, іскерлік және мәдени кездесулерге қатысумен байланысты емес халықтың қозғалыс түрлері ретінде анықтады.

Қазіргі уақытта Дүниежүзілік туристік ұйымның мамандары "туризм" ұғымын демалыс мақсатында, іскерлік және өзге де мақсаттарда қатарынан бір жылдан аспайтын кезең ішінде олардың әдеттегі ортасынан тыс жерлерде саяхаттайтын және онда болуын жүзеге асыратын тұлғалардың қызметі ретінде анықтайды.

Туризмнің басты әлеуметтік мақсаты адам өмірінің ұзақтығын арттыру және сапасын жақсарту болып табылады. Табиғатпен және жаңа адамдармен кездесулер мен қуанышты қарым-қатынас туризмнің басты әлеуметтік құндылығы болып табылады. Өйткені адам қоғамының жоғары идеалы-бұл ақылға қонымды қажеттіліктері қанағаттанған адамдардың қарым-қатынас формаларының өндірісі.

Теорияда туристік қызмет ішкі және халықаралық туризмге бөлінеді. Ішкі туризм деп аталған елде тұрақты тұратын тұлғалардың ел ішіндегі саяхат деп аталады. Халықаралық туризм деп басқа елден келген немесе басқа елге баратын туристер түрін айтады. Бұл ретте келу туризмі ел шегіндегі осы елде тұрақты тұратын адамдардың саяхаты деп аталады, ал шығу туризмі қандай да бір елде тұрақты тұратын адамдардың басқа елге саяхаты деп аталады.

Халықаралық туристер тұрақты тұратын елден тыс саяхат жасайтын және ДСҰ статистикасында ескерілетін азаматтарды атайды. ДСҰ статистикасына сәйкес 1994 жылы әлемде 528,4 млн.халықаралық туристер саяхат жасады; 2000 жылы - 697,6 млн., 2010 жылы олардың саны шамамен 937 млн. адамға жетеді. 2017 жылы ең танымал халықаралық туристік бағыттар келеси кестеде берілген (1-кесте).

1-кесте. 2017 жылы ең танымал халықаралық туристік бағыттар