Аденовирустар Сағдат Мөлдір Қабылдаған: Орынтаев Қайрат Тарихи деректер - Шошқа 1950ж Олсен ашты.
- Ірі қара 1959ж Клейн ашты.
- Тіркелген елдер:Италия,Польша, Ұлыбри-тания,Германия,Канада,Молдава,Белорусь, ж/е Украина т.б
Серотиптер 41, ірі қарадан 10,қойдан 5 , жылқыдан 1
- Mactadenovirus 90
- Aviadenovirus 14
- Шошқадан 4, иттен 1 , тауықтан 9 , қаздан 3 ажыратылады.
Аденовирутар тұқымдастығы 2 туыстықтан тұрады.
Аденовирус құрлысы Қоздырушысы Вирус вирион мөлшері 60-90 нм капсид куб тәрізді құрамында 252 капсомерлер бар 6-дан орналасқан- гексон д.а. геномы екі жіпті сызықшалы ДНҚ Жас төлдерде жіті өтетін респираторлы ауруды шақырса, ересек малдарда – латентті індетті.
Вирионның әрқайсысы антигендік детерминанты бар. Антигендік жалғыз комплимент- байланыстырушы-нуклеокапсид болып тұрады.
Сол себепті аден-ты КБР арнайы сарысумен анықтайды. Гексон құрамында реактивті детерминантпен антигені бар, олар гексонның вирионнан босауына әсер етеді токси-қ әсер п.б. жауап береді.
Инфекциаланған клеткалардың пентондарында кішкене антигені ж/е реактивті ерігіш тұқымдастық табылады. ДНҚ да түр антигені бар. Пентондар мен жәпшелер вирустың гемагглютинация қасиетін тудырады.
Антигендік қасиеті
Төзімділігі
Қатырылған күйде сақталады. 4-50 Градус температурада адаптацияланалы. Суда 4 градуста 2 жыл сақталады.
Әйнекте,киімде 10-45 күн өмір сүреді, ультракүлгін сәуледен, хлордан 56С 30 минутта өледі.
Бөлме темпе-да 1-4 ай сақталады, 36 С 15-60 күнге дейін, 4С градуста 6 ай, 30 С градуста 1 жыл сақталады.
pH 6-9 инактивтенбейді. Эфир,хлороформ,трипсин, сапанин, этил спиртіне сезімтал емес.
5 % фенол ерітіндісінде 10 минут, 1% хлорамин ерітіндісінде және 3% сутегі асқын тотығынды 15-30 минутта инактивтенеді.
Аденовирустарды өсіру
Әртүрлі жануарлардың алғашқы клетка өсіндісі
Бұзау бүйрегінің эпителиальды клеткасы, сиыр эмбрионының өкпесінде.
Тұрақты клетка өсіндісі
Маймыл,мысық, теңіз шошқасы,тауық фибробластта-рында өседі.
Ұлпа өсінділері
Адамның қатерлі ісігінің Hela клетка өсіндісінде аденовирус көбеймейді.
Ірі қараның аденовирустық инфекциясы
Тыныс алу,ас қорыту мүшелерінің зақымдалуымен сипатталады.Көбіне бұзаулар ауырады.
Bovine adenovirae infection
Бұзаудың жіті өтетін жұқпалы ауруы.
Көбінесе 2 аптадан 4 айға дейінгі жастағы бұзаулар шалдығады,тыныс алу мен алиментарлы жолмен жұғады. Мал өлімі 60% жетеді.
Аурудың таралу факторы лас сұйықтар, жем,шөп, су, ауа жатады. Ересек жануарларда латентті түрде, вирус тасушы. Төлдерде эзонтия
Аденовирустық инфекциясына микоплазмалар,бактерия,микрофлорасы басқа вирустармен қосылып ауру асқынады Ірі қара аден-қ ин-сы ж/е лейкоз.
Аурудың дамуы
- Аденовирустар тыныс алу жолдарында эпитиалды клеткаларды,бронхиолаларда көбейеді. Қан құюлар п.б. Респираторлы трактының ұлпаларында некроз,гиперплазия пайда болады.
Аурудың өтуі ж/е белгілері
- Инкубациялық кезеңі 3-4 тәулік.Өтуі жіті, кейде созылмалы.Температура 41 градус, мұрынан іріңді-кілегейлі сұйық ағады,жөтел, коньюктивит, іш өтеді.Жануарлар жүдейді, 2 аптадан кейін, жиі емес рецедив болады.
Белгілері
- Табиғи жағдайда аптадан айға дейінгі бұзаулар, торайлар,қозылар,балапандар,құлындар,күшіктер ауырады.Ауру ошағы ауру жануар ж/е оларадың нәжістері.
Зақымданған өкпе Паталогиялық-анатомиялық өзгерістер
Өкпенің зақымдалуы
Эмфизема,бронхопневмония
Катаральды энтерит
Мұрыннан аққан кілегейлі сұйықтығы
Диарея кезінде жануар нәжісін
Өлген н/е өлтірілген жануарлардың трахеясы
Өкпесі, ішегі, көк бауыры, лимфа түйіндерінің бөліктері .
Зертханалық балау
- Зертханалық балу өзіне аденовирустық антигенді иммунофлюоресцентті жолмен ж/е КБР табуды, вирусты клетка өсіндісінен бөліп алу.
- Бөлінген вирусты ИДР, КБР, ГАТР арқылы анықтау
- Ажыратып балау. Инфекциялық ринотрахеиттен, респираторлы-синциальды індеттен,вирустық диареядан ж/е хламидиоздан ажырата білу керек.
Назарларыңызға рахмет
Достарыңызбен бөлісу: |