Ағылшын тілі: лексика, грамматика, СӨйлеу, Қарым-қатынас

Грамматикалық тақырып: Тілде есептік, реттік сан есім мен

хронологиялық даталарды, жікті және тәуелді есімдіктерді пайдалану.

5 Сан есімдерді сөйлеу барысында қолдану дағдысын қалыптастыру бойынша жұмыс:

5.1.1 0-ден 100-ге дейін сан есімдерді атаңдар (кестеге қараңдар)

5.1.2 Сен/ағаң/әпкең/әкең/шешең/туыстарың нешеде екенін айт.

5.3 1-ден 100-ге дейін сан есімдерді реттік сан есіміне айналдыр.

5.4 Туған күніңді ата (сан)

Note: 1. 13 – 19 туынды сан есімдерді жасау үшін –teen арнайы суффиксі қолданылады (оның мағынасы орыс тіліндегі –надцать суффиксіне сәйкес келеді), қазақ тілінде бұл мағына екі сан есімнің қатар қойылуы арқылы беріледі (11- eleven - он бір) –ty арнайы суффиксі ондықтарды атауға арналады (оның мағынасы орыс тіліндегі – дцать, -десять суффикстеріне сәйкес келеді).

2. 20-дан 100 – ге дейінгі күрделі сан есімдер екі сан есімдер қосылуы арқылы жасалынады. Ағылшын тілінде бұл күрделі сан есімдер дефис арқылы жазылады. Мысалы: 25 – twenty-five; 39 – thirty-nine; 41 – forty-one.

3. Жыл мағынасы есептік сан есімдерімен жасалынады және ағылышын тілінде ерекше оқылады (алдынғы екі сан содан соң соңғы екі сан оқылады):

1900 год = 1900 (nineteen hundred)

1066 год = 1066 (ten sixty-six/ ten hundred and sixty-six)

1905 год = 1905 (nineteen oh five/ nineteen zero five/ nineteen hundred and five)

921 год = 921 (nine twenty-one/ nine hundred and twenty-one)

1786 год = 1786 (seventeen eighty-six/ seventeen hundred and eighty-six)

4. Реттік сандар ағылшын тілінде –th [θ] суффикс санды сан есімге қосылуы арқылы жасалынады: four – the fourth; seven – the seventh; thirteen – the thirteenth; fifteen – the fifteenth және т.б.

Бірінші сан есімдердің жасалауы ереженің ерекшесі болып табылады: one – the first; two – the second; three – the third.

5-ші, 8-ші, 9-ші, 12-ші реттік сандардың жасалуы олардың түбірі

өзгереді: five – the fifth; eight- the eighth; nine – the ninth; twelve – the twelfth.

20 дан бастайтын реттік ондықтардың жасалуы -у соңғы әріпі - iе әріптереге өзгереді содан соң –th суффиксі қосылуы арқылы жасалынады: twenty – the twentieth [`twentiiθ]; sixty – the sixtieth [`sikstiiθ].

Бірнешеден сандардан тұратын күрделі реттік сандардың тек соңғы сан реттік санға айналады, алдындағы сандар қазақ тілінде сияқты есептік сандар болып табылады: the twenty-third - жиырма үшінші

one hundred and eighty-seventh - жүз сексен жетінші

3 кестенің жалғасы

5.2 Жіктік есімдіктері

5.2.1 көршіңнен оның туған күнін сұра (you (сен, сендер)– екінші жақ, жекеше және көпше түрі);

5.2.2 Айтыңыз, сіздің ағаңыз /әпкеңіз қашан туды (he, she (ол) – үшінші жақ, жекеше)

5.2.3 Айтыңыз, екінші курс студенттері мектепті қашан бітірді. Жауапта they (олар) есімдігін қолданыңыз.

5.3 Тәуелдік есімдіктері:

5.3.1 Парталас көршінен оның атын сұраңыз. (my, your)

What is your first name?

What is your last name/surname?

5.3.2 Парталас көршіңнен оның әкесінің/ағасының/досының атын сұраңыз.

What is your father`s/brother`s/friend`s name?

His name is………………………..

5.3.3 Парталас көршіңнен оның анасының/ әпкесінің/құрбысының атын сұраңыз (her)

What is your mother`s/sister`s/friend`s name?

Her name is………………………..

5.3.4 Парталас көршіңнен оның ата-анасының/ ата мен әжесінің/ жолдастарының/ туыстарының атын сұраңыз.

What are your parents`/grandparents`/friends`/relatives` first names?

Their first names are……………………….

What are your parents`/grandparents`/friends`/relatives` last names/surnames?

Әр түрлі формадағы жиі қолданатын етістіктерді оқимыз.

4 - кесте – Қалау райындағы етістіктер

Инфинитив	Қалау рай
To write - жазу; write	Write me / him /her/us/them– маған /оған/бізге/оларға жазып бер
To give – беру	Give me /him/her/us/them – маған /оған/бізге/оларға беріңіз
To borrow - уақытша пайдалануға беру	Borrow me /him/her/us/them – маған /оған/бізге/оларға қарызға бер
To speak - айту	Speak to me /him/her/us/them – маған /оған/бізге/оларға айтып бер
To tell - әңгімелеу, айту	tell me /him/her/us/them - маған /оған/бізге/оларға әңгімелеп бер
To read - оқу	Read me /him/her/us/them – маған /оған/бізге/оларға оқып бер
To listen to - тыңдау	Listen to me /him/her/us/them – мені/ оны/ бізді/оларды тыңда
To say - айту	Say to me /him/her/us/them - маған /оған/бізге/оларға айт
To phone – телефон шалу	Phone me /him/her/us/them – маған /оған/бізге/оларға телефон шал
To ask - сұрау	Ask me /him/her/us/them - мені/ оны/ бізді/оларды сұра
To answer – жауап беру	Answer me /him/her/us/them - маған /оған/бізге/оларға жауап бер
To repeat – қайталау	Repeat after me /him/her/us/them – менен/одан/бізден/олардан кейін қайтала
To look at	Look at me/him/her/us/them – маған/оған/бізге/ оларға қара

5.4 Кестеде берілген қалау райындағы жекеше түріндегі есімдіктерді қолданып, қасыңыздағы адамға өтінішіңізді білдіріңіз.

Мысал: Could you borrow me a pen?

Tell us about your family/ friend/ flat/room/.

5.5 Грамматикалық тест. Есімдіктердің қажетті формасын таңдаңыз: