Қажығали мұханбетқалиұлының «тар кезең» романы бүгінгі сабақта
ҚАЖЫҒАЛИ МҰХАНБЕТҚАЛИҰЛЫНЫҢ
«ТАР КЕЗЕҢ» РОМАНЫ
Бүгінгі сабақта:
әдеби шығармадағы психологизмді анықтайсыз.
Анықтама бұрышы
Психологизм – кейіпкердің ішкі жан сезімін тереңдете бейнелеу әдісі.
А.Байтұрсынұлы
С.Қирабаев
З.Қабдолов
З.Ахметов
Прозадағы психологизмді зерттеген ғалымдар
Р.Нұрғали
Қара сөздегі ұғым
Ес ұғымы – еске керек ұғым.
Іс ұғымы – іске керек ұғым.
Ес ұғымының арқасында дүниедегі нәрселердің барлығын танимыз.
Іс ұғымының арқасында табиғат ісін, күшін нәрселерін қалай пайдаланатын жолын білеміз.
Қазақ әдебиетіндегі психологизмді арнайы зерттеген ғалымдар
Б.Майтанов
Г.Пірәлиева
Психологизмнің көркемдік тәсілдері:
Психологиялық прозаның күрделі көркемдік бейнелеу құралдары:
түс көру;
бейвербалды ишараттар;
заттық әлем.
Тапсырма
Үзіндіні оқыңыз. Хан үнемі қандай түс көретін еді?
…Түнімен ой қуып қажыған кәрі Хан таң сарғая талығып кеткен екен. Әлденеден селк етіп, шошып оянды. Сөйтсе, құрып қалғыр, кәдімгі өзінің үйреншікті түсінен шошып ояныпты. Бұл пәле – соңғы кездері оның түн сайын дерлік көретін және көрген сайын ылғи осылай шошып оянатын, бір оңбаған түсі еді! Соның дәл өзі...
– Ойпырай, «Кісінің түсі оңбай, ісі оңбайды!» – деуші еді. Соншама қайта-қайта көріне беретіндей не пәле бұл?! – деп, еңсесін ауыр мұң басқан Хан езіліп отырып қалды.
Енді қайтсін?! Көзі ілінсе болды, көретіні – ылғи осы түс.
... Әуелі, бұ құрғырдың өзі жап-жақсы-ақ басталады-ау!
түс
Түстің мәні
заттық әлем
портрет
Кейіпкердің ішкі әлемі
Көркем деталь
Тапсырма_Ханның_түсіне_психологиялық_талдау_жасаңыз._Тапсырма_Кейіпкерлерге_салыстырмалы_мінездеме_бере_отырып,_психологиясын_анықтаңыз.'>Тапсырма
Ханның түсіне психологиялық талдау жасаңыз.
Тапсырма
Кейіпкерлерге салыстырмалы мінездеме бере отырып, психологиясын анықтаңыз.
Кейіпкерлер
|
Мақсаты мен іс-әрекеті
|
Қырғыз-қайсаққа көзқарасы
|
Үзіндіден мысал
| |
Игельстром
| | | | |
Пеутлинг
| | | |
Тапсырма
Романда бас кейіпкер психологиясы қалай көрініс тапқан? Шығармадан дәлел келтіріңіз.
авторлық психологиялық баяндау;
кейіпкердің сөздері мен толғаныстары;
ішкі монолог;
диалог т.б.
Сырым батыр
Тапсырма
Шығармадағы «Сырым би – Сырым батыр» үзіндісіндегі кейіпкердің көңіл күйін төмендегі графикаға түсіріп, мінез ерекшеліктерін түсіндіріңіз.
Үзіндінің басы
Үзіндінің ортасы
Үзіндінің соңы
құлазу
қатты болу
алаңдаулы
жігерлі
Қорытынды
Әдеби шығармадағы психологизмді анықтадыңыз.
http://melimde.com
Достарыңызбен бөлісу: |
