Қайрғалиева гулфайруз батырлар институты және оның дәстүрлі қазақ қоғамындағы орны
Зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы
жүктеу/скачать 0,51 Mb.
|
| Зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы. XVIII-XIX ғасырлар еліміздің тарихындағы аса күрделі кезең. Отарлық саясаттың күшеюінен дәстүрлі қазақ қоғамындағы құрылымдар да өзгеріске ұшырып, Ресейлік басқару жүйесінің әкімшілік талаптарын қанағаттандыратын құрылымдарға ауысты. Халықтың ертеден қалыптасқан дәстүрлі саяси жүйесін сақтап қалу жолындағы күресінің соңғы белгілері болып табылатын батырлар институты отарлық әкімшілік реформалар негізінде бірте-бірте жойылды. Зерттеу жұмысында осы жағдайлар Бөкенбай батыр мен оның әулеті негізінде жүйелі баяндалады. Зерттеу барысында төмендегідей ғылыми жаңалықтарға қол жеткізілді: біріншіден, батырлар институтының қазақ қоғамында атқарған рөлі жарияланған зерттеулерге талдау жасау барысында батырлар институтының даму эволюциясы анықталды; екіншіден, зерттеушілер арасында орын алған батырларды реакциялық бағыттағы қозғалыстардың басшысы, олар ескілікті көксеушілер, жаңашыл басқару жүйесіне қарсы шығушылар деген көзқарастың қателігі, керісінше олардың бірнеше ғасырлар бойы Отанымыздың өз тәуелсіздігін сыртқы жаулардың шапқыншылықтарынан, отарлық езгіліктен құтқару жолында жан аямай күрескен ерекше әлеуметтік топтың өкілдері болғандығы дәлелденді; үшіншіден, батырлардың XVIII-XIX ғасырларда қоғамдағы рөлінің артуының себептері түсіндірілді; төртіншіден, батырлар институты басқа дәстүрлі құрылымдар билер, тархандар, старшындар институтымен салыстырылып, оның ерекшеліктері көрсетілді; бесіншіден, Бөкенбай Қараұлы мен оның әулетіне қатысты зерттеулер жинақталып, бір жүйеге түсті; алтыншыдан, Бөкенбай батырдың қолбасшылық, елшілік қызметі сараланып, қазіргі көптеген оқулықтар мен арнайы зерттеу жұмыстарындағы басқа батырға танылып келген Қарақұм құрылтайындағы елді күреске шақырып, қол бастаған батырдың Табын Бөкенбай Қараұлы екендігі анықталды; жетіншіден, Бөкенбай батырдың ұрпақтары Тіленші мен Жоламан батырлар бастаған күрестің Сырым Датұлы, Исатай-Махамбет, Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық көтерілістермен өзара сабақтастығы дәлелденді.
жүктеу/скачать 0,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|