Мыңдаған жылдар бойы рухани мәдениеттің маңызды бөлігі болып келген «миф» және «мифология» терминдері қазір де жиі айтылып жүр. Осы соңғы он жылдықта біздің қоғамдық өмірімізде «мифтік деңгейдің» жоғарылағаны байқалады. Бірақ мұндай тұжырым жасаудан бұрын «миф», «мифологиялық» терминдерінің мазмұнын анықтап алғанымыз жөн. Ғылымда мифке берілген анықтама өте көп.
«Миф» сөзінің өзі жиі түсінбеушілікке алып келеді. Ғалымдардың айтуынша «Миф дегеніміз не?» сұрағына жауап берудің өзі оңай емес. «Миф» дегеніміз оқиғалар мен кейіпкерлер туралы әңгіме, құдай, батырлар туралы ескі заманғы ертедегі халықтарда болған ертегі аңыз. Мұндай әңгімелеулер ерекше жанр, ең алдымен фольклорлық жанр ретінде қарастырылады. Миф адамдарға ортадағы бір делдал (шаман, абыз, пайғамбар) арқылы жеткізілетін құдретті сөз. Арығарай киелі білім ұрпақтан-ұрпаққа арнайы сақтаушылар арқылы жеткізіледі. Арнайы сақтаушылар дегеніміз, сол шамандар, абыздар, діни қызметкерлер. Дамыған діни жүйелер киелі (сакралды) мәтіннің сақталуы мен өзгеріске ұшырауын да бақылауға алады. Мифологиялық ақпарат тек вербальды мәтіндер арқылы емес, бейнелеу өнері, архитектура, ландшафт тағы да басқа жолдармен де таратылады.
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1.Элиаде М. Аспекты мифа. Пер. с фр.В.П.Большакова. – М.: Академический проект, 2014. – 235 с.
2. Вико Дж. Основания новой науки об общей природе наций. М.-К.: Ирис, REFL-book, 1994. — 637 с.
3. Шеллинг Ф.Б. Философия мифологии. Пер. с нем. В. М. Линейкина; под ред. Т. Г. Сидаша, С. Д. Сапожниковой. СПб.: Изд-во С.-Петерб. ун-та. Т.1 – 480 стр.
4. Найдыш В. Философия мифологии. ХІХ – начало ХХ в. М.: Альфа-М, 2004. – 544 с.
5. Мюллер, М. Сравнительная мифология // Мюллер, М. От слова к вере. Миф и религия: пер. с нем. / М.Мюллер, В.Вундт. - М.: Эксмо; СПб.: Terra Fantastica, 2002. с. 106 – 208.
6. Кассиер Э. Философия мифологии. Философия символических форм. Том 2. Мифологическое мышление. М.; СПб.: Университетская книга, 2002. – 280 с.
7. Потебня А.А. Слово и миф. М.: Правда, 1989. – 624 с.
8. Мюллер М. Введение в науку о религии // Религиоведение. Хрестоматия /Сост. и общ. ред. А.Н. Красникова. – М.: «Книжный дом “Университет”», 2000. – С. 14-114.
9. Мелетинский Е. Поэтика мифа. 3-е изд., репринтное. – М.: Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 2000. – 407 с.
10. Қоңдыбай С. Арғықазақ мифологиясы. 1-4 кітап. Алматы: «Дайк-Пресс», 2004.
11. adebiportal.kz https://adebiportal.kz/kz/news/view/19757
Достарыңызбен бөлісу: |