лері жатады. Аталған жұмыс түрлерінің ерекшеліктері қалыптастырады
оқушылардын икем мен дағдыларда болып табылады.
Оқушылар бойындағы дағдылардың алғышарттарын қалыптастыру
үшін математика, ана тілі, табиғаттану, еңбек, музыка, бейнелеу өнері
сабақтарында дайындық, машықтандыру және жасампаздық жаттығулар
кең қолданылады. Ерекше жағдай оқушылардың әрбір орындалатын
жаттығуды әсіресе дағдыны қалыптастыратын алғашқы амалдарды ба-
қылауға мүмкіндігі болған жөн. Мұғалім мен мәтін мен тапсырмаларды
алдын ала таңдап алады, балалардың жұмысқа дайындығын тексереді.
Мұғалім тарапынан оқушының әрбір орындаған жаттығуы дер кезінде,
әділ және дұрыс
екені қадағалап, бағаланады.
Практикалық және лабораториялық жұмыстарды арнайы мектеп оқу-
шылар көбінде еңбек, сурет, табиғаттану сабақтарында, мектеп жанын-
дағы бақшаларда орындайды. Жұмыстар нақты тақырыптар бойынша,
оқушылардың алдын ала жақсы дайындығымен өтеді. Оқушылар алдын
ала еңбек және басқа оқу құралдарымен жұмыс істеу, қауіпсіздік ереже-
лері, еңбекті ұйымдастыру мәдениетімен таныстыру керек.
Оқушылар өз бетімен жұмыс жасау барысында практикалық тапсыр-
маның шешілу тәсілдерін
өздері іздеп табуы керек, ал сол кезде міндетті
түрде мүғалім қалай орындалып жатқаның бақылауы міндет. Тек осы
жағдайда ғана өө бетімен жұмыс жасау жасампаздыққа, бастама көтеру-
шілікке, сенімділікке тәрбиелейді. Мұғалімнің
басшылық етуі – оқушының
тапсырмалар мен жаттығуларды орындауда өзін, шамасын көрсете бі-
луін қамтамасыз етуге жол ашады. Мұның өзі мұғалім сынып оқушыла-
рының даму деңгейін, жеке ерекшеліктерін, орындалуы мүмкін тапсыр-
маларды тандай білгенде ғана жүзеге асады.
Арнайы мектепте практикалық жұмыстардың турлері: еңбек және
әлеуметтік-тұрмыстық бағытттау, заттық-тәжірибелік оқыту сияқты сабақ-
тарында жиі қолданады. Практикалык әрекетінде мұғалім оқушылардың
біріккен әрекетін ұйымдастыру формалары өте маңызды (мұ
ғалім көме-
гін байқап мөлшерін анықтап көрсеткен жөн, сол көмек окушылардың
ынта дербестігін дамытуға кедергі жасамауы керек.
Жаттығулар – практикалық оқыту әдісі, ең жиі пайдаланды.
Оқушылардың іскерлік қабілеті, дағдысы, жаттығу арқылы қалыптасады.
Жатығулардың түрлері: ауысша, жазбаша, сыныпта үй жағдайында
орындалатын. Жаттығудың тиімді әдістері жаңа материалды (ережелер-
ді, анықтамаларды формаларды) саналықпен меңгеру, есте сақтау,
алған білімге сүйеніп тапсырмаларды орындау, жаңа мысалдар мен
есептерді шығару тәсілдерін іздестіру.
Жаттығулар арнайы мектептерде оқушылардың жасаған қателікте-
рін түзетуге мол мүмкіндік береді. Кемтар балалар үшін жаттығулардың
қиыншылығын мөлшерлеу қажет, түрлі нұсқаларын пайдаланған тиімді
болады.
Сонымен, сөздік, көрнекілік және практикалық әдістер оқыту про-
цесін ұйымдастыруда аса маңызды қызмет атқарады. Арнайы білім беру
оқыту әдістері іріктеуі келесі формалармен қалыптасады:
-
есту, көру, қимыл қозғалысында мүмкіндіктері шектеулі болғандык-
тан сақтаулы анализаторларга сүйене отырып қалыпты әдістерді пай-
далану;
-
мүмкіндіктері шектеулі баллалардың барлығына ортақ кемістік -
сөйлеу тіліндегі ауытқушылық сондыктан білім берудің алғаш кезенінде
сөздік әдістер көрнекілік жэне тәжірибелік әдістерге орын берді, яғни
жалпы жетекші болмайды;
-
балалардың дамуында түрлі бұзылуы бар бейнелі ойлау және
көрнекі әсерлі ойлау көпшілігінде қалыптасады, ал логикалык ойлаудың
дамуы қиындайды. Сонымен бірге әдістерді іріктеуде түзету-оқыту мақ-
саттарымен және жакындағы нақты максаттарымен лайықгы болуы тиіс.
Арнайы оқытуды дұрыс ұйымдастыру үшін тиімді оқыту әдістерін
таңдап алу өте маңызды, әдістерді іріктеуде төменгідей критерийлерді
ескеру қажет:
-
оқыту зандылықтары мен принциптеріне сәйкестігі;
-
оқыту мақсаттары мен арнайы міндеттерге сәйкес келуі;
-
меңгерілетін
білім мазмұнына сәйкестігі;
-
оқушылардың оқу мүмкіндігіне, яғни кемістік түрі, жас және жеке
даму, тұлғалық ерекшеліктерін ескеру;
-
арнайы педагогтың мүмкіндіктеріне сәйкес келуі, нақты тәжірибесі,
білім деңгейі, кәсіби біліктілігі мен шығармашылық қабілеті.
Достарыңызбен бөлісу: