Танымдық басылымы жоқ елде фантастика қалай дамысын?!
Ғылыми фантастика жеке жанр ретінде XX ғасырда қарастырыла бастады. Нақты айдары сол кезде тағылды демесеңіз, бұл саланың тамыры тереңде. Тарихы әріден бастау алады. Оған бала күнімізден тыңдап өскен қиял-ғажайып ертегілері дәлел бола алады. Әлем әдебиетінде ғылыми-фантастика ғылыми поэзия, ғылыми проза болып екі тарапта дамыды. Ғылыми поэзия терминін әдебиеттану саласында алғаш француз поэзиясының теоретигі Рене Гиль «Сөз туралы трактат» атты еңбегінде қолданды. Ол ежелгі дәуір әдебиетінің белді өкілі Лукреций Кардың «Заттың табиғаты» атты еңбегінде осы ғылыми поэзияның белгілері бар деп көрсеткен.
Бұл жанрға, бәлкім, жаңа бетбұрыс керек шығар. Өйткені ғылыми-техника дамып кеткен бүгінгі заманның оқырманына көп нәрсе таңсық емес. Осындай сұрақтармен біз сөз етіп отырған жанрымыздың белді өкілдеріне хабарласқан едік.
Абдул-Хамит Мархабаев, фантаст-жазушы:
– Егер мойындай алсақ, дәл қазіргі уақытта жазушының жағдайы қиын. Кітабының таралымы аз. Қаламақының жағдайы мәз емес. Тіпті кейде қаламақы алмақ түгіл, кітабыңның жарық көргеніне қуанасың. Мұндай жағдайда оқырманның да жай-күйі белгілі. Осыдан кейін кім туралы жазасың, кімге арнап жазасың? Міне, жазушылардың ішінде осындай қыжыл бар. Ал Жапонияда бір кітап жазған жазушы бірнеше жыл алаңсыз өмір сүреді. Ғылыми фантастика жанры жазушының жан сөлін сығып алады. Ал төккен тердің өтеуі болмаған жерде сүбелі дүние туады деу қиын.
Бүгінгі ғылыми фантастика дегенге келсек, өтірік мақтап, жалаң ұранға салғым келмейді. Жоғарыдағы себептердің барлығы осындай жағдайға әкеліп тіреді.
|