Химиялық заттарының зардапты әсерінің жіктелуі. Экзогенды улар және эндотоксиндер. Химиялық факторлардың ауру тудыратын әсер болады, кейде уландырады.Улану сырттан келіп түскен заттардан да (экзогенді улар), сондай- ақ организмнің өзінде пайда болатын заттардан да (эндогенді улар ) болуы мүмкін. Эндогендік заттардан улануды аутоинтексикатция деп атайды. Аутоинтексикатция- бөлу органдардың фунециясы бұзылудан, ішектегі сорылудың патологиялық процестерінен зат алмасудың дұрыс жүрмеуінен пайда болады.Химиялық заттардың зардапты әсеріне малдың шөптен, азықтан, улы химикаттардан, тыңайтқыштардан улы минералдарынан улануы және емдік дәрі- дәрмектерді артық дозада қолдану жатады.Аурудың химиялық факторлар тобына күшті әсер ететін жауынгерлік улы заттар жатады.
Эмболия. Эмболияның, себебі, пайда болу механизмі соңы және салдары.Эмболия(гр.embole- ену, басып кіру) қан мен лимфа тамырының қан не лимфаағысына ілесіп келген тромб, май тамшысы, ауа,паразит,бактерия сияқты бөлшектер мен бітеліп қалуы.Тамырлардың эмболдар мен бітелуі эндогендік және экзогендік болуы мүмкін.Эмболия зардабы пайда болған орына байланысты.Эмьолия кезінде қан ағысы қиындап, жеке мүшелер де қан айналысы бұзылумен қоса, патологиялық рефлекс пайда болып жеке тканьдер мен тамырлардағы хеморецепторлар, басқа тамырларға кіші таралады.Қан айналысының кіші шеңберінде мұндай эмболиялар ға тахикардия, демікпе, қан айналысның кіші шеңберіндегі капиллиярлардың ашылуы мен тамырлардың кеңеюін қан айналысын үлкен шеңберіндегі вена мен артерияның түйілуін жатқызуға болады.
